‍ (.. 📝 در چنبره تقلیل و ساده سازی

‍ (https://attach.fahares.com/J4KYKyUj+Aeb0roaaL3n/A==)

📝 #سیل_گلستان در چنبره تقلیل و ساده سازی

به نظر می‌رسد غالب سبزهای ایران برای هر رخداد طبیعی پیش‌فرضی آماده دارند؛ زلزله خسارت دارد چون شهرداری فلان کار را نکرده، توفان ویرانگر است چون هواشناسی پیش‌بینی نکرده، سیل مرگبار می‌شود چون فلان جا درختان را قطع کرده‌اند، خشکسالی طاقت‌فرسا شده چون بی رویه سد ساخته‌اند. اینها مثال واضح، واکنش‌های کنونی به سیل گلستان و مازندران است.

رسانه‌ها پر شده از دریغ برای تخریب جنگل‌های منطقه و لعن و نفرین بر مسببان آن.

البته چاشنی‌های معمول دیگری هم آمیخته این بحثها هست؛ مثلا چون رودخانه لایروبی نشده طغیان کرده و چون مکان‌یابی خانه‌ها و جاده‌ها اشتباه بوده حالا طعمه سیل شده‌اند. این پیش‌فرض‌ها البته غالبا مبتنی بر انگاره‌های درستی هستند. یعنی واقعا هر کدام از مولفه‌های پیش گفته می‌توانند کمابیش در تشدید آثار و خسارت‌های سیل گلستان و مازندران نقش داشته باشند. اما همیشه پاسخ نادرست مبتنی بر گزاره نادرست نیست. بر گزاره درست نیز اگر وزنی نامناسب تحمیل شود به پاسخی نادرست تبدیل خواهد شد.

ایراد بزرگ پیش‌فرض‌های مذکور این است که جملگی میل به تقلیل و ساده سازی دارند. بر همین مثال سیل اخیر متمرکز می‌شویم. متوسط بارش در شرق گلستان حدود سیصد میلی‌متر است. فقط طی دو روز در قلب منطقه سیلزده سیصد میلی‌متر بارش رخ داده است. یعنی آنچه که باید در طول سال می‌باریده فقط در ۴۸ ساعت باریده است.

✅ اگر جنگلها ویران نمی‌شدند این سیل رخ می‌داد؟ بله، قطعا رخ می‌داد. اما شاید با شدتی کمتر.

اگر رودخانه‌ها لایروبی می‌شدند آیا سیلاب طغیان می‌کرد؟ به گفته معاون استاندار گلستان در حالی که حداکثر ظرفیت آورد (دبی) گرگانرود ۱۵۰ متر مکعب بر ثانیه است هم اکنون یعنی چند روز بعد از آن بارش مهیب میزان آورد رودخانه سیصد متر مکعب بر ثانیه یعنی دو برابر ظرفیت آن است. هر رودخانه‌ای در هر جای جهان وقتی دو برابر ظرفیتش آورد داشته باشد حتما آورد اضافه را می‌گستراند به دشت‌های پیرامون. به ویژه آنکه محدوده سیلزده استان گلستان دشتی هموار است که بین خط القعر و خط الراس حوزه آبخیز آن فاصله طولانی با شیب اندک وجود دارد و همین باعث می‌شود رودخانه با کمی آورد اضافه هم سیل ایجاد کند. لایروبی باعث می‌شود رودخانه به حداکثر ظرفیت آورد خود نزدیک شود، نه اینکه دو برابر ظرفیت طبیعی را نیز در خود نگه دارد.

🔹 ادامه #یادداشت را در اینجا بخوانید:

🔗 http://www.bbc.com/persian/iran-features-47679976?fbclid=IwAR3CHu3suphk3Mk4n5frypHu_8JY1PrqM4sxzb3-yYp1IPPkwKgfplZnrfY

🎥 #ویدئو: گفتگو با #ناصر_کرمی #اقلیم_شناس وکارشناس #محیط_زیست