📝طرح بانک مرکزی در مجلس (۲). تولد بانک مرکزی و ریشه‌های ضعف قانون فعلی

📝طرح بانک مرکزی در مجلس(۲)
تولد بانک مرکزی و ریشه‌های ضعف قانون فعلی

✅ بررسی نظام بانکی کشورهای مختلف دنیا نشان می‌دهد در برخی کشورها نهادی که وظیفه بانکداری مرکزی آن کشور را بر عهده دارد بانک ملی نام‌دارد. برای نمونه کشور رومانی یکی از این کشورها است.

✅این مساله از این واقعیت نشات می‌گیرد که بانکداری دارای سابقه‌ای بیشتر، نسبت به بانکداری مرکزی است و در بسیاری از موارد از جمله در ایران، بانکهای مرکزی از بانکهای ملی جدا شده‌اند و در مواردی نام « بانک ملی» را هم حفظ کرده‌اند.

✅در ایران نیز اگرچه بانک ملی اولین بانک تاسیس شده نبود اما از سال ۱۳۰۶ که به موجب مصوبه مجلس شورای ملی تاسیس شد، نقشهایی موثر و کلیدی در نظام بانکی برعهده داشته و در شرایط فعلی هم بزرگ‌ترین بانک ایران است.

✅بانک ملی پیش از تاسیس بانک مرکزی (۱۳۳۹) تقریبا دو وظیفه متفاوت بر عهده داشت؛ اولا یک بانک تجاری بود؛ ثانیا در اجرای وظایف پولی و اعتباری بر بانکهای تجاری نظارت می‌کرد.

✅این که یک بانک تجاری بر سایر بانکهای تجاری نظارت می‌کرد تعارضارتی را به وجود می‌آورد از جمله نمونه‌های آن موارد زیر است.

۱- خودداری بانک ملی از افتتاح حساب جاری برای بانک بازرگانی به عنوان اولین بانک خصوصی.

۲- جدال با بانک شاهنشاهی در مورد الزام به تودیع تمام سپرده‌های پیش‌پرداخت برای واردات نزد بانک ملی.

✅کم کم همه تصمیم‌گیران به ضرورت جدایی وظایف بانک ملی از بانک مرکزی واقف شده بودند و اولین بارقه‌های این جدایی با تشکیل هیات نظارت بر بانکها در سال ۱۳۳۴ نمود پیدا کرد.

✅هیات نظارت حلال مشکلات نشد چون‌ دبیرخانه آن در بانک ملی بود و مدیر کل بانک ملی نیز عضو هیات بود. نهایتا چون در نیمه دوم دهه ۳۰ بانکداری در ایران توسعه زیادی پیدا کرد لزوم تاسیس یک نهاد جدا به عنوان سیاست‌گذار پولی و ناظر بانکی بیش از پیش آشکار شد.


📝کلام آخر

✅ چنانچه در نوشتارهای آتی تشریح خواهد شد جدایی بانک مرکزی از بانک ملی را می‌توان سرآغاز ضعف‌هایی دانست که خود را در قانون فعلی بانک مرکزی _یعنی قسمت اول و دوم قانون پولی و بانکی کشور (۱۳۵۱)_ نشان می‌دهد.


https://t.me/joinchat/AAAAAED_g5hVZzDS5565Rg