‍ ‍ ‍ ❇️ اقتصاد تک‌محصولی و مشکلات ناشی از آن.. **دکتر یاسر رخشان

‍ ‍ ‍ ❇️ اقتصاد تک‌محصولی و مشکلات ناشی از آن

**دکتر یاسر رخشان

اقتصاد تک محصولی یعنی متکی بودن درآمدهای یک اقتصاد به یک منبع درآمدی خاص، حال این منبع درآمد می تواند کالای تولیدی باشد و یا ماده اولیه، محصول کشاورزی و یا حتی نوعی صنعت که اقتصاد به آن وابسته باشد.

سال ها است که طبق نظریه های مختلف اقتصادی و اظهارنظرهای دکترین اقتصادی دنیا، بحث اقتصاد تک محصولی مورد نقد قرار گرفته و ناکار آمدی چنین سیاست هایی بر همگان ثابت شده است.

اقتصاد تک محصولی در معنی عامه پسند خود یعنی متکی بودن درآمدهای یک اقتصاد به یک منبع درآمدی خاص، حال این منبع درآمد می تواند یک کالای تولیدی باشد و یا یک ماده اولیه، محصول کشاورزی و یا حتی یک نوع صنعت که اقتصاد به آن وابسته است.

برخی کارشناسان حوزه اقتصاد سیاسی استراتژی اقتصاد تک محصولی را حاصل سیاستهای استعماری بریتانیا می دانند به اینصورت که با اختصاص هر کشور به تولید و عرضه فقط یک محصول و تحریم خرید کالاهای تولیدی این کشورها در گذرگاههای زمانی که رهبران کشورهای مزبور از انجام سیاستهای بریتانیا امتناع ورزند اقتصاد آنها را با اخلال مواجه ساخته و از استقلال اقتصادی کشورها در حین استقلال سیاسی نسبی جلوگیری کنند.!

بر این اساس خاورمیانه به تولید نفت، شبه قاره هند به تولید برنج و چای ، آمریکای لاتین به تولید کاکائو ، و سومالی و آفریقا به تولید شکر اختصاص یافت.

در حال حاضر اگرچه قریب به ۴۰ سال از انقلاب شکوهمند اسلامی میگذرد اما علیرغم شعارهای فقط زیبا در حوزه اقتصاد کار چندانی در جهت خروج اقتصاد کشور از معضل تک محصولی بودن انجام نگرفته است و همچنان حدود ۶۰ درصد اقتصاد وابسته به نفت است و هر زمان استکبار جهانی اراده کند میتواند کشور را درگیر مشکلات فراوان با ریشه اقتصادی کند. و نتوانسته ایم در مقابله با این سیاست استعماری موفقیت چندانی کسب کنیم.

دلایل مختلفی برای این ناکارآمدی می توان برشمرد که مهمترین آن نبود برنامه های اقتصادی علمی و منطقی علاوه بر عدم مدیریتهای تخصصی و مبتنی بر شایسته سالاری است !

این نوع اقتصاد دارای معایب فراوانی است و تنها نکته مثبت آن می تواند این باشد که تا زمانی که این محصول خاص در اوج بازدهی خود است به رشد آن اقتصاد کمک می کند اگرچه که این مکانیسم طوری طراحی شده که حتی در زمانهای رونق هم ممکن است اقتصاد را دچار بیماری هلندی کند مانند اقتصاد ایران در اواخر دهه ۸۰.

تنها راه ممکن برای مقابله با این معضل اساسی استفاده از ظرفیتهای اقتصادی کشور در تمامی بخشهای کشاورزی، صنعت ، گردشگری ، نفت و خدمات در جهت ایجاد مزیتهای نسبی در تولید کالاهای با اثر جانشینی بیشتر برای نفت است.
به کانال اقتصاد گلستان بپیوندید:
T.me/eghtesadegolestan