آینده خاورمیانه: داعش نابود نمی‌شود.. داعش به سرعت نابود نخواهد شد؛ به دو دلیل کلان و بنیادی:

آینده خاورمیانه: داعش نابود نمی شود

قدیر نصری، استاد دانشگاه خوارزمی و مدیر گروه روندهای فکری در مرکز پژوهش های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه در گفتگو با شفقنا:🔻

1⃣ گروهی با مختصات داعش فعلی، نه دفن خواهد شد و نه دولت می شود. داعش به سرعت نابود نخواهد شد؛ به دو دلیل کلان و بنیادی:
👈 اولاً گفتمان داعش در ستیز با نظم مدرن، انتخابات، مرزبندی بین کشورهای اسلامی، ضدیت با استعمار و ملامت مداوم استعمارگران و بالاخره ضرورت بازیابی عزت و ختم تحقیر، فی‌نفسه درست است. گذشته‌گرایی غیرواقعی و آینده‌گرایی فراواقعی، معمولاً افراد و گروه های مغضوب و مطرود را جذب می‌کند و داعش امروزین بر گرده کسانی سوار شده است که روندهای فعلی را به نفع خود و در شأن خود نمی‌بینند. وقتی ده ها هزار بعثی از حیات سیاسی عراق اخراج شده، وقتی سربازان آمریکایی و اسراییلی، کرامت زندانیان را مخدوش می‌کنند شما چه انتظاری از آنها دارید؟ طبیعی است که این افراد مطرود، مقاومت و اقدام می‌کنند. پس طوفانی در راه است.
👈 ثانیاً، دومین دلیل کلان بر پایایی افراط‌گرایی اسلامی (فرضاً داعش) این است که این جریان از کلمات و نشانه‌هایی یاد می‌کند که اتفاقاً بیگانه نیستند. مثلاً مفهومی مانند «ارهاب محمود» یا تروریسمی که توسط یک مظلوم و علیه یک وضع تبعیض‌آمیز انجام می‌شود در فرهنگ محلی ناشناخته نیست و عباراتی آشناست. همچنین واژگان معنابخش دیگری نظیر فرقه‌الناجیه یا گروه نجات‌بخش و موجد رهایی، دارالحرب، هجرت و جهاد، طایفه المنصوره، حسبه یا امر به معروف و نهی از منکر، جزیه و ذمه، مدینه جاهلیه، و نیز حکمیت و … همگی یادآور یک فرهنگ و تاریخ دل‌انگیز هستند.
از این رو، داعش خالق یک سلسله افکار نیست، بلکه تذکر دهنده است؛ تذکری که عده‌ای را بسیج می‌کند. پس به طور مرتب بازتولید می‌شود، با موشک و پهپاد از بین نمی‌رود. من آینده را آشفته تر هم می‌بینم!

2⃣ در مرحله اول باید اتفاقاً داعش را در روی زمین متوقف کرد اما این متوقف ساختن بدین معنا نیست که اندیشه تکفیر، دفن شد و از بین رفت. سخن پایه‌ای‌تر این است که ساختار مولد افراط باید شناسایی شود.
من گزارشی می‌خواندم که در آن با ۱۰ سفیر خارجی مقیم تهران گفت وگو شده بود، در میان آنها سخن سفیر اردن در تهران خیلی قابل توجه بود. او گفته است که دولتش نگران حمایت شدید فلسطینی‌های اردن از افکار داعش است و مصمم‌ترین هواداران ابوبکر بغدادی، همین آوارگان فلسطینی هستند.
روندهایی در منطقه خاورمیانه در شرف وقوع است که اتفاقاً دموکراسی و انتخابات را به ضد خود تبدیل می‌کنند. در خلال انتخابات، عده‌ای شکست می‌خورند و چون فرهنگ پذیرش شکست و صبرورزی را ندارند به جای آسیب‌شناسی خود و برنامه‌ریزی برای برنده شدن در انتخابات آتی، به خشونت دست می‌یازند. داستان عرب‌های سنی در عراق و نیز بعثی‌ها این گونه بود.

3⃣ گمان می‌کنم که سوریه طی ۱۰ سال آینده، مسیر عراق دهه‌ اخیر را طی خواهد کرد. آن چه در عراق دیده می‌شود جدایی‌خواهی کیفی و محتوایی در عین همبستگی صوری است. در سال های آتی که آتش جنگ فرو می‌نشیند و جدال سیاسی آغاز می‌شود بعید می‌دانم که دمشق و بغداد بتوانند هژمونی پیشین را بازیابند. دولت به معنای State در دمشق و بغداد عمیقاً فرسوده شده‌ است. از این رو گمان می‌کنم طی دهه آینده روند واگرایی تندتر از روند همگرایی در حرکت خواهد بود.
@Internationalrel