خلق پول چه ریسکهایی برای بانک ممکن است بوجود آورد؟

خلق پول چه ریسکهایی برای بانک ممکن است بوجود آورد؟

آنچیزی که خلق پول بانکها را محدود میکند، سوددهی حاصل از خلق پول است یعنی تا جایی خلق پول مینمایند که منافع ناشی از خلق پول از هزینه های آن بیشتر باشد. بانکها باید سه ریسک اساسی را هنگام تعیین اندازه بهینه و ترکیب ترازنامه شان (میزان و چگونگی خلق پول) درنظر بگیرند.

اولین ریسک هنگامی به وجود می آید که یک بانک نسبت به سایر مؤسسات مالی با سرعت بیشتری اقدام به خلق وام کند. در این شرایط اگر سهم بازاری این بانک از سپرده های بانکی به طور همزمان افزایش نیابد، این بانک با تعهدات خالص نسبت به سایر مؤسسات مالی مواجه میشود. البته باید گفت تا زمانی که همه بانکها با سرعت یکسان اقدام به افزایش وامها کنند، این ریسک توانایی کل نظام مالی برای افزایش عرضه پول را تحت تاثیر قرار نخواهد داد.

ریسک دوم امکان وقوع هجوم بانکی است که در اثر کاهش اعتماد مشتریان به یک بانک به وجود می آید. هجوم بانکی زمانی اتفاق میافتد که بخش قابل توجهی از مشتریان یک بانک به طور همزمان اقدام به تبدیل سپرده ها به پول نقد یا انتقال آنها به بانکهای دیگر کنند و بانک نتواند به این تقاضا پاسخ گوید. هر چه نسبت ذخایر مازاد (حساب بانکها نزد بانک مرکزی که پشتوانه نقل و انتقال سپرده هاست) به سپرده ها کمتر باشد، بانک با ریسک بالاتری روبه رو است. بنابراین همه بانکها باید نسبت مطمئنی میان ذخایر مازاد و تقاضاهای احتمالی سپرده گذارانشان بر قرار کنند. البته این کامل غیرمحتمل است که بانک مرکزی اجازه دهد که یک نهاد مالی اساسا سالم که تحت قلمرو آن قرار دارد، به دلیل نداشتن دارایی های نقدی در هنگام هجوم بانکی با شکست مواجه شود، چرا که هجوم به یک بانک و گسترش آن عواقب وخیمی برای نظام پولی کشور به دنبال دارد.

سومین ریسکی که بانک ممکن است با آن مواجه شود، ریسک بدهیهای بد است. ریسک بدهیهای بد مهمترین ریسکی است که خلق پول بخش خصوصی را محدود میکند. چنانچه بنگاهی پس از دریافت وام و در شرایطی که به بانک بدهکار است ورشکسته شود و ارزش وثیقه اش کمتر از ارزش وام باشد، از وجوه سهامداران کاسته خواهد شد. بنابراین توانایی خلق پول بانکها در نهایت با توجه به توان آنها برای یافتن ریسک اعتباری مناسب همراه با وثیقه وام کافی محدود میشود.

عباس دادجوی توکلی

@interestratemoney