«اگر خدا باشد، همه چیز مجاز است». لاکان

"اگر خدا باشد، همه چیز مجاز است"
لاکان

یکی از دوستانم در کانال خود مطلبی به این مضمون نوشته بود : "دنیای مدرن،دنیایی که ما در آن خدا را کشته ایم،ما را به انفراد می خواند. ما مثل هر قاتلی تنهاییم. آسان می تواند آوای داستایفسکی را شنید: در جهان بی خدا،هر کاری مجاز است"
حیفم آمد نقد و پی نوشتی بر آن ننویسم:
باید پرسید آیا این ما بودیم که خدا را کشتیم؟ و آنگونه که دوستمان اشاره می کند خدا به قتل رسیده است؟ یا این سرنوشت محتوم او بوده که به دست بندگان سربه راه خود به قتل برسد؟ چیزی به سان خودکشی، چرا که او عالم مطلق است، مرگ خدا که اولین بار نیچه با صراحت تمام آنرا به زبان آورد محصول یک روند تاریخی است، این فقط انسانها نبودند که خدا را کشتند بلکه این نابسندگی نگاه و ایدئولوژی دینی هم بود که خدا را کشت ، ناتوانی در پاسخ گویی به نیازهای عصر مدرن و مقتضیات زمان و بسته بودن و عدم باروری و دگردیسی های سازنده نهاد دین و فساد شارحان دین بود که ناقوس مرگ خدا را نواخت، آن قرائتی که از خدا چیزی در مقام یک "دیگری بزرگ" ساخته بود که تمام هستی و جهان و انسانهای گذشته و پیشامدرن، در نسبت با او ساخت می یافت و تعریف می شد، نوعی افق هستی که هرچیز و هر کس در پرتو آن صاحب وجود و ماهیت و هدف می شد، نابسنده و دارای فقدان بود، تصویری که از این "دیگری بزرگ ارائه شده بود نامنسجم و چند پاره و متناقض بود، آنچه مرد، نه خدا به عنوان یک وجود، بلکه خدا به عنوان یک دیگری بزرگ، یک دال اعظم که تمامی ارزشها و اخلاقیات از آن نیرو می گرفت، مرد، خدا هست ولی گویا دیگر قادر نیست تبدیل به افقی برسازنده شود. بیایید این حکم داستایفسکی را تحت اللفظی قرائت کنیم، چرا وقتی خدا نباشد همه چیز مجاز است؟ لکان به این حکم داستایفسکی می تازد، وقتی خدا نباشد دیگر هیچ چیزی مجاز نیست چرا که دیگر تنها انسان می ماند و جهان بی درو پیکری که در مقابلش هیولاوش قد الم می کند، و تنها راه مواجهه با این بی کرانه، مسئولیت پذیری و متعهد بودن در مقابل سرنوشت خویش است، متعهد بودن در مقابل خود و دیگری و جهان، این چیزی است که اتفاق می افتد، و باز برعکس زمانی که خدا هست همه چیز مجاز است چرا که بار سنگین مسئولیت دیگر به گرده ی انسان نیست چرا که کسی بنام خدا هست که بار مسئولیت و گند کاری های بنی بشر را به دوش بکشد. پس زمانی که خدا نباشد دیگر هیچ چیز مجاز نیست، چرا که انسان بار مسئولیت خود و جهانش را به دوش خواهد کشید و برای این انسان متعهد دیگر هیچ چیز مجاز نیست.

✍ رضا مجد

@Kajhnegaristan