✅از خرداد ۷۶ تا خرداد ۹۷؛.۲۱ سال مقاومت فرهنگی - سیاسی مردم.. ✍🏻شهره مجمع

✅از خرداد ۷۶ تا خرداد ۹۷؛
۲۱ سال مقاومت فرهنگی - سیاسی مردم

✍🏻شهره مجمع

📍خاطرم هست در نیمه اول دهه ۷۰ وقتی با برادرم در شهربازی (در بزرگراه چمران که هم اکنون خرابه ای از آن بجا مانده) سرگرم تفریح بودیم، دو لباس شخصی به سمت برادرم که جوانی ۲۲-۲۱ ساله بود، آمدند و او را بدلیل جملات انگلیسی درج شده روی تی شرت اش مؤاخذه کردند و تا حدی جلو رفت که نزدیک بود برادرم دستگیر شود اما آخرین تذکر آنها را یادم هست:« دیگر این تی شرت را نپوشی؟!» این طرز برخورد با پوشش مردان بود که به مدل مو هم میرسید (مثلاً با مدل مو رپ که آن زمان خیلی طرفدار داشت گاهی برخورد سخت میشد و به چهارراه باز کردن روی سر پسرها تبدیل میشد) و نوع برخورد با پوشش زنان هم از تذکر شفاهی تا بازداشت تغییر میکرد.

▫️ همان سالها حاجی بخشی بسیجی معروف که امروز به رحمت خدا رفته است، با لباس جبهه و سربند، سوار بر تویوتا وانت خاکی اش در روزهای خاص مانند چهارشنبه سوری در خیابانها حضور پرشوری داشت و با مخاطب قرار دادن پسرها و دخترها با بلندگویش فریاد میزد که؛ متفرق شوید! و اگر دختر-پسرها با هم در حال شادمانی بودند با آنها برخورد سختی میکرد و گاهی نیروهای او به زد و خورد با نوجوانان و جوانان میپرداختند (صورتهای خونی نوجوانان و جوانان را در خیابان ۱۷ام کردستان خاطرم هست که بدست نیروهای او کتک خورده بودند)

▫️ آن سالها دوران ورود ماهواره به کشور هم بود. در آن دوران در مدارس نمادهایی از چندین گروه موسیقی بنام Gap و Wasp بصورت آویز و accessories رواج داشت. نمادهای دیگری چون پستانک هم آن زمان بین دخترها و پسرهای دبیرستانی طرفدار زیادی داشت. اما مدارس با دانش آموزانی که نمادها و آویزهای اینچنینی داشتند برخورد انضباطی میکردند ولی دانش آموزان با اشتیاق و به صورت مخفی نمادها را بهمراه می آوردند و به یکدیگر نشان میدادند؛ تا جاییکه بهمراه داشتن این نمادها برایشان تبدیل به ارزش و افتخار شده بود.

▫️ از آن سالها و آن برخوردها با فرهنگی که روز به روز در بین مردم رسوخ میکرد نقطه عطفی در حال پدیدار شدن بود. انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۷۶. انتخابات آن سالها مصادف شده بود با ایام ماه محرم سال ۱۴۱۸ هجری قمری. باز دوباره مراسم شام غریبان در محله ها و حضور دخترها و پسرها در ساعات پایانی شب برای برگزاری مراسم شام غریبان و در عین حال با هدف کنار هم بودن و باز حضور حاجی بخشی برای متفرق کردن و جدا کردن دختر- پسرها. آن روزها تفاوت ویژه ی دیگری نیز داشت. تبلیغات آقای خاتمی در ایام محرم بویژه تاسوعا و عاشورا در دست جوانها بود. همه با شور از سیدمحمد خاتمی صحبت میکردند از باز شدن فضای اجتماعی و عدم برخورد خشن با فرهنگها و سبک های زندگی روزمره مردم تا باز شدن فضای سیاسی.

▫️ انتخابات تمام شد. رأی مردم در سال ۷۶ یک مقاومت سیاسی بود برای نه گفتن به دوران قبل از سال ۷۶. در این دوران رونق روزنامه ها، کتابفروشیها، کنسرتها، فیلمهای سینمایی با موضوعات نو، انجمنهای سیاسی دانشجویی و ظهور سبکها و مُدهای جدید در لباس و ظاهر و پوشش زنان و مردان، آغاز و فراگیر شدن دنیای اینترنت، ایمیل چت روم و اورکات... فرا رسید. بنظرمی رسد بتوان تاریخ ایران در ۵۰ سال اخیر را به دو برهه مهم، یکی قبل و بعد از ۵۷، و دیگری قبل و بعد از ۷۶ تقسیم کرد. در این سالها نادیده انگاشتن برخی ارزشها، هنجارهای رسمی و قوانین، تبدیل به نوعی مقاومت فرهنگی - سیاسی در بین عده ای از مردم شده بود و برخی از این مقاومتها به زندگی روزمره مردم تبدیل شد.

▫️۲۱ سال از آن دوران میگذرد. استفاده از ماهواره دیگر امری عادی است هر چند قانون برای استفاده از آن مجازات تعیین کرده. دیگر مسئله مطرح در گفتگوهای عمومی از پذیرش پوشش های متنوع و جدید (استفاده از شلوارک، صندل، ناخنها لاک زده دست و پا، مانتو و شالهای کوتاه و ...) به اجباری و یا اختیاری بودن حجاب تبدیل شده است. مسئله کوچ از اورکات به کلوب نیست مسئله حفظ آزادی بیان و انتشار آزادانه اطلاعات در عمومی ترین شبکه مجازی مثل تلگرام است.

▫️۲۱ سال گذشته نشان میدهد بخشی از جامعه با بی توجهی نسبت به سیاستهای آمرانه و تجویزی و در اعتراض به دخالتهای رسمی حکومت در فرهنگ و زندگی روزمره، برخی از ارزشها و هنجارهای رسمی را کنار گذاشته و عکس آن رفتار میکند؛ به نحوی که هر گونه ترویج آمرانه و اجباری فرهنگِ یک شکل؛ رسمی و کنترلی در قالب طرحهایی چون طرح « امنیت اجتماعی» در مقابله با پوششهای باصطلاح نابهنجار، فیلترینگ تلگرام و ... نه تنها موفق نبوده بلکه با مقاومت جامعه همراه شده است. مقاومتی که میتوان آنرا نوعی "مقاومت مدنی" نیز نامید. و این مقاومت های فرهنگی – سیاسی در متن جامعه در دهه های اخیر و در آینده تغییر تدریجی جامعه ایران را رقم می زند.

#جامعه

🌐شبکه جامعه‌شناسی علامه
@Atu_sociology