🔵خزانۀ مملکت سوراخ‌سوراخ است؛ بسیاری از درآمدها به خزانه نمی‌آید

🔵خزانۀ مملکت سوراخ‌سوراخ است؛ بسیاری از درآمدها به خزانه نمی‌آید.

📍محمد ستاری‌فر؛ از رؤسای پیشین سازمان برنامه و بودجه، 20 اسفند 1396 گفتگویی داشته با روزنامۀ دنیای اقتصاد دربارۀ وضعیت بودجه‌ریزی در ایران. در ادامه بخش‌هایی از این مصاحبه آمده است:

🔸بودجه، بده‌بستانی است میان ملت و دولت. ملت به دولت اجازه می‌دهد که بخشی از درآمدش را تحت‌عنوان مالیات بگیرد. همچنین به دولت اجازه می‌دهد تا بخشی از آزادی‌اش را هم بگیرد تا بتواند براساس قوانین حقوقی و قراردادی، مناسبات ملت را سامان دهد؛ مناسباتی که تعیین‌کنندۀ‌ حقوق مالکیت، حقوق ترافیک، حقوق امنیت و ... است. ازاین‌رو ملت طبق مالیۀ‌ عمومی، دو حق گرانبها را می‌دهد؛ یک بخشی از آزادی‌ و یک بخشی از درآمد خود را، و در ازای آن سه چیز را مطالبه می‌کند: کالای عمومی، تصدی‌های اجتناب‌ناپذیر، و فراهم‌کردن بسترهای اشتراک جمعی، تفاهم، سرمایۀ اجتماعی، و روان‌شدن کارها.

🔸تعامل بین دولت و ملت سه سطح دارد: سطح گفتمانی ، سطح توسعه‌ای، و سطح برنامه‌ای. اگر برای بخشی بودجۀ‌ خوب می‌خواهیم، تا حد زیادی به لایۀ‌ نهادی و گفتمانی و لایۀ‌ توسعه‌ای برمی‌گردد. برای مثال اگر محیط‌زیست در سطح گفتمانی و توسعه‌ای یک ابرچالش معرفی می‌شود باید ردپای آن در بودجه هم دیده شود. وقتی محیط‌زیست در بودجه بنیان ضعیفی دارد بدین معناست که در سطح نهادی و توسعه‌ای هنوز به چنین باوری نرسیده‌ایم.

🔸در سطح نهادی اگر حاکمیت استنباط واحدی از فرهنگ داشته باشد،‌ باید یک سازمان فرهنگی واحد داشته باشیم اما الان برای امور فرهنگی‌ حدود ۲۵ دستگاه داریم که بسیاری از آن‌ها نه قانون دارند و نه می‌دانیم تشکیلاتشان چگونه است و باید چه کار کنند؛ تنها چیزی که می‌دانیم این است که در بودجه پیشرو هستند. ما وزارت آموزش عالی داریم اما درعین‌حال، شورای عالی انقلاب فرهنگی را هم داریم؛ وزارت فناوری اطلاعات داریم اما در کنارش شورای فضای مجازی هم وجود دارد. درواقع این وضعیت اصل سپهرشدن مجموعه را به هم زده، و در لایۀ‌ گفتمانی و توسعه‌ای، به‌جای سپهر، یک مجموعه از دستگاه‌های به‌هم‌ریخته‌ و فاقد تکالیف معیّن را داریم.

🔸در تاریخ مشروطیت بحث «جامعیت خزانه» مطرح شد. «جامعیت خزانه» یعنی هر پولی که متعلق به مردم است باید به خزانه واریز شود. اما اکنون تشتت زیادی وجود دارد. برخی دستگاه‌ها پول‌هایی می‌گیرند که در خزانه یافت نمی‌شود... ستاد اجرایی و بنیاد مستضعفان هم برای ملت‌اند اما حساب‌هایشان در خزانه نیست و کسی رصد نمی‌کند... الان بسیاری از ثروت‌ها در خزانه نمی‌آید. هرقدر خزانه یکی شد، رشد و توسعه‌ نیز بیشتر می‌شود که در کشورهای پیشرفته مشاهده می‌کنیم. اما وقتی خزانه را مثل یک آبکش کردید، رشد و توسعه کُند می‌شود و در عوض نزاع و گسست‌ها شروع می‌شود. الان خزانه مملکت ما سوراخ‌سوراخ است.

🔰از کانال سیاست گذاری اجتماعی

#جامعه

🌐شبکه جامعه‌شناسی علامه
@Atu_sociology