🔅 «هدف، برای کوشیدن است، نه رسیدن». 🖋 رضا

🔅 «هدف، برای کوشیدن است، نه رسیدن»
🖋 رضا #بابایی

📍 حدود صد سال پیش، شخصی به نام مولوی سید محمد مرتضی جونپوری هندی، نامه‌هایی از هند برای محدث نوری(نویسندۀ مستدرک الوسائل، استاد شیخ عباس قمی، مشهور به خاتم المحدثین) می‌نوشت و در آنها از رواج دروغ و نشر اکاذیب و مجعولات در مجالس عزاداری شیعیان هند شکایت می‌کرد. این نامه‌ها و نیز اخباری که از شهرهای ایران و عراق می‌رسید، محدث نوری را برانگیخت که کتابی به نام «لؤلؤ و مرجان در شرایط پلۀ اول و دوم منبر روضه‌خوانان» بنویسد و تحریف‌شناسی عاشورا را بنیان بگذارد. در مقدمۀ کتاب می‌گوید: «مولوی سید محمد مرتضی جونپوری هندی، مکرر از آنجا به حقیر شکایت از ذاکرین و روضه‌خوانان آن صوب ‍[= منطقه] کرده که در گفتن دروغ، حریص و بی‌باک [هستند] و اصرار تام در نشر اکاذیب و مجعولات دارند؛ بلکه نزدیک به آن رسیده که آن را جایز دانند و مباح شمارند، و چون سبب گریانیدن مؤمنین است، از دایرۀ عصیان و قبح، آن را بیرون دانند.»(ص2) سپس یادآور می‌شود که نویسندۀ آن نامه‌ها به‌خطا گمان می‌کند که این اوضاع تنها در هندوستان است: «ظاهراً جناب ایشان گمان دارند که... این خرابی منحصر است در همان بلاد. غافل از آنکه نشر خرابی از سرچشمه [است]... اگر اهل علم مسامحه نمی‌کردند و مراقب تمیز صحیح و سقیم و صدق و کذب گفتار این طایفه می‌شدند، و از گفتن اکاذیب نهی می‌کردند، کارِ خرابی به اینجا نمی‌رسید و به این حد، بی‌باک و متجرّی نمی‌شدند، و به این قسم، اکاذیب واضحۀ معلومه نشر نمی‌کردند.»(همان)
محدث نوری در جایی از همان کتاب، به نکته‌ای اشاره می‌کند که بسیار مهم است. می‌گوید مداحان و روضه‌خوان‌هایی که این دروغ‌ها را می‌سازند و پخش می‌کنند، دلیل شرعی نیز برای خود ساخته‌اند. می‌گویند ائمه(ع) از ما خواسته‌اند که مردم را بگریانیم؛ اما نگفته‌اند که چگونه! پس ما در انتخاب راه اختیار داریم. آنان هدف را به ما نشان داده‌اند و ما اجازه داریم از هر راهی به آن هدف برسیم(همان، ص175). به عبارت دیگر، هدف مقدس، هر وسیله‌ای را برای آنان، مُجاز و موجّه و بلکه مقدس می‌کرد. گروهی را که این‌گونه می‌اندیشند، «هدفیون» می‌‌نامند؛ یعنی کسانی که هدف را منشأ مشروعیت می‌دانند و معتقدند کیمیای هدف، هر وسیله‌ای را طلا می‌کند.
هدفیون نمی‌دانند که «هدف، برای کوشیدن است نه رسیدن.» اگر کسی بگوید که این قانون سادۀ اخلاقی(هدف، برای کوشیدن است نه رسیدن از هر راهی)، ترازوی خرد و آدمیت انسان‌ها است، بی‌راه نگفته است. انسان شریف و خردمند، برای رسیدن به هدف خویش می‌کوشد؛ اما به وسیله‌ها و هزینه‌ها هم می‌اندیشد؛ به‌ویژه اگر هزینه‌ها بر عهدۀ دیگران باشد. او چنان مقهور و مسحور هدف نمی‌شود که دست به سوی هر وسیله‌ای دراز کند و پا در هر راهی بگذارد. کودکان‌اند که جز به خواستۀ خود نمی‌اندیشند. مرام بزرگان و خردمندان، وسیلت‌اندیشی و هزینه‌سنجی است.

#جامعه

🌐جامعه‌شناسی علامه
https://t.me/joinchat/AAAAAD-FIxbY7Ab5PtgsmQ