بررسی پیامدهای قاچاق کالا و ارز بر اقتصاد کشور:

بررسی پیامدهای قاچاق کالا و ارز بر اقتصاد کشور :

قاچاق به معنی ورود و خروج کالا به یا از کشور بطور غیر قانونی است. در اقتصاد به قاچاق کالا ، اقتصاد پنهان گفته میشود در ایران حجم قاچاق کالا حدود ۳۰ درصد تجارت ملی است و تنها در سال ۹۴ حجم کالای قاچاق در کشور حدود ۱۵.۵ برآورد میشود.
عمده قاچاق در ایران به دو بخش تقسیم میشود ، قاچاق کالا و ارز ، قاچاق کالا عبارتست از ورود و خروج غیر قانونی کالا و قاچاق ارز هم ضمن در برگرفتن ورود و خروج غیر قانونی ارز شامل مبادلات و توزیع غیر قانونی ارز در کشور نیز می شود.
اغلب قاچاق کالاها اتفاقا از مبادی رسمی کشور انجام می پذیرد و تنها بخش کوچکی از قاچاق بصورت انفرادی و در قالب کوله بری است که اتفاقا راه ارتزاق خانوارهای مرزی نیز اغلب به دلیل فقر و بیکاری می باشد.

از طرفی قاچاق کالا و ارز دو نوع خسارت به اقتصاد کشور و منافع ملی وارد میسازد خسارات اقتصادی و غیر اقتصادی
خسارات اقتصادی که متوجه اقتصاد کشور می شود منظور پیامدهای ورود بی رویه کالاهایی است که در کشور نیز مشابه آن تولید می شود، بعنوان نمونه در سال ۹۴ حدود دو میلیارد دلار البسه به کشور وارد شد و اگر هزینه ایجاد هر شغل را صد میلیون تومان در نظر بگیریم با قاچاق این حجم از پوشاک به کشور حدود ۸۰هزار شغل در صنعت پوشاک مستقیما از بین رفته است!
بنابراین یکی از دلایل عمده نرخ بیکاری بالا در کشور که به فقیرتر شدن جامعه و ابتلا به معضلان اجتماعی اعتیاد، فساد اخلاقی، ناامنی و ... می انجامد بالا بودن حجم قاچاق کالا تفسیر می شود هرچند نگارنده تفاوتی بین قاچاق کالا و واردات رسمی کالاهایی که مشابه داخلی دارند قائل نیست و هردو در یک جهت و به یک میزان به اقتصاد ملی آسیب وارد می کنند!
پیامدهای غیر اقتصادی قاچاق کالا شامل تغییر رویه و سبک زندگی شهروندان و نیز به خطر افتادن سلامت مردم می باشد و اگرچه برآورد خسارات اقتصادی قاچاق کالا امکان پذیر است ، تخمین هزینه های غیر اقتصادی اما به دلیل گستردگی آن کاری دشوار بنظر می رسد.
یکی از راههای مبارزه با این نوع قاچاق توسعه بازارچه های مرزی است به شرط وارد کردن کالاهایی که در کشور مشابه آن تولید نمی شود

شق دیگر قاچاق کالا شامل قاچاق کالا از کشور به خارج است که عمده ترین آن قاچاق سوخت است. در حال حاضر به دلیل ارزان بودن نسبی قیمت سوخت به دلیل وضع یارانه در کشور نسبت به کشورهای مجاور حجم عظیمی از سوخت به خارج از کشور قاچاق می شود و از آنجا که دولت بابت هر لیتر سوخت ، مبلغ مشخصی یارانه پرداخت می کند این نوع از قاچاق معادل پرداخت یارانه توسط دولت به خارجیان است و سبب اتلاف منابع ملی می شود . راه مقابله با این نوع از قاچاق، واقعی کردن قیمت سوخت در کشور است که البته برای انجام این کار باید زیرساختهای آن فراهم شود که بعدا در مورد آن توضیات لازم ارائه خواهم داد.

بخش دیگر قاچاق ، قاچاق ارز است که به دلیل تورم بالا ، دو نرخی بودن ارز ، کاهش مداوم ارزش پول ملی و منفی بودن نرخ واقعی بهره صورت می پذیرد و سبب اختلال در نظم اقتصادی می شود و از انجا که واردات و صادرات کالاها با ارزهای خارجی صورت می پذیرد لذا قاچاق ارز سبب تغییر نرخ ارز شده و بطور مستقیم سوداوری تجارت بین المللی کشور را با خطر مواجه می سازد.
راه مبارزه با این قاچاق تک نرخی کردن ارز و نیز واقعی کردن نرخ بهره و انضباط پولی و مالی مناسب در جهت کنترل نقدینگی و تورم است .

دکتر یاسر رخشان
اقتصاددان و استاد دانشگاه

به کانال اقتصاد گلستان بپیوندید
t.me/eghtesadegolestan