‌🔅 چشم شهلا یا نگاه زیبا؟. 🖋 یاسر عرب

‌🔅 چشم شهلا یا نگاه زیبا؟
🖋 یاسر عرب

✅ عمده تحلیل در خصوص مصرف و واردات سر سام آور مواد آرایشی در کشور ما پیوند خورده با قانون حجاب اجباری است. این نظریه می کوشد تببین کند در کشوری که تنها بیرون گذاشتن کفه ی صورت مجاز است همه ی تلاش بانوان در رقابت تنگاتنگ "من زیبا (تر)" هستم صرف چشم و گونه و ابرو و لب و دندان می شود. حرف بیراهی هم نیست کما اینکه تاریخ در بستر انسان و غریزه نیز نشان داده است "پری رو تاب مستوری ندارد!" در این چند خط اما نگارنده فرمان می چرخاند و از زاویه ای دیگر نکاتی را مطرح می کند.

✅در خیال جمعی جامعه ی مابه واسطه ی ادبیات محاوره ای، تغزلات عاشقانه، اشعار و ترانه ها ی عوامانه، قصه های فولکوریک و صورت پردازیِ کاراکتر های عامیانه (از خاله سوسکه ی کودکان تا زنان در مینیاتور فاخر بزرگسالان) همواره بر مبنای طرح‌واره‌ی شوخ چشمی، مژگان سیاهی، کمان ابرویی، غنچه دهانی، پیشانی بلندی و گیس کمندی شکل گرفته است. توصیف مردان هر چند با "قد و قامت" آغاز شده است وصف زنان با "بَر و رو" همراه بوده و البته "حیای توصیفِ تن" در فرهنگی اسلامی و ایرانی بار عشوه گری را در طول تاریخ هر چه بیشتر به گردنِ صورتِ زنان انداخته است.

✅تثبیت انگاره های زیبایی شناسانه در کودکان هرچند از کودکی با همین سیاق شکل می گیرد (به عنوان مثال فرزند پادشاه تنها عاشقِ "تیر مژگان" دختر کشاورز می شود) این فرایند در "دیگری" این عصر ما بر آمده از "کار کرد" گرایی زیبایی است! زیبایی که نمی تواند منفعل باشد و نمی تواند بی کارکرد منتظر بخت خوش بماند. (مسئله رفتن سیندرلا به قصر پادشاه نیست! بلکه سیندرلا برای قابل توجه شدن باید بتواند همراه شاهزاده "رقص" خوبی داشته باشد)

✅در این میان از دوران کودکی مسئله ی ما و فرزندان ما چشم زیباست و نمیاموزیم (و نمی آموزانیم) که خوب دیدن است که ارزشمند است. و باز این دست و پنجه ی زیباست و تعلیم نمی دهیم که "کارِ دست زیباست". لب عسلی است و فرا نمی گیریم "گفته ی دو لب " است که می تواند جهان را زشت یا زیباتر کند. حال نه اینکه مولانا وار دم بدهیم که "صورت ظاهر نمیاید به کار ای برادر سیرت زیبا بیار" اما تکیه دائم به عنصر خیال کهنه ی جمعی و الگو سازی مستمر از انگاره های سنتی و تلفیق اینستگرامی آن با قیافه های جدیدِ جهانِ سومیِ پروتزی، تصوری را برای نسل های بعد رقم می زند که فانتزی "صورت شناسی" و "هویتی" آنها را به شدت مورد تهدید قرار داده و برای الگوی "چشم شهلا" مجبورند تا بینهایت همچنان بمالند و بکشد و بسابند و تزئین کنند و خرج کنند و پرچمِ حفظ رکورد مصرف و وارداتِ محصولاتِ آرایشیِ جهان را در کشورشان بالا نگه دارند! در این میان و در انبوه چشمهای "همه یک جور شهلا!" آنچه کمیاب و نایاب می شود و دل آدمیزاد را تنگ خودش می کند همان "نگاه زیبا" است.

✅در این شرایط سری به روایت سریالهای نمایشی، داستانهای سینمایی، سلبریتی های حکومتی و سرمایه داری، و صفحه شخصی بازیگران و تمام سیاهی لشگر خیال پردازان و تصور سازان و تصویر پردازانِ جامعه بزنیم و ببینیم رویکرد کلان حاکمیتی و گفتمان غالب رسمی رسانه ای علی رغم ضدیت ظاهری با پیرایش چهره ی ساده و زیبایی فطری آدمیان، "در جهانی بصری" و "فرهنگی دید محور" چه سبک و سیاقی را برای توده ی چشم شده ی مردم به تصویر می کشند؟ و در کار تبلیغ "چشم شهلا" هستند یا "نگاه زیبا"؟

🌐 شبکه جامعه‌شناسی علامه
@Atu_Sociology