شبکه جامعهشناسی علامه 📍 بررسی تحلیلی جامعهشناختی و سیاستگذاری اجتماعی پشتیبانی و ارتباط با ما⬇️ ☑️ @Atu_Sociologier اینستاگرام: 📸 Instagram.com/atu_sociology
✅چه کسی میتواند سلاطین اقتصاد را از تخت به زیر بکشد؟.. ✍🏻 محمد ماشینچیان
✅چه کسی میتواند سلاطین اقتصاد را از تخت به زیر بکشد؟
✍🏻 محمد ماشینچیان
🔹در خبرها مژده دادند که سلطان سکه دستگیر شده است. پیش از این هم مطبوعات به کرات به سلاطین مختلفی که در کشور حکمرانی میکنند اشاره کردهاند؛ از سلطان خودرو گرفته تا سلطان شکر و سلطان کاغذ و دیگرانی که از شماره خارجند. حتی بعضاً سیاستگذاران بلندپایه به صورت رسمی نالیدهاند که منافع عدهای، که احتمالاً همان سلاطین باشند، مانع از پیشبرد سیاستها و اصلاح امور است.
🔹یکی از افسانه های رایج این است که از جمله وظایف دولت مبارزه با انحصار است؛ به این معنی که در بازار هرازگاهی انحصار شکل میگیرد و دولت باید با پادرمیانی جلوی آن را گرفته و از بازار مراقبت کند. واقعیت این است که دولت ها در تمام طول تاریخ، هرگز با انحصار مبارزه نکردهاند و از آن جالبتر جز یک استثنا در بازار آزاد هرگز انحصار شکل نگرفته است. آن استثنا هم انحصارهای طبیعی موقت در صنایع جدید است. یعنی وقتی اختراع جدید اتفاق میافتد مدتی طول میکشد که دیگر فعالان بازار بتوانند محصولات بدیل قابل رقابتی عرضه کنند. در طول این مدت مخترع محصول جدید از انحصار طبیعی برخوردار می شود.
🔹پس سلاطین صنعت در بازار فقط در یک صورت تاجگذاری میکنند؛ «اختراع محصول جدید و بیرقیب» و با نشستن بر تخت سلطنت رقبا را به نوآوری و کاهش قیمت و بهبود کیفیت تشویق میکنند. خب، کدامیک از انحصارهای بالا از سوی دولتها شکسته شده؟ هیچکدام. البته برخی دولتها از جمله دولت آمریکا و اتحادیه اروپا سعی کردند انحصار مایکروسافت را بشکنند و میلیونها دلار از جیب مالیاتدهندگان در این زمینه خرج کردند اما نتیجه این میلیونها دلار تصویب قوانینی راجع به مدیاپلیر و سایر جزئیات فنی بیاهمیتی بود که کارشناسان در آن زمان به غلط مصداق انحصار تشخیص داده بودند .
🔹اما وقتی راجع به سلطان شکر و سلطان کاغذ و سلطان خودرو صحبت میکنیم موضوع بازار و رقابت در کار نیست. این سلاطین محصول استثنای بازار یا همان انحصار طبیعی بازار نیستند. برعکس، اینها محصول انحصار مصنوعی هستند. فقط یک جا میتواند انحصار مصنوعی ایجاد کند و آن دولت است. انحصار مصنوعی دولتی را با عنوان رانت میشناسیم. همان امتیازی که دولت معمولاً خواسته و دانسته و گاه سهوی و نادانسته توزیع میکند و با برپایی قوانین و مقررات و تبصره و بخشنامه به آن مشروعیت بخشیده و از آن دفاع میکند. بله، دولت تنها مدافع انحصار است.
🔹داستان سلاطین زالوصفت ایران فقط یک راه حل دارد و آن بریده شدن دست دولت از اقتصاد است. قوای سه گانه باید دست از دخالت در اقتصاد بکشند و به عوضِ تعیین برنده و بازنده اقتصاد و پولپاشی و توزیع رانت بین احبا به وظایف اصلی شان برگردند. همه ما 80 میلیون نفر منتظر آن روز هستیم.
🌐شبکه جامعه شناسی علامه
@Atu_sociology