اقتصاد پولی (درونزایی پولی و نرخ بهره)

اقتصاد پولی (درونزایی پولی و نرخ بهره)

@Desdoniva عباس دادجوی توکلی ارتباط با ادمین دکترای اقتصاد پولی

مدل نجات بانک‌های بحرانی

مدل نجات بانک‌های بحرانی

آیا در شرایط متزلزل‌شدن بنیان‌های مالی، سیاست‌گذار می‌تواند به نحوی در نظام مالی دخالت کند که هم زیان سپرده‌‌گذاران جبران شود و هم اقتصاد از تبعات این مداخله زیان چندانی نبیند؟ با بررسی تجربه امریکا می‌توان الگویی برای تجات بانک‌‌های بحرانی طراحی و تبیین کرد … ...

استقلال بانک مرکزی از دولت یا بانکهای تجاری؟

استقلال بانک مرکزی از دولت یا بانکهای تجاری؟

روند «کلیت‌های پولی» طی سال‌های اخیر نشان از انبساط منفعلانه پایه پولی (از محل اضافه برداشت) بجای انبساط فعالانه آن (که سیاست بهینه در دوران رکود است) دارد. به نظر میرسد گفتمان استقلال بانک مرکزی از دولت باید جای خود را به استقلال از بانک‌های تجاری بدهد. به جدول بالا نگاه کنید. نسبت حجم بدهی بانکها به بانک مرکزی (به عنوان یکی از منابع پایه پولی) در مقابل حجم سپرده قانونی (به عنوان یکی از اجزای مهم مصارف پایه پولی) در مهر ماه ۱۳۹۵ در حدود ۲۵ درصد می‌باشد. همین نسبت در مهر ماه ۱۳۹۷ به ۸۶ درصد رسیده است …افزایش این نسبت نشان میدهد در حالی که مصارف پایه پولی که تابع رشد سپرده هاست در حال افزایش می‌باشد، منابع مورد نیاز آن عمدتا بصورت اضافه برداشت به اقتصاد تزریق گردیده است ...

حجم سپرده‌های ارزی بر مبنای دلار غیر رسمی.. حجم سپرده ارزی در سال ۱۳۹۷، کمتر از نصف نسبت به سال ۱۳۹۰

حجم سپرده‌های ارزی بر مبنای دلار غیر رسمی.. حجم سپرده ارزی در سال ۱۳۹۷، کمتر از نصف نسبت به سال ۱۳۹۰

حجم سپرده‌های ارزی در طول دهه ۹۰

حجم سپرده‌های ارزی در طول دهه ۹۰

بررسی‌های آماری نشان میدهد سپرده گذاری ارزی در ایران همگام با افزایش نرخ ارز روندی صعودی داشته است. روند موجود در بازه زمانی نیمه دوم سال ۱۳۹۱ الی فصل اول ۱۳۹۲ و همچنین سه ماهه چهارم سال ۱۳۹۶ الی نیمه نخست سال ۱۳۹۷ شاهدی بر این مدعاست. منبع: محاسبات بر اساس داده‌های رسمی بانک مرکزی و نرخ رسمی دلار صورت گرفته ...

شایعه تایید نشده تسعیر نرخ ارز بانک‌ها

در حالی که یک مقام مسئول بانکی شایعه موافقت بانک مرکزی با اعمال تسعیر نرخ ارز بانک‌ها با دلار نیمایی را تایید کرده که هنوز هیچ تایید رسمی در این باره اعلام نشده است. البته این شایعه مدت مدیدی است که بازیگران بازار را به خود مشغول کرده است …به گفته این مقام بانکی بانک‌های مشمول اصل ۴۴ و حاضر در بورس در حال محاسبه اعداد و ارقام درصورت‌های مالی هستند که باید به تایید کمیته حسابرسی هر بانک برسد تا در نخستین فرصت نهایی و منتشر شود …نرخ تسعیر طبق قیمت دلار در سامانه نیما و به احتمال زیاد ۸۴۰۰ تومان خواهد بود و با توجه به مهلت انتشار اطلاعات تا پایان ماه جاری، انتظار می‎‌رود بانک‌ها تا آخر دی یا اوایل بهمن رسما این موضوع را اطلاع رسانی کنند. ...

♦ مجموع مطالبات معوق بانکی در ۵ سال اخیر بیش از ۲ برابر شد

♦ مجموع مطالبات معوق بانکی در ۵ سال اخیر بیش از ۲ برابر شد

در ابتدای دولت یازدهم در سال ۱۳۹۲ میزان مطالبات معوق بانک‌ها ۶۴هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان بود که در پنج سال اخیر بیش از دو برابر شده و به عدد ۱۵۴ هزار میلیارد تومان رسیده است (منبع: بنکر). براستی در زمانی که دارایی‌های بانکی بی کیفیت رشد می‌یابد، پرداخت سود به سپرده گذران تنها و تنها از محل «هیچ» پرداخت شده و خود به عنوان عامل اصلی رشد نقدینگی تبدیل گردیده است ...

مدل کلی «بازار متشکل معاملات ارز»

مدل کلی بازار به نحوی طراحی شده است که در فاز اول، معاملات نقدی ارز (اسکناس) راه‌اندازی و سایر روش‌های معاملات ارزی در مراحل بعد گسترش می‌یابد.. بازار نیز کارگزارمحور بوده و عملیات مدیریت بازار توسط تشکلی خودانتظام انجام شده و بر اساس دستور‌العمل‌های مصوب بانک مرکزی فعالیت خواهد کرد. ضمن آنکه سیستم سفارشات و معاملات (Order Driven) نیز مبتنی بر سفارش خواهد بود …براساس ارزیابی‌های فنی، سامانه معاملات ICE که یکی از زیرساخت‌های استاندارد در چارچوب‌های معاملاتی است به منظور استفاده به عنوان زیرساخت معاملاتی تعیین شده و زیرساخت سخت افزاری نیز انتخاب و نهایی شده است. ...

نرخ بهره منفی و ابهامات موجود در آن

نرخ بهره منفی و ابهامات موجود در آن

یکی از سیاست‌های پولی اعمال شده در برخی از کشورها، نرخ بهره منفی در اقتصاد است. این نرخ منفی هم میتواند برای سپرده گذاری اشخاص نزد بانکها و هم سپرده گذاری بانکها نزد بانک مرکزی تعریف شود. به نقل از پولین (۲۰۱۳) مالیات غیرجذابی را برای سپرده و ذخائر در نظر بگیرید تا اشخاص از سپرده گذاری به افزایش فعالیت‌های کسب و کار و همچنین بانکها به وام دهی ذخایر مازاد شان روی آورند. این مفهوم دو نقص عمده دارد:.۱. تعیین نرخ بهره منفی به هیچ عنوان بانکها را به کاهش ذخایر مازاد و ترغیب به عرضه وام‌های بیشتر نمیکند.۲. بانکها برای وام دهی به ذخائر پیشینی نیاز نداشته و میتوانند از هیچ پول خلق نموده و بصورت وام پرداخت نمایند ...

تعداد واحدهای بانکی طی دو دهه اخیر.. این امر میتواند دو دلیل عمده داشته باشد:..۱

تعداد واحدهای بانکی طی دو دهه اخیر.. این امر میتواند دو دلیل عمده داشته باشد:..۱

توسعه سرمایه گذاری ثابت با تملک شعب و باجه‌ها در نقاط عمده مرغوب شهری.۲. بهره مندی از ابزار «اهرم نرخ بهره» از طریق توسعه شبکه شعب و باجه

اهداف تسهیلات دهی بانکها در راستای بخش‌های اولویت دار جامعه نیست

اهداف تسهیلات دهی بانکها در راستای بخش‌های اولویت دار جامعه نیست

شواهد آماری در اقتصاد ایران حاکی از آن است که سهم تخصیص منابع به بخشهای کمتراولویت‌دار در اقتصاد کشور افزایش و سهم بخشهای اولویت‌دار کاهش یافته است.. بگونه‌ای که در سال ۱۳۹۷ از بعد «تعداد» تسهیلات گیرندگان، بخش تجارت و بازرگانی و همچنین مسکن شاهد رشد بالایی در اختصاص منابع و بخش‌های صنعت و کشاورزی شاهد افت تأمین مالی از بعد تعداد وام گیرندگان نسبت به سال ۱۳۹۶ بوده‌اند …برای نمونه در هفت ماه نخست سال ۱۳۹۷، تعداد وام گیرندگان بخش صنعت و معدن ۱۶۰۲۹۹ فقره بوده که نسبت به تعداد وام گیرندگان این بخش در هفت ماهه نخست سال ۱۳۹۶، تنها ۴٫۵ درصد رشد داشته است. گلایۀ دائمی‌تولیدکنندگان و مقامات دولتی نسبت به نقش بانکها در مشارکت در روند تولید و رشد اقتصادی حکایت از آن دارد که تخصیص اعتبارات بانکی بر مبنای قاعدۀ نفع شخصی بانکداران در بسیاری موارد همسو با خیر اجتماع نیست. ...

آیا ایران هنوز هم یک «کشور در حال توسعه» است؟.. اما آیا چنین تعبیری اکنون صحیح است؟

⁉️آیا می‌توان به کشوری که رشد اقتصادی آن دستکم در چهار سال از هشت سال گذشته منفی بوده و قریب به هفت سال است نرخ تشکیل سرمایه ثابت در آن منفی است کشور در حال توسعه گفت؟ اگر بخواهیم صریح باشیم خیر. به چنین کشوری احتمالا باید لقب «کشور در حال پسرفت» داد.. 🚫تنها سال هایی که چرخشی در منحنی رشد اقتصادی رخ داده سالهای ٩٣ (بعد از توافق ژنو) و ٩٥ (بعد از برجام) بوده است، که نشان می‌دهد علیرغم همه سیاستگزاری‌ها مفهوم توسعه تا چه حد گروگان موضوع تحریم‌ها بوده است یا بهتر بگویم سیاستگزاری واقعی مبتنی بر بقا در شرایط تحریم بوده نه توسعه در شرایط تحریم.. ❓اما آیا اساسا اجرای یک برنامه توسعه در شرایط تحریم شدنی است؟ بله …🚫هدف مرکزی تحریم افزایش هزینه تجارت خارجی و محدود سازی درآمدهای ارزی ایران هم از طریق تحریم زنجیره فروش نفت و هم از طریق تحریم‌های به هم پیوسته مالی است …. 🔆اگر چه تحریم ایران در تاریخ بی سابقه است، اما پیش از ایران کشورهای مختلفی بوده‌اند که در وضعیت کسری بسیار شدید درآمد ارزی گرفتار آمده‌اند. این کسری شدید گاه ناشی از پرداخت غرامت (آلمان بعد از جنگ اول)، گاه ناشی از ناکارآیی شدید ا ...

جایگاه «مابه‌التفاوت نرخ فروش ارز حاصل از فروش نفت خام و میعانات گازی» در بودجه کجاست؟

افزایش نرخ ارز از محل کاهش درآمدهای نفتی احتمالی امکانپذیر است؟. مابه‌التفاوت نرخ فروش ارز حاصل از فروش نفت خام و میعانات گازی» به عنوان منبع درآمدی دولت در بودجه‌های سال‌های گذشته در ردیفی مجزا ثبت میگردید. این منبع درآمدی در لایحه پیشنهادی دولت در سال ۱۳۹۷ به صورت ردیفی مجزا در زیربخش «واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای» قرار گرفته بود. این بخش از درآمدهای دولت پس از تصویب در مجلس به زیر بخش «درآمدهای حاصل از مالکیت دولت» در بند «سود سهام شرکت‌های دولتی» ردیف مربوط به بانک مرکزی (ردیف ۲۷۶۰۰) انتقال یافت و به صورت ترکیبی از سود ویژه بانک مرکزی در نظر گرفته شد. این امر باعث به وجود آمدن شبهات زیادی به ویژه استفاده دولت از محل اعتبارات مابه‌التفاوت فروش ارز برای تأمین مالی بخشی از کسری بودجه ناشی از کاهش فروش نفت شد.. برای بررسی نحوه ثبت و درج این منبع درآمدی در لایحه بودجه ارسالی دولت به مجلس همچون سال گذشته، پیوست شماره سه لایحه یعنی بودجه شرکت‌های دولتی بخش بانک‌ها و مؤسسات انتفاعی وابسته به دولت ردیف مربوط به بانک مرکزی مورد ارزیابی قرار گرفت. شواهد آماری نشان داد ردیف مربوط به سود ویژه و ...

بانکهای تجاری یا مرکزی؟ کدامیک خالق پول هستند؟

پول ازآن‌جهت «پول» است که مردم عامه آن را پول می‌پندارند. دولت نهادی است که قوام‌بخش این فهم جمعی است. اما امروز خالق غالب آنچه در یک جامعه (از ‌جمله ایران) به‌عنوان پول استفاده می‌شود، دولت (یا بانک مرکزی) نیست، بلکه بانک‌های تجاری هستند.. بانک‌های تجاری پول را با بدهکار کردن صورت‌های مالی‌خود در قالب بایت‌های الکترونیکی یا چک خلق می‌کنند. درواقع، پول چیزی نیست جز طرف بدهی صورت‌های مالی بانک‌های تجاری.. باور عمومی‌ما به «پول بودن» این اعداد ریشه در قابل‌تبدیل بودن این اعداد به پول اعتبارشده از سوی دولت دارد و این پرده‌ای دیگر از رابطه اجتماعی است که قوام‌بخش نهاد کنونی پول (با نام بانکداری با ذخایر ناقص) است. اینکه در این میان «اعداد» با چه ملاکی سنجیده می‌شود، به مطالعات تاریخی، مردم‌شناسی و فلسفی متنوعی دامن زده است.. این معیارها، برای مثال، عبارت‌اند از «ریال»، «دینار»، «دلار» و امثالهم. نتیجه این مطالعات مؤید آن است که «معیار سنجش بودن ارزش» مهم‌ترین رکن هستی پول شناخته‌شده است.. ...

اهمیت پول مخلوق بانک مرکزی برای بانکها

بر خلاف تصور رایج، در زمان انتقال وجوه سپرده‌ای در سیستم بانکی، بانکها اهمیتی برای حجم سپرده‌ها قائل نیستند، بلکه آنچیزی که اهمیت دارد، جابجایی سپردهای بانک مبدا نزد بانک مرکزی (ذخائر) به سوی سپرده‌های بانک مقصد نزد بانک مرکزی است. قابل ذکر است سپرده‌های بانکها نزد بانک مرکزی همان پول مخلوق بانک مرکزی بوده که ماهیتا متفاوت از سپرده‌های اشخاص نزد بانکها یا همان سپرده‌های مخلوق بانکهای تجاری می‌باشد ...

جریان معکوس در خلق پول ☝☝

در درونزایی پولی عمده تحلیل آن است که تقاضای انواع پول (بنگاه‌ها از بانکها و همچنین بانکها از بانک مرکزی)، عرضه آن را به همراه دارد. به نوعی مصارف پول، منابع را در پی دارد و جریان «پایه پولی - سپرده - مصارف سپرده» در بسیاری از موارد به «مصارف سپرده- سپرده - پایه پولی» تبدیل میگردد ...

بد نیست نگاهی به هرم پولی داشته باشیم ☝☝

بد نیست نگاهی به هرم پولی داشته باشیم ☝☝

نظریه درونزایی پولی و تفاوت میان پول مخلوق بانکهای تجاری و بانک مرکزی

معنای دقیق درونزایی پول برخی اوقات روشن نیست. در واقع، این اصطلاح به اشکال مختلف و معانی مختلف به کار رفته است. در حالیکه، افقی‌گرایان به درونزایی پول اعتباری (پول مخلوق بانکهای تجاری) می‌پردازند، ساختارگرایان درونزایی پول بانک مرکزی (پول مخلوق بانک مرکزی) را بررسی می‌کنند.. در نتیجه، افقی‌گرایان ادعا می‌کنند که پول همیشه درونزا است و وابسته به رابطۀ بدهی بین بانک‌ها و استقراض‌کنندگان از بانک‌ها است: چون بانک‌ها همیشه مایلند که به افراد دارای با اعتبار اخذ تسهیلات، وام اعطا نمایند، پول همیشه، صرف‌نظر از دورۀ تاریخی یا نوآوری‌های مالی، درونزا است …طرفداران نظریه چرخه پولی نیز همین نظر را دارند. لووا این استدلال را به صورت خلاصه مطرح کرده است. «درونزایی به نهادها ارتباطی ندارد، بلکه ضرورتی منطقی است». به عبارت دیگر، پول همیشه، صرف‌نظر از تمهیدات نهادی، درونزا است.. به گفتۀ لووا، «مساعده یا عدم همراهی، مدیریت بدهی (تعهدات) یا فقدان آن، نوآوری مای یا فقدان آن در قیاس با ارتباط علی حیاتی بین خلق بدهی و بهره مندی از ان به عنوان ابزار پرداخت، تنها پدیده‌ای درجه دوم هستند». از این رو، این موضو ...

کاهش درآمدهای کارمزدی ضمانت نامه‌ای بانکها در سال ۱۳۹۸

کاهش درآمدهای کارمزدی ضمانت نامه‌ای بانکها در سال ۱۳۹۸

بودجه عمرانی به عنوان یکی از مهمترین متغیرهای اثرگذار بر درآمدهای کارمزدی ضمانتنامه‌ای بانکها (غیرمشاع) در سال ۱۳۹۸ بصورت «حقیقی» و با فرض تورم ۲۵ درصدی، روند کاهشی خواهد داشت. قابل ذکر است این متغیر از نگاه «اسمی» حداکثر به میزان سال ۱۳۹۷ خواهد بود. این امر میتواند به عنوان علامت هشدار دهنده‌ای برای سودآوری ی بانکها در شرائطی که درآمدهای مشاع نیز در معرض ریسک قرار دارد، در نظر گرفته شود. منبع جدول: مرکز پژوهش‌های مجلس ...

اشتباه استراتژیک سیاستگذار

دیدگاه پولیون بر تورم ناشی از مازاد تقاضا و دیدگاه پساکینزی‌ها، تورم ناشی از فشار هزینه است.. بنابر دیدگاه تورم فشار هزینه، در زمان افزایش هزینه‌های تولید، بدترین خطا، انقباض پولی می‌باشد. رویکردی که طی سال‌های اخیر به وضوح مشاهده شد و انبساط فعالانه پایه پولی جای خود را به انبساط منفعلانه آن داد ...

نقدی بر تحلیل دکتر پویا ناظران «با عنوان «کاهش فاصله نرخ بهره کوتاه مدت و بلندمدت»: ☝☝

آقای دکتر پویا ناظران از اساتید جوان، عالم و دغدغه‌مندی هستند که به طور خاص در حوزه مباحث پولی و اعتباری صاحب‌نظر هستند. بنده همیشه از نظرات ارزشمند این استاد گرانقدر بهره برده‌ام، اما در خصوص فایل الصاقی نکاتی بود که به استحضار اندیشمندان اقتصادی می‌رسانم. چند ماه قبل مقاله‌ای با عنوان.» Unconventional Monetary Policy and Long-Term Interest Rates «. را مطالعه می‌نمودم که یکی از دو نکته تاکید شده بر آن این بود که در زمانی که فدرال رزرو خواست با کاهش نرخ‌های بهره کوتاه مدت، نرخ‌های بهره بلندمدت را تحت تاثیر قرار دهد، متوجه شد نرخ بلندمدت بدلیل عدم تغییر انتظارات هنوز کاهش نیافته و بنابراین مجبور شد دارایی‌های بلندمدت خریداری نموده تا از این طریق به فعالان اقتصادی یادآور شود:. خانم‌ها! آقایان! من به عنوان سیاستگذار، دیدگاهم نسبت به آینده دور هم مثل زمان حال (نزدیک) است. خواهشا به بلندمدت هم اطمینان داشته باشید. در حقیقت فدرال رزرو خواست تا از آن طریق اثر» زمان" را بر تصمیم گیری‌های فعالین اقتصادی از میان ببرد و از طریق آن انتظارات آنها را بر بلندمدت مثبت نماید. ...