🔅 تحرک اجتماعی.. 📍 تحرک اجتماعی مهم‌ترین مبحث در نظریات و اندیشه‌های سوروکین است

🔅 #نظریه تحرک اجتماعی #سوروکین

📍 تحرک اجتماعی مهم‌ترین مبحث در نظریات و اندیشه‌های سوروکین است. مطالعات تحرک اجتماعی بیش از 50 سال است که در علوم اجتماعی صورت می‌گیرد. یکی از نخستین مطالعات در این زمینه بررسی سوروکین در سال 1927 است. سوروکین جوامع متعددی را مورد مطالعه قرار داد از جمله روم و چین قدیم. همچنین یکی از نخستین مطالعات تفصیلی تحرک اجتماعی در ایالات متحده آمریکا را انجام داد. او نتیجه‌گیری کرد که فرصت‌های تحرک صعودی سریع در آمریکا خیلی محدودتر از آن است که افسانه‌های قوی امریکایی نشان می‌دهد. اما تکنیک‌های سوروکین برای گردآوری داده‌ها نسبتاً ابتدایی بود.
سوروکین از نظریه‌پردازانی است که به تحول تک‌خطی، حرکتی و دورانی اعتقاد دارد و در نظریاتش خوش‌بینی کمتری دیده می‌شود.سوروکین نظریه‌ای را پروراند که دست‌کم از جهت پهنه و پیچیدگی بر کار پارسونز برتری دارد. کامل‌ترین بیان نظریه‌اش در کتاب پویایی اجتماعی و فرهنگی وی آمده است. برخلاف کسانی که درصدد ساختن نظریه عامی درباره دگرگونی اجتماعی بودند، سوروکین نظریه‌ای چرخه‌ای را ساخته و پرداخته کرد.

او جوامع بشری را میان سه گونه ذهنیت در نوسان می‌دید:

♦️ذهنیت حسی؛ که بر اساس آن جوامع بر نقش حواس در درک واقعیت تأکید می‌ورزند.
♦️ذهنیت مفهوم‌پردازانه؛ که بر اساس آن جوامع تحت سلطه شیوه‌های متعالی‌تر و مذهبی‌ترِ فهم واقعیت قرار دارند.
♦️ذهنیت آرمان‌گرایانه؛ جوامع بر اساس این ذهنیت از نوع گذاری‌اند و تعادل میان دو گونه قبل را برقرار می‌سازند.

از منظر سوروکین محرک دگرگونی اجتماعی را باید در منطق درونی هر یک از این جوامع جستجو کرد. بدین معنا که جوامع بشری تحت فشار داخلی برای بسط شیوه تفکرشان به آخرین حد منطقی‌اش قرار دارند. بدین‌سان که یک جامعه حسی سرانجام آنقدر حسی می‌شود که زمینه برای سقوط‌اش فراهم می‌گردد. وقتی ذهنیت حسی به آخرین حد منطقی‌اش می‌رسد، مردم به نظام‌های مفهوم‌پردازانه پناه می‌آورند. اما این نظام تازه نیز دوباره به آخرین حدش سوق داده می‌شود و در نتیجه جامعه بیش از حد مذهبی می‌گردد. در این هنگام صحنه برای پدیداری یک فرهنگ آرمان‌گرایانه آماده می‌گردد و سرانجام همان چرخه پیشین دوباره تکرار می‌گردد. سوروکین برای اثبات نظریه‌اش شواهد مفصلی را از هنر، فلسفه و سیاست و نظایر آن به پیش می‌کشد که خود کار بزرگی بود. از نظر سوروکین عصر حاضر عصر حسیت و اصرار و افراط نابجا و زیان‌بخش در این مرحله است؛ هرچند که این افراط و اصرار از نظر وی مقدمه و طلیعه گذشت از این مرحله و توجه به مراحل بعدی است.

🔷 منابع مطلب :
🔺نظریه جامعه‌شناسی در دوران معاصر‌؛جورج ریتزر؛
🔺نظریه‌های جامعه‌شناسی و فلسفه نوین تاریخ؛ پیتریم الکساندرویچ سوروکین
🔺تغییرات اجتماعی؛ گی روشه

🔰 از کانال جامعه شناسی و مسائل روز

#جامعه‌شناسی

🌐جامعه‌شناسی علامه
@Atu_Sociology