▫️ اقتضائات سنی و ازدواج کودکان. 🖋 محسن کرمانی نصرآبادی

▫️ اقتضائات سنی و ازدواج کودکان
🖋 محسن کرمانی نصرآبادی
دانشجوی دکتری جامعه شناسی و پژوهشگر مسائل اجتماعی

📍 پدیده کودک همسری یا ازدواج کودکان از جمله مسائلی است که در روزهای اخیر کانون توجه افکار عمومی و محل مناقشه علاقه مندان به حوزه آسیب های اجتماعی واقع شده است. از جمله این مناقشات پرسش از مساله بودگی پدیده است که خود به تنهایی مجموعه ضد و نقیضی از مواضع را رقم زده است. بر همین اساس در این یادداشت درصددیم از دریچه اقتضائات سنی، پرتویی بر این سطح از مناقشه بیافکنیم.

📍 از وجوه تمایزبخش جامعه جدید در مقایسه با جامعه سنتی ماقبل آن دوره بندی و تفکیک پهنه زندگی است. با این توضیح که در جامعه سنتی زندگی مفهومی یکپارچه و خاصیتی پیوستاری دارد. در این جامعه دوره کودکی و نوجوانی در مفهوم مدرن آن وجود ندارد و مابه ازای آن دوران پیشابزرگسالی است که فرد تحت تدابیر تربیتی خانواده و انتظارات جامعه بیرون آماده پذیرش و ایفای نقش های بزرگسالی می شود.

📍 این در حالی است که در جامعه جدید فرد پس از دوران کودکی به ترتیب وارد دوره نوجوانی، جوانی، میانسالی و در نهایت کهنسالی می شود. دوره هایی که هر کدام به فراخور، الزامات ساختاری و اقتضائات متفاوتی را رقم زده و سبب شده گروه های سنی تمایلات، گرایش ها و نیازهای متفاوتی را متناسب با دوره سنی خود احساس کنند. این امر بر خلاف اصرار جامعه سنتی بر فراگیری کلیشه های جنسیتی و تمرین نقش های همسری و مادری برای دختران کودک و نوجوان، در جامعه جدید مبتنی بر فراغت و لذت از دوران کودکی است. به عبارتی جامعه امروز برای دختران کودک و نوجوان نقش همسری را انتظار نمی کشد؛ بلکه از او می خواهد کودکی کند. اعتراض مردم و لغو عروسی دختر ۹ ساله و یتیم مشهدی را می توان پژواکی از این مطالبه اجتماعی دانست.

📍 بنابراین، هرچند پدیده ازدواج دختران کم سن و سال در جامعه سنتی به دلیل همسویی ساختار و تداول پدیده امری بهنجار و غیرآسیب زا بوده است لکن، سوابق یک پدیده اجتماعی در گذشته دلیل بر توجیه آن در شرایط امروز جامعه نیست. پدیده ای که صورت امروزین آن فرد را در ناسازواره ای از انتظارات نقشی و هنجاری قرار داده و از عوارض آن می توان به بحران هویت، فشار اجتماعی، احساس ناکامی، طلاق عاطفی و نهایتا جدایی اشاره نمود.

📍 لذا، فارغ از شرایط ذهنی و جسمی لازم، ازدواج کودکان حداقل از موضع جامعه شناختی به دلیل اقتضائات سنی ناسازگار با نقش همسری مساله ساز است و ایشان را در لبه پرتگاه آسیب قرار می دهد.
#نویسنده_مهمان

🌐 شبکه جامعه‌شناسی علامه
@Atu_Sociology