‌‌✅ آنچه از درون بجوشد حساب اش چیز دیگری است. ▪️دکتر فردین | جامعه‌شناس

‌‌✅ آنچه از درون بجوشد حساب اش چیز دیگری است
▪️دکتر فردین #علیخواه | جامعه‌شناس

📍 به صف منظم این نمازگزاران نگاه کنید. عده ای، نه ببخشید ؛ احتمالا همه کارکنان یک کارخانه، اولِ وقت و با شنیدن صدای اذان وضو گرفته اند و به نماز ایستاده اند. اگر می دانستیم که این نمازگزاران بنا به اعتقاد، اختیار و انتخاب خود به نماز ایستاده اند صحنه قابل احترامی بود. اگر می دانستیم که اینان جز پروردگاری که در دل به آن ارادت دارند مطیع خدایان زمینی نیستند صحنه قابل احترامی بود. اگر می دانستیم که به خاطر « نان» به نماز نأیستاده اند و نماز را با نان تاخت نمی زنند صحنه قابل احترامی بود. چرا اینها را می گویم؟ چون به جای پیام های معنویِ زیبا، روی بنری که دقیقا در بالای سر این نمازگزاران قرار دارد با حروفی درشت، ابلاغیه ای اداری با این مضمون نصب شده است:
« خواندن نماز از مورخه 25/5/93 برای تمامی آقایان اجباری شد در غیر این صورت مشمول عکس العمل خواهد شد که حداقل آن جریمه 120 هزارتومانی می باشد و یا اخراج می شوند و همچنین در وقت نماز کلیه آقایان باید بعد از شنیدن الله اکبر اقدام به وضو گرفتن...»

🔺آنچه از درون بجوشد حساب اش چیز دیگری است. اخلاق با ابلاغ تحقق یافتی نیست. ممکن است از بالا به این صف نگاه کنیم و دلمان را خوش کنیم که صف نمازخانۀ کارخانه تکمیل است ولی تا چه زمانی می توانیم خودمان را فریب دهیم. اگر قرار است که نماز قبولِ «خلیل نظری» باشد چگونه می تواند بر رفتار نمازگزار موثر واقع شود و معنویت ایجاد کند؟ هدف ؛ رضایت و خوشنودیِ نه پروردگار؛ که خلیل نظری است. اثر این نماز نه در صفحه دل بلکه در صفحه فیش حقوقی آخر ماه نمایان می شود و این نهایت سقوط معنویت است، در جایی که نمازخانه حکم دستگاه ATM را پیدا کند بسیار باید نگران بود.

🔺متأسفانه ابلاغی و اجباری کردن نماز در محیط های شغلی باعث می شود تا آنان که با صداقت و خلوص نیت در صف ایستاده اند هم در مظان اتهام قرار گیرند. پیامد ابلاغی کردن فرائض مذهبی همین است. تر و خشک را با هم می سوزاند.

🔺امیدوارم همکاران دانشگاهی ام، جامعه شناسان و روان شناسان و به ویژه روانکاوان به راحتی از خلیل نظری عبور نکنند. انجام تحقیق یا نگارش کتابی درباره ایشان می تواند در تاریخ علم ماندگار شود. اگر احیانا دوستانی علاقه دارند تا درباره این شخصیت ها دانش بیشتری به دست آورند حتما فیلم Colonia به کارگردانی Florian Gallenberger را ببینند.

🔺در خبرها خواندم که ستاد اقامه نماز به « خلیل نظری» تذکر داده است. در این خبر آمده است « آنچه در ترویج و توسعه نماز موثر و مفید است اجرای برنامه‌های تبلیغی است نه ابلاغی، اجرای برنامه های تشویقی است نه توبیخی، نماز اختیاری است و نه اجباری». اگر واقعا نگاه ستاد اقامه نماز به موضوع نماز اینگونه است بسیار جای قدردانی و تشویق دارد. نگاه بسیار جالب و جدیدی است.

🔺گاهی اوقات برخی از دانشجویان قدیمی ام، پس از مصاحبه های استخدامی به سراغم می آیند تا فقط درددل کنند. می آیند تا خودشان را خالی کنند. هر چند ما شایسته آن نیستیم ولی گویی می آیند تا از ما معلمانشان معذرت بخواهند. از اینکه دروغ گفته اند، از اینکه شهامت ابراز صداقت را نداشته اند. از حس حقارت و خفّتی که در جلسه مصاحبه گزینش به آنها دست داده است بگویند. و کیست که نداند یکی از سوالات این گزینش ها درباره خواندن یا نخواندن نماز است! طبق " آنچه " که دانشجویانم در جلسه گزینش ها گفته اند، آنان همه نمازها را اول وقت می خوانند و بعضی از آنها از هیچ نماز شبی هم نمی گذرند. بله نمی گذرند.

🔺سال ها قبل یکی از همسایه ها زنگ مان را زد. گفت: " از گزینش آمده بودند و درباره شما سوالاتی داشتند". پرسیدم: " مثلا چه سوالاتی؟" گفت: " از من پرسیدند که فلانی عصرها نماز جماعت می رود؟" پرسیدم: " خب شما چه گفتید؟" خودش را لوس کرد و گفت" خیلی هواتو داشتم، گفتم بعله آقا، ایشون عصرا سه جا نماز جماعت می ره، سه جا، خیلی مومنه". گفتم" خیلی شرمنده ام کردی، خیلی به خدا، جبران می کنم".

🔺در پایان، آن عده از کارگران و کارمندانی را که به ناچار مجبور به ایستادن در این صف ها شده اند و البته می شوند را قابل سرزنش نمی دانم. این شیوۀ غلط خلیل نظری هاست که باید سرزنش شود نه آنان که ناچارند در این صف ها ردیف شوند.

#هل

🌐جامعه‌شناسی علامه
@Atu_Sociology