تحلیلی بر کاهش بدهی بانکها به بانک مرکزی طی دو ماه اخیر.. در این تحلیل به دو دلیل اشاره گردیده:..۱

تحلیلی بر کاهش بدهی بانکها به بانک مرکزی طی دو ماه اخیر

روزنامه "دنیای اقتصاد" امروز به بررسی دلایل کاهش "بدهی بانکها به بانک مرکزی" به عنوان یکی از اقلام مهم "منابع" پایه پولی طی دو ماه انتهای پاییز سال جاری پرداخته است. در این تحلیل به دو دلیل اشاره گردیده :

1. نخست اینکه در ماه‌های اخیر، رشد سپرده‌های غیردیداری بانک‌ها افزایش یافته و از این سو، تجهیز منابع بانک‌ها در شرایط مساعدتری قرار دارد؛ درنتیجه نیاز به استقراض از منابع بانک مرکزی کاسته شده است.

2. نکته دیگر اینکه با کاهش تقاضای تسهیلاتی در ماه‌های اخیر، بانک‌ها نقش فعال‌تری در بازار بین بانکی بازی می‌کنند و تامین منابع از این بازار نیز برای بانک‌ها جایگزین منابع بانک مرکزی شده است.

اما بواقع تفسیر ترازنامه ای این تحلیل چیست؟

در ابتدا باید گفت بدهی بانکها به بانک مرکزی به عنوان یکی از منابع پایه پولی کاهش یافته، زیرا مصارف پایه پولی (نیاز به ذخائر مازاد) کاهش یافته است. رابطه میان منابع و مصارف پایه پولی یک حساب دو طرفه است.

از طرف دیگر، ذخایر مازاد (اضافی) به عنوان یکی از مصارف پایه پولی، ذخایری است که بانک‌ها برای موارد زیر از آن بهره میبرند:

1. تسویۀ ذخائر مازاد بین بانکها به جهت انتقال سپرده ها میان بانکها. بانکها با خروج سپرده ها، باید به همان میزان ذخائر مازاد به بانک گیرنده سپرده تحویل دهند و به همین جهت به این نوع ذخائر نیازمندند.
2. بهره مندی از این ذخائر برای رفع تعهدات ذخائر قانونی به بانک مرکزی
3. تبدیل ذخائر مازاد به دیگر دارایی ها: بانکها از ذخائر مازاد جهت ارائه تسهیلات به اشخاص و یا بانکهای معتبر در آینده، با هدف کسب سود بهره میبرند.

بدیهی است با افزایش سهم شبه پول (سپرده غیر دیداری) طی ماه های اخیر و کندی انتقال سپرده ها میان بانکها بدلیل افزایش ماندگاری از یکسو و همچنین کاهش تقاضای تسهیلات از سوی اشخاص، تنها گزینه ممکن حضور بانکها در بازار بین بانکی و ارائه تسهیلات به بانکهای دارای
کسری ذخائر است.

در انتها باید گفت وجود ذخائر مازاد و تبدیل آن به تسهیلات "بین بانکی"، موجب افزایش در ضریب خلق پول بانک‌ها خواهد شد، به‌این‌علت ساده که امکان انتقال ذخایر اضافی به بانک‌های دارای کسری را فراهم کرده و از سرجمع ذخایر اضافی در کل سیستم بانکی می‌کاهد.

حال تصور کنید بانکهای گیرنده ذخائر برای تسهیلات دهی به اشخاص از آن بهره ببرند. بانک‌ها با علم به وجود بازار بین‌بانکی به‌عنوان مرجع تأمین نقدینگی در شرایط اضطراری، جسارت بیشتری در وام‌دهی به خرج خواهند داد.

عباس دادجوی توکلی

@interestratemoney