‌✅ چرا مضر است؟. 🖋 حامد.. 📍 مسایل اجتماعی، سیاسی و اقتصادی عمدتا سهل و ممتنع هستند

‌✅ چرا #پوپولیسم مضر است؟
🖋 حامد #بخشی

📍 مسایل اجتماعی، سیاسی و اقتصادی عمدتا سهل و ممتنع هستند. یعنی در عین پیچیدگی زیاد، به نظر می آیند که ساده هستند و هر کسی راهکار آن را می داند. این آن چیزی است که پوپولیسم از آن استفاده می کند.

برای مثال، بسیاری اعتقاد دارند که «اگر ایران هم مثل عربستان دست دزد را قطع کند، دیگر دزدی در جامعه نخواهد بود!» برای این باور خود هم دلیل و شاهد دارند: « در عربستان که دست دزد را قطع می کنند، دزدی نیست». توده دو گزاره منطقی را مورد استنتاج قرار داده و نتیجه می گیرد که: اگر در ایران دست دزد را قطع کنند، دزدی دیگر نخواهد بود.

این نتیجه ناشی از ساده سازی مساله دزدی در ایران به یک علت ساده، یعنی مجازات، است. بدین معنا که علت شیوع دزدی در ایران آن است که مجازات آن به حد کافی نیست. نگاه کارشناسی از زاویه اجتماعی و حقوقی به مساله آن است که:

اولا علت دزدی لزوما کاهش مجازات نیست، بلکه فشارهای اجتماعی و اقتصادی، رهاشدگی و بی هنجاری اجتماعی، گمنامی در شهرهای بزرگ همگی عواملی است که بر شیوع دزدی در یک جامعه اثر می گذارد.
ثانیا، به لحاظ حقوقی قطع دست دزد موجب آن می شود که این فرد نتواند تا آخر عمر از نیروی بازوی خود نان بخورد. او دیگر اگر هم بخواهد نمی‌تواند از زور بازوی خود نان بخورد.
این نکات البته پیچیده هستند و انتظار نمی رود که افرادی که مطالعه و تمرکز ویژه ای بر ابعاد اجتماعی، حقوقی و ... قضیه نداشته اند، بتوانند راه حل های صحیحی برای آن بیابند. اما مساله مهم اینجاست که به دلیل همان سهل و ممتنع بودنی مسایل اجتماعی، افراد فکر می کنند که راه حل آن را می دانند و علت آنکه این راه حل ها انجام نمی شود، نه نادرستی آنها، که کم کاری یا فساد حکومت یا نهادهای مسئول است (نظیر این جمله که: «همه شون دستشون تو یک کاسه است!»). به این خاطر اگر در شرایطی که دزدی در جامعه زیاد است، فردی وعده مجازات شدید سارقان را بدهد، احتمالا با اقبال عمومی مواجه خواهد شد.

برای مثال، در فیلیپین رئیس جمهوری ،رودریگو دوترته، وعده داد که با معتادان به شدیدترین وجه مقابله خواهد کرد. پس از انتخاب شدن نیز همین کار را کرده، به طوریکه از آغاز ماه ژوتن تا کنون گفته می شود حدود سه هزار نفر از فروشندگان و معتادان به مواد مخدر به طور مشکوکی کشته شده اند. این اقدام ممکن است با استقبال مردمی که از کندی اثربخشی اقدامات اجتماعی به ستوه آمده اند مواجه شود و او را فردی بدانند که بر خلاف «بقیه، «بالاخره آمده است تا کاری بکند». با این حال، محققان و کسانی که به بررسی عمیق آسیب های اجتماعی پرداخته اند می دانند که:

اولا، مسایل اجتماعی قابل حل و فصل قطعی سریع نیست و ماهیتا زمان بر است؛

ثانیا از بین بردن معتادان راه حل مساله اعتیاد نیست و صرفا با اجرای مجازات های شدید و خشن درمان نمی شود.

مثال دیگر، وعده انتخاباتی «آوردن نفت پای سفره مردم» توسط احمدی نژاد است. این استعاره که به معنای اعطای مستقیم درآمدهای نفتی از سوی حکومت به مردم بود با استقبال جامعه مواجه شد. البته در آن دوران، وعده پوپولیستی تری نیز داده شد. یکی از رقبای انتخاباتی او وعده پرداخت مبلغ معینی پول نقد به همه افراد جامعه را داد که از قضا در رقابت تنگاتنگی با احمدی نژاد قرار گرفت.

قطعا اکثر افراد جامعه از اینکه مبلغی پول نقد به صورت بلاعوض به آنها پرداخت شود استقبال می کنند و آن را موجب افزایش رفاه خود می دانند. بنابراین طبیعی است که به این وعده اقبال نشان دهند. اما رفتارهایی که در سطح فردی ممکن است مفید باشد، ممکن است در سطح جمعی پیامدهای دیگری داشته باشند. در این مورد، اقتصاددانان می دانند زمانی که وجه نقد به جای اینکه صرف در پروژه های زیرساختی شود، به صورت نقدی به جامعه تزریق گردد، سوای اینکه تورم ایجاد می‌کند و به صورت ناملموس با بالارفتن قیمت ها، اثر پرداخت را خنثی یا کم اثر می‌کند، در نهایت موجب فقیرتر شدن جامعه و کاهش سطح رفاه آنان خواهد شد. اما درک پیامدهای جمعی رفتارهای فردی چیزی نیست که انتظار داشته باشیم توده ها بدون آموزش های اولیه واجد آن باشند، به ویژه زمانی که فشارهای اقتصادی و اجتماعی به صورت مستقیم به آنان فشار وارد می آورد.

بنابراین می بینیم به دلیل اینکه راه حل ها یا گزاره هایی که ممکن است در تحلیل اولی و یا در سطح فردی صحیح به نظر برسد، در تحلیل عمیق تر و سطح اجتماعی نادرست یا مخرب باشند. جان کلام اینکه توده مردم قضاوت ها و نظراتشان بسیار متاثر از هیجانات و دشواری هایی است که عملا احساس می کنند. این باعث می شود تا عوام فریبان بتوانند با استفاده از نیازهای واقعی و احساسات آنان، شعارهای عامه پسندی بدهند و قدرت را به دست گیرند.

🌐جامعه‌شناسی علامه
@Atu_Sociology