▫️ ساحت‌های مختلف آزادی، از آزادی اندیشه تا آزادی پیشه. 🖋 مهدی دولتی

▫️ ساحت‌های مختلف آزادی، از آزادی اندیشه تا آزادی پیشه
🖋 مهدی دولتی

ازادی گرانبها ترین و ارزنده ترین گوهر زندگی شناخته می شود تا جاییکه انسانهای بسیاری در طول تاریخ جان خود را در راه آن فدا کرده اند چراکه معتقد بوده اند بدون گوهر ازادی اساسا زندگی و حیات معنا و مفهوم و ارزشی ندارد. اما ازادی که مفهومی بسیط و مطوّل است دارای ساحت ها و لایه های مختلف پیدا و پنهان بسیاری است از این رو نگاهی گذرا داریم به این لایه ها و ساحت های گوناگون ازادی.

اولین و یکی از مهمترین ساحت های ازادی، ازادی اندیشه و تفکر است. اینکه شما ازاد باشید آنگونه که دوست دارید بیندیشید و به هر انچه با عقل و منطق خود بدان دست یافته اید معتقد باشید و از ابراز و اظهار آن نیز نهراسید و مورد شماتت و قضاوت نیز قرار نگیرید. شاید اینگونه بیان شود که تفکر یک موضوع انتزاعی است که در ذهن ما جریان دارد و بنابراین اساسا کسی نمی تواند ازادی اندیشه ما را محدود و مقهور خود نماید. اما منظور از ازادی اندیشه ازادی دسترسی به منابع متنوع و مختلف برای تحقق دستیابی واقعی به ازادی اندیشه است. زمانی میتوان از ازادی اندیشه صحبت کرد که دسترسی به منابع فکری و اندیشه مهیا باشد و ذهن بتواند خوراک و مقدمات لازم برای تفکر و تعمق را تدارک ببیند. بنابراین لازمه اصلی و مهم ازادی اندیشه دسترسی ازادانه به منابع و متون مختلف و متضاد بدون هرگونه سانسور یا تهدیدی است.

یکی دیگر از ساحت های مهم ازادی ازادی عمل است. اینکه شما مختار باشید تا انجا که رفتار شما مزاحمتی برای دیگری ایجاد ننماید، آنگونه که دوست دارید و مایلید در زندگی شخصی خود رفتار نمایید و کسی متعرض و مزاحم ازادی فردی شما نباشد. اهمیت این بخش نیز بسیار است چرا که نمود عینی و بیرونی ازادی اندیشه در ازادی رفتار و عمل بروز می یابد و متبلور می شود. همانطور که گفته شد ازادی اندیشه امری انتزاعی و ذهنی است که کسی نمی تواند ان را محدود نماید و دسترسی به منابع نیز در عصر اینترنت و ارتباطات ازاد، سانسور و اعمال محدودیت را بی معنا کرده است بنابراین انچه امروزه در صف اول ازادی خودنمایی میکند ازادی عمل و رفتار است مسائلی همچون ازادی پوشش، ازادی اعتراض و اعتصاب، ازادی مناسک مذهبی و ....

بسیاری تصور میکنند با تحقق این دو وجه، ازادی بطور کامل محقق و تضمین شده است و فرد زندگی ازادی را تجربه می نماید. اما اینها صرفا وجوه ظاهری و ابتدایی ازادی هستند. یکی از وجوه و لایه های پنهان و مستتر ازادی، ازادی انتخاب کسب و پیشه است. شاید تصور شود که در دنیای ازاد امروز که خبری از برده داری هم نیست کسی را بالاجبار بر سر کاری نمی برند و همگان در انتخاب حرفه و شغل خود ازادند. هرچند ازادی انتخاب شغل وجود دارد اما ایا براستی همه این امکان و ازادی را دارند تا شغل مورد دلخواه و ایده ال خود را انتخاب نمایند و از شغل و پیشه خود لذت ببرند. پاسخ در دنیای صنعتی و پیچیده امروز خیر است. اکثریت قریب به اتفاق ادم ها هر روز صبح با کسالت و دلخوری با صدای زنگ ساعت موبایلشان افتان و نالان از خواب خوش برمی خیزند و خود را مهیای یک روز کسل کننده و تکراری و بعضا ناراحت کننده و پر تنش کاری در محیطی که هیچ تعلق خاطری به آن ندارند و در کنار ادم هایی که علاقه چندانی به انها ندارند می کنند. قطعا چنین زندگی ای را نمی توان یک زندگی ازادانه و سرخوشانه و چنین افرادی را نمی توان انسان های ازاد و خوشبختی تصور کرد.

از اینرو عجیب و غامض نخواهد بود اگر تصور کنیم روشنفکر و ازاداندیشی که در یک کشور استبدادی در زندان و حبس به مطالعه و کار پژوهشی بر روی موضوعات مورد علاقه خویش می پردازد به مراتب زندگی ازادتر و سرخوشانه تری را تجربه می نماید نسبت به کارمند یا کارگری که در یک کشور دموکراتیک و ازاد، هر روز مجبور است به سر کاری رود که نه از آن کار خوشش می اید و نه از محیط کاری و همکارانش! بنابراین ازادی علاوه بر وجوه بارز و عیان خود دارای لایه های پنهان و پر اهمیت دیگری نیز هست که چه بسا تحقق این لایه های پنهان برای احساس و ادراک و بهره مندی از گوهر ازادی مهم تر و موثرتر باشند. انچه چارلی چاپلین در فیلم تاثیرگذار عصر جدید به نمایش گذاشت حاکی از مسخ شدگی و به یغما رفتن ازادی و فردیت انسان ها و تیدبل شدن آنها به ماشین های مکانیکی و بی روح در عصر صنعتی شدن در دنیای مدرن و به اصطلاح ازاد بود. بنابراین شما زمانی واقعا ازاد هستید و زندگی ازادانه ای را تجربه می کنید که بتوانید علاوه بر برخورداری از ازادی اندیشه و عمل، به کار و شغل مورد علاقه خود نیز بپردازید و از لحظه لحظه آن لذت ببرید در غیر اینصورت در چنبره دنیای بشدت تقسیم کار شده صنعتی و سرمایه داری گیر افتاده اید!

#نویسنده_مهمان

💡#رسانه شمایید. اگر می‌پسندید، برای دوستان‌تان بفرستید.

🌐 شبکه جامعه‌شناسی علامه
@Atu_Sociology