شبکه جامعهشناسی علامه 📍 بررسی تحلیلی جامعهشناختی و سیاستگذاری اجتماعی پشتیبانی و ارتباط با ما⬇️ ☑️ @Atu_Sociologier اینستاگرام: 📸 Instagram.com/atu_sociology
🔅شاهدی میان خوابگردها / نیاز جامعه به روشنفکران.. 🖊مصطفی
🔅شاهدی میان خوابگردها / نیاز جامعه به روشنفکران
🖊مصطفی #ملکیان
🔹نیازی که هر جامعه ای به کار روشنفکران دارد، ناشی از این است که آن جامعه خواه ناخواه به نوعی «خوابگردی» مبتلا است. همه جوامع کم یا بیش و به درجات مختلف، خواب گردند؛ یعنی اندیشه هایی دارند که خودشان نمی دانند این اندیشه ها از کجا سرچشمه گرفته است. کارهایی را می کنند که خودشان نمی دانند چرا می کنند، موضعگیری هایی دارند که نمی دانند برخاسته از چیست؟ یک سلسله عشق ها، نفرت ها، پیشداوری ها، تعصّبات، نفی کردن ها، اثبات کردن ها، مداخله کردن ها، و مداخله نکردن ها، یک سلسله آری گفتن ها، و یک سلسله «نه» گفتن ها در همه جوامع وجود دارد، بدون این که وجدان جمعی جامعه خبر داشته باشد که این همه از کجا نشأت گرفته است؟ چرا ما در این جا سکوت می کنیم؟ چرا در آن جا سخن می گوییم؟ چرا از این پدیده خوشمان می آید؟ و چرا از آن پدیده خوشمان نمیآید؟ چرا به این رأی قائلیم؟ و چرا به آن رأی قائل نیستیم؟ همه ما مثل کسی هستیم که در حال خواب در حال راه رفتن و انجام فعالیتهایی است و خودش نمیداند که چرا این کارها را انجام میدهد. ما کم و بیش به این وضع دچار هستیم.
🔹در واقع بسیاری از چیزها را بیچون و چرا پذیرفته ایم، با این که اولاً نمیدانیم که بیچون و چرا پذیرفته ایم و ثانیا اگر بدانیم که بیچون و چرا پذیرفته ایم، نمیدانیم که چرا بیچون و چرا پذیرفته ایم؟ در بسیاری از موارد سازوار فکر نمیکنیم و نمیدانیم که سازوار فکر نمیکنیم و نمیدانیم که چرا سازوار فکر نمیکنیم. در بعضی از موارد تحت تأثیر هیجانات و احساسات و عواطف قرار میگیریم و نمیدانیم که باید تحت تأثیر این احساسات و عواطف قرار میگرفتیم یا نه؟ و سازندگان این احساسات و عواطف و پدیدآورندگان این هیجانات با ما چه میکنند؟ همه اینها نوعی خوابگردی است؛ نوعی خوابگردی که کم هستند افرادی که از آن برکنار باشند.
🔹به نظر میآید که هر جامعه ای نیازمند کسانی است که در حال خوابگردی جامعه، بیدارند و به آنچه این جامعه خواب گرد می اندیشد و می گوید و می کند، نظر می کنند و این نظر را با تحلیل و نقد همراهی میکنند. در واقع روشنفکر به این معنی شخص بیداری است در میان خوابگردها، شاهد و ناقد خوابگردها. ما به این نیازمندیم. این کار را عالمان از آن رو که عالمند نمی کنند، تئوریسینها از آن رو که تئوریسین اند نمی کنند، حتی مصلحان اجتماعی از آن رو که مصلح اجتماعی اند نمی کنند.
🔹این کاری است که کسی و یا کسانی باید برعهده بگیرند و نقد و تحلیل کنند آنچه را ما میاندیشیم و میگوییم و انجام میدهیم. در واقع ما را با خودمان مواجه کنند و ما را به خودمان نشان دهند. آیینه ای باشند که ما خودمان را در این آیینه ببینیم. نسلهای آینده هم در آن آئینه ما را ببینند و چون این خوابگردی پایان ناپذیر است، به نظر میآید که رسالت روشنفکر رسالت پایان ناپذیری است؛ یعنی برخلاف کسانی که اعتقادشان بر این است که روشنفکری پدر مدرنیزم است و فرزند مدرنیزم هم هست، به گمان بنده میتوان گفت که روشنفکری پدر مدرنیزم است، ولی دیگر نمیتوان گفت روشنفکری فرزند مدرنیزم هم هست.
🔹اگر دوران پسامدرنیزمی به وجود بیاید، روشنفکری هیچگونه شأن و کارکردی را از دست نخواهد داد. این خواب گردی همیشه هست. این تعریفی است که من از روشنفکری میکنم و به تعبیر دقیقتر، تعیین مرادی است که از روشنفکری میکنم. به گمان من روشنفکر، شاهد و ناظر خوابگردیهای جامعه است و بعدا هر آنچه جامعه در این خوابگردیها انجام داده و گفته و اندیشیده است اولاً تحلیل و ثانیا نقد میکند. بررسی تفاوتهای مؤلفه های تحلیل و نقد، موضوعی است که شرح آن مجالی وسیعتر را میطلبد.
🔰سخنرانی شاهدی میان خوابگردها
🌐جامعهشناسی علامه
@Atu_Sociology