🔅 هم ببخش و هم فراموش کن!. 🖋 میثم مشایخ.. ✅ بخشش، فضیلتی است که کم و بیش در آدمیان وجود دارد

🔅 هم ببخش و هم فراموش کن!
🖋 میثم مشایخ

✅ بخشش، فضیلتی است که کم و بیش در آدمیان وجود دارد. ظرفیتِ هر آدمی برای بخششِ دیگری و یا دیگران، متفاوت است و بستگی به عوامل درونی، بیرونی، تربیتی و اخلاقی دارد. به طور مثال، ممکن است فردی، از دیگری آسیبی کوچک ببیند (چنان‌که عُرف و فرهنگ جامعه، آن‌را کوچک می‌شمارد) اما او را نبخشد، ولی فردِ دیگر، آسیبی بزرگ ببیند و ببخشد. گاهی نیز، بخشش، تابعِ موقعیت، شرایط و زمان است. به این معنا که مجموعه‌ی عواملِ روحی و روانی و به نتیجه رسیدنِ فرد با خود، بخشایش را به تعویق و نیز مشروط می‌سازد. مشروط، از این جهت که فردِ بخشنده، شرایطی را برای بخشیدن وضع می‌کند. بنابراین، با انواع بخشایش مواجه‌ایم، هرچند غایتِ فضیلتِ بخشایش، بخشیدنِ در هر صورتی است و اگر شروطی برای آن وضع می‌شود، کینه‌توزانه، انتقام‌جویانه و... نباشد!

✅ برای ورود به ادامه بحث، یعنی عدم کفایتِ بخشایش و ضرورت و کارکردِ فراموش کردن، ابتدا باید به این پرسش، پاسخ داد که چرا و با چه انگیزه‌ای می‌بخشیم و بخشش چه کارکردی دارد؟ سه عاملِ عمده را می‌توان به عنوانِ مهمترینِ عواملِ بخشش محسوب کرد:

👈🏻 ۱- می‌بخشیم تا به موجب بخشش، حسن نفرت و کینه را با خود حمل نکنیم و سبب آرامشِ در خود شویم؛

👈🏻 ۲- می‌بخشیم تا به موجبِ بخشش، با هدفِ اصلاحِ روش‌ها، رفتارها و رویه‌ها، فرصتی دوباره به دیگری دهیم؛

👈🏻 ۳- می‌بخشیم تا به موجب بخشش، به مثابه‌ی یک عملِ پسندیده‌ی اجتماعی، فضلیت و فواید بخشش را به دیگران نشان دهیم.

✅ اما در این‌باره می‌توان پرسشی را مطرح کرد که پاسخِ به آن، هدف اصلیِ این نوشتار است: آیا بخشیدن، کافی‌ست؟ جمله‌ای معروف از نلسون ماندلا وجود دارد که می‌گوید: "ببخش اما فراموش نکن!" در ادامه، با توجه به جمله‌ی ماندلا، ضمن پاسخ به پرسشِ مذکور می‌خواهم نشان دهم که بخشیدن، کافی نیست و شاید مطلوب این باشد که آدمی، هم ببخشد و هم فراموش کند.

✅ آیا سه عامل عمده‌ای که درباره چرایی و انگیزه و کارکردِ بخشایش، در سطور بالا برشمرده شد و عوامل و انگیزه‌هایی از این دست، می‌تواند وضعیتِ میانِ فردِ بخشنده و فردِ بخشیده شده را به حالتِ پیش از نزاع بازگردانَد و یا سببِ رابطه‌ای عادی، یا دوستانه و عمیق میانِ آن دو فرد گردد؟ فرض کنیم فردِ "الف" به فرد "ب" آسیبی رسانده و سبب نزاع شده و یا شرایطی از این دست! اگر فردِ "ب" در هر صورتی و به هر شکل و محتوایی فردِ "الف" را ببخشد، اولاً این امکان وجود دارد که هر لحظه آن آسیب و واقعه در شرایط و وضعیتی به ذهنِ فردِ بخشنده بیاید و باعث تکدر خاطر وی شود؛ ثانیاً هیچ تضمینی وجود ندارد که در آینده، فردِ بخشنده از عملِ بخشایش خود پشیمان نشود و در پیِ انتقام‌جویی نیفتد؛ ثالثاً ممکن است در مواقعی با دیدنِ فردِ بخشیده شده و در صورتِ بوجود آمدنِ یک اختلاف و یا جرّ و بحث، به اصطلاح، گذشته را نبش قبر کند و عملی که آن فرد انجام داده را به رُخ بکشد و عمل خود را با چماقِ منّت، بر سر او بکوبد و رابعاً، با غرورِ احتمالیِ ناشی از بخشایش که ممکن است در آدمی بوجود بیاید، منجر به خودنماییِ خود و بی‌آبروکردنِ حتی ناخواسته‌ی فردِ بخشیده شده گردد!

✅ بنابراین، به نظر می‌رسد که بخشیدنِ تنها، کافی نیست و اگر خالص و اصیل نباشد و حتی اگر چنین هم باشد، با آسیب‌هایی در طول زمان و تابعِ شرایطی روبرو می‌شود. اگر به روابطی صلح‌آمیز، مسالمت‌جویانه و نیل به جهانی آکنده از مهر و دوستی و آرامش می‌اندیشیم و با این اصل موافقیم که عمل بخشایش به عنوان یک فضیلت، از عناصر و پایه‌های مهمِ بنانهادنِ چنین آرمان‌شهری است، لذا این امر نیاز به مراقبت دارد. یعنی، هم ببخشیم و هم "فراموش کنیم!" فراموش کردن، به معنای عبور از آن مسئله و تمرینِ هر لحظه بیرون انداختنِ آن از ذهن، سببِ دوام و قوامِ بخشایش می‌گردد و در ابعادِ سیاسی و اجتماعی نیز، تنش‌ها را می‌کاهد؛ بدونِ حذف دیگری، روش‌ها و رویه‌ها و رفتارهای غلط را اصلاح کرده و تغییر می‌دهد؛ موجبِ نزدیکیِ دل‌ها و کاهش نفرت‌ها می‌شود؛ روحیه‌ و انگیزه برای تفاهم، مفاهمه و توافق را افزایش می‌دهد و در نهایت، باعثِ هم‌افزاییِ توانایی‌ها و ظرفیت‌ها برای کاهشِ آلام جامعه و بهبود وضعیتِ موجود و رسیدنِ به وضعیت مطلوب می‌گردد.

#نویسنده_مهمان

🌐رسانه، شمایید
👈اگر نظرتان را جلب کرد، با دوستانتان به اشتراک بگذارید.
🌐جامعه‌شناسی علامه
https://t.me/joinchat/AAAAAD-FIxbY7Ab5PtgsmQ