نکته‌ی مهمی که اکو گوشزد می‌کند این است که به هیچ وجه نباید ناتوانی‌های فاشیسم را به پای تساهل و رواداری اش نوشت

نکته ی مهمی که اکو گوشزد می کند این است که به هیچ وجه نباید ناتوانی های فاشیسم را به پای تساهل و رواداری اش نوشت. فاشیست ها تا توانستند آدم کشتند و هر وقت دست شان برسد باز هم آدم می کشند (ما در ایران خیلی نیاز نداریم از اعدام های اول انقلاب تا اعدام های 67 و قتل های و قتلهای زنجیره ای و غیره مثال ردیف کنیم). ناتوانی ها و عقب نشینی های گاه-و-بی گاه فاشیسم محصول بلاواسطه ی تناقضاتش است. به عبارت دیگر، فاشیست ها،برخلاف نازی ها، قدشان بیشتر از این نمی رسد، به همین دلیل هم فی المثل فاشیسم ایتالیا هرگز بدل به یک نظام توتالیتر ناب نشد. فاشیسم به لحاظ سیاسی و ایدئولوژیک عمیقا دچار گیجی است. ولی گیجی اش صلب و سازمان یافته است. به قول اکو فاشیسم یکجور "زهوار درفتگی فلسفی"ست،یکجور مشنگی مفهومی سفت-و-سخت که به لحاظ عاطفی پیوندی ناگسستنی با بنیادهای ارزشی کهن دارد. همین هم باعث می شود که از فاشیسم، برخلاف نازیسم یا فالانژیسم، فقط یکی وجود نداشته باشد: نه فقط نهضت مقاومت بلکه کل جنگ جهانی دوم به عنوان نبردی علیه "فاشیسم" شناخته می شود؛ یا مثلا رابرت جوردن، در "زنگ ها برای که به صدا در می آید" همینگوی، دشمنانش را که فالانژیست های اسپانیایی هستند "فاشیست" می نامد، یا روزولت از پیروزی مردم آمریکا بر فاشیسم حرف می زد، یا طی جنگ جهانی دوم به آمریکایی هایی که یک دهه قبل در جنگ داخلی اسپانیا جنگیده بودند(کمونیست ها و باقی چپ ها) می گفتند "آنتی فاشیست های نارس"؛ یا چند دهه بعد، در بحبوحه ی جنبش های جوانان دهه های شصت و هفتاد، به پلیس می گفتند "خوک فاشیست" و نمی گفتند خوک نازی یا خوک اوستاش یا خوک فالانژیست یا خوک کاگولار... .نازیسم اما فقط یکی بود.مثلا نمی شود به فالانژیسم زیاده کاتولیکی فرانکو برچسب نازی زد، چون نازیسم اساسا پاگان و چندخدایی و ضد مسیحی بود. ولی فاشیسم را در شکل های زیادی می شود بازی کرد و مطمعن بود که در هیچ یک از این قوالب و هیئت های تازه نام بازی تغییر نمی کند، از این لحاظ بازی فاشیستی بی شباهت به مفهوم ویتگنشتاینی "بازی" و "شباهت های خانوادگی" نیست. رژیم های فاشیستی همگی در چند ویژگی شبیه هم اند، گیرم همسانی و همپوشانی مطلق ندارند. در نتیجه، فاشیسم بدل شد به اصطلاحی چند منظوره و پرکاربرد. به قول اکو، شما می توانید از رژیمی فاشیستی فلان و بهمان شاخصه اش را کسر کنید همچنان فرانکو و سالازار را خواهید داشت. استعمار را بگذارید کنار و همچنان فاشیسم بالکانی اوستاش ها را خواهید داشت. به فاشیسم ایتالیایی ضدیت رادیکال با سرمایه داری را اضافه کنید و ازرا پاوند را خواهید داشت. پرستش اساطیر سلتی و عرفان جام مقدس را اضافه کنید و می رسید به یکی از معتبرترین مرشد های فاشیسم،ژولیوس اوولا، و همین طور الی آخر. بنا به همین منطق بود که، حدود بیست سال قبل از اکو، مکسیم رودینسون عنصر اسلام را به فاشیسم اضافه کرده و، در پاسخ به عشوه های نظری مهمل فوکو، از ارمغان انقلاب 57 ایران با عنوان فاشیسم اسلامی یاد کرده بود...


@Kajhnegaristan