تبدیل تهدید به فرصت (بخش دوم).. مرتضی ‌داد -معاون اقتصادی اتاق بازرگانی

https://www.ifm.eng.cam.ac.uk/uploads/Research/Decision_Support_Tools/swot.gif

✍🏻 #مقاله تبدیل تهدید به فرصت (بخش دوم)

مرتضی #اله‌داد -معاون اقتصادی اتاق بازرگانی #ایران

در دوره نخست پسا#برجام از ژانویه ٢٠١٦ تا ژانویه ٢٠١٧ شاهد حضور هیئت‌های اقتصادی بین‌المللی گوناگونی بوده و بانک‌های ایرانی نیز توانستند در حد محدودی روابط کارگزاری خود را با دیگر کشورها گسترش دهند تا اینکه روند این بهبود هم‌زمان با رقابت‌های انتخاباتی ایالات متحده از اواخر سال ٢٠١٦ رو به کندی نهاد.

دفتر کنترل سرمایه‌های خارجی (#OFAC) آمریکا که در سال ٢٠١٦ سه مورد دستورالعمل درراستای شفافیت و پاسخ به سؤالات و ابهامات مربوط به همکاری با ایران منتشر کرده بود، از دسامبر ٢٠١٦ هیچ‌گونه اطلاعیه مثبتی (به‌غیر از اعلام برخی تحریم‌های جدید علیه اشخاص حقیقی و حقوقی ایرانی) صادر نکرد.در دوره دوم پسابرجام از ژانویه ٢٠١٧ تاکنون، شاهد تلاش‌های بی‌وقفه ایالات متحده در ایجاد عدم قطعیت و نبود اطمینان (uncertainty) نسبت به ایران و ایجاد رعب ‌و وحشت در شرکای اقتصادی #ایران هستیم که نتیجه آن به‌تأخیرافتادن اجرای پروژه‌هایی است که حتی قراردادهای آنها نیز تنظیم و امضا شده است. با این پیش‌گفتار شاید بتوان راهبرد جدیدی را درباره چگونگی حفظ برجام مطرح و تهدید مطروحه از سوی ایالات متحده را به فرصت تبدیل کرد.
یکی از این رویکردها می‌تواند مشروط ‌نکردن هرگونه مذاکره جدید یا بازنگری یا افزودن الحاقیه، به تسجیل حذف کامل تحریم‌های بانکی از هر جهت و حتی اضافه‌کردن موادی در زمینه همکاری‌های اقتصادی در حوزه‌های نفت و انرژی و همچنین همکاری بانک‌های بزرگ تسویه دلاری و یورویی (Clearing Banks) با بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و بانک‌های ایرانی باشد. اگرچه نگارنده از جزئیات مورد نظر بازنگری بی‌اطلاع است، اما چنانچه بتوان ارزیابی مثبتی در تهاتر «حفظ توان دفاعی و قدرت منطقه‌ای کشور و تضمین قطعی حذف تحریم‌ها در حوزه‌های اقتصادی و مالی و بانکی و بیمه‌ای...» در مقابل درخواست‌های سایر طرف‌های سند برجام داشته باشیم و تهدید روی میز را به فرصت بالفعل روی میز تبدیل کنیم، به‌نظر می‌رسد خدمت بزرگی به میهن اسلامی و مردم شریف ایران کرده‌ایم. در این رویکرد، لازم است ویژگی‌های طرف‌های مذاکره را دقیقا مطالعه و بر این اساس ارزیابی کنیم که نقطه قوت یا ضعف ما و آنها در مسائل مورد مناقشه چیست؟ مطالب مورد نظر را در چه زمانی و در چه چارچوبی مطرح و وضعیت بُرد بُرد را تضمین و تسجیل کرد؟ رئیس‌جمهوری جدید آمریکا چه از نظر سوابق کاری‌اش و چه از نظر نحوه برخورد با مسائل گوناگون در یک سال گذشته نشان داده است که بیش‌ از‌ هر چیز اهل معامله و سود کوتاه‌مدت بوده و نیازمند تعریف و تمجید دیگران و احساس موفقیت است (به‌ویژه وقتی تخطئه دیگران و در رأس آنها رئیس‌جمهوری قبلی آن کشور مطرح باشد).

نوع حملات او به چین و کره و کوتاه‌آمدن وی در مذاکرات اقتصادی با چین یا تأثیر حضور مشترک کره‌شمالی و جنوبی در المپیک زمستانی در کاهش مناقشات لفظی اتمی با #کره_‌شمالی نمونه‌های بارزی از رفتار و تمایل نام‌برده به معامله‌گری است. برخی از این اهداف و نکات می‌تواند در مذاکرات جمعی تمام اعضای برجام (١+٥) و برخی دیگر شاید در مذاکرات مستقیم در حاشیه مذاکرات برجام قابل دستیابی باشد. به‌ هر ترتیب، چنانچه اراده کلی بر این اساس باشد که با انجام مذاکرات جدید بتوان تهدید موجود را به فرصت تبدیل کرد، لازم است گروه‌های کارشناسی بسیار توانمند (دائمی تا حصول نتیجه نهایی) در حوزه‌های انرژی، بانک و بیمه، صنایع پتروشیمی، حمل‌ونقل، فناوری اطلاعات، کشاورزی، صنایع فولاد و کانی غیرفلزی، سلامت، گردشگری، خدمات و... تعریف و ایجاد کرد که در کنار و در خدمت مسئولان سیاسی مذاکره‌کننده، پیش‌برنده دیپلماسی اقتصادی کشور در چارچوب اهداف کلان تعریف‌شده باشند.