✅ واگذاری عرصه‌های عمومی- ۲.. ✍🏻رضا امیدی

✅ واگذاری عرصه‌های عمومی- 2

✍🏻رضا امیدی

🔸پیشتر در یادداشتی با عنوان «فروش عرصه‌های عمومی و دگردیسی بوستان‌های پایتخت» دربارۀ روند تنگ‌شدن مداوم عرصه‌های عمومی توضیح دادم. شهرداری به‌عنوان نهادی عمومی به منابع مالی نیاز دارد و چه راهی آسان‌تر از فروش حداکثری عرصۀ عمومی؛ از زمین گرفته تا آسمان. در این روند متأسفانه تفاوتی بین این شهرداری و آن شهرداری، این شورا و آن شورا نیست. «واگذاری»، «برون‌سپاری»، «خصوصی‌سازی»، «درآمدزایی از همه‌چیز» به‌تعبیر مایکل مارموت (از صاحب‌نظران برجستۀ حوزۀ سیاست‌گذاری سلامت) ویروسی است که به جان نظام‌های برنامه‌ریزی افتاده و گویا به چیزی جز آن فکر نمی‌کنند و راهی جز آن نمی‌دانند.

🔸در ماه‌های اخیر شهرداری تهران از مناطق 22گانه خواسته به‌دنبال «درآمدزایی از بوستان‌ها» باشند. در این راستا، مسئلۀ واگذاری فضاهای عمومی به بوستان‌های محله‌ای هم کشیده شده است. اخیراً در بوستان نوروز (نبش شریعتی-گل‌نبی) که فضایی بسیار محدود است دکۀ جگرکی علم شده است. در ورودی پارک شریعتی نیز همان‌طور که در تصویر دیده می‌شود کافه‌رستورانی مستقر شده و از ابتدای شب محدودۀ ورودی تا اطراف حوض پارک را به‌عنوان فضای رستوران تسخیر می‌کند. نکتۀ جالب این است که سال قبل معابر داخلی پارک شریعتی، متناسب‌سازی و به‌عنوان اولین پارک دوستدار سالمندان و توان‌یابان معرفی شد، اما با استقرار این کافه‌رستوران حتی افراد سالم هم در تردد در ورودی پارک با مشکل مواجه‌اند.

🔸در همین پارک شریعتی یک زمین ورزشی است که پیشتر، استفاده از آن رایگان بود و گاهی دیده می‌شد کودکان کاری که آن حوالی هستند هم دقایقی را در این زمین به بازی مشغول‌اند. اما در راستای همین سیاست‌ها، از خردادماه برای هر سانس استفاده از این زمین نیز هزینه تعیین شده است.

🔸ادامۀ این روند می‌تواند به حصارکشی پارک‌ها و دریافت حق‌ورودی از شهروندان به‌عنوان یک منبع جدید درآمدی منتهی شود و بخش‌هایی از جمعیت را از دسترسی به این نوع فضاهای عمومی محروم کند. این اقدامات، تأثیر جدی بر دینامیزم مطرودسازی دارد و در برخی شهرهای اروپا و آمریکای جنوبی پیشتر تجربه شده است. تفاوتی نمی‌کند زمانی مثلاً در اصفهان، مهاجران افغانستانی از ورود به پارک منع شوند و زمانی عرصۀ عمومی به‌دلیل پولی‌شدن به انحصار گروه‌هایی فرادست درآید. هر دو حالت به تثبیت و تشدید طرد اجتماعی منجر می‌شود و بخش‌هایی از جامعه احساس می‌کنند که حق‌شان مدام در معرض تعرض و نادیده‌گرفته‌شدن قرار دارد.

🌐شبکه جامعه شناسی علامه
@Atu_sociology