🔷برنامه اعلامی بانک مرکزی برای مدیریت بازار ارز؛ خوب، ناقص و ناکارا

🔷برنامه اعلامی بانک مرکزی برای مدیریت بازار ارز؛ خوب، ناقص و ناکارا

حداقل به دو دلیل برنامه اعلامی بانک مرکزی شامل انتشار گواهی سپرده ریالی یکساله با نرخ 20 درصد و ارزی یک و دو ساله با نرخ‏های 4 و 5/4 درصد اگرچه برای کوتاه مدت اثرگذار و مثبت است از جهت اقتصادی ناقص و ناکارا است.

1️⃣ جدای از مشکلات ایران در مبادی ارزی نظیر دبی و اثرات روانی و واقعی آن بر جهش اخیر نرخ ارز که محل بحث این یادداشت نیست، این سیاست نشان می‏دهد سیاستگذار فرض کرده است افزایش قیمت، متاثر از تقاضای سفته‏بازی ناشی از نقدینگی سرگردان است و راهکار ارائه شده سعی در جمع‏آوری این نقدینگی دارد.

با پذیرش این فرض، باید پرسید حتی در صورت موفقیت آمیز بودن این برنامه در جمع آوری نقدینگی مخرب مذکور، راهکار ارائه شده چقدر می‏تواند از ایجاد مجدد نقدینگی سرگردان جدید جلوگیری کند؟ به عبارت دیگر آیا این سیاست ریشه ایجاد این نقدینگی را خواهد خشکاند؟ پاسخ به وضوح منفی است. کاهش دستوری نرخ سود بانکی همانطور که بسیاری از کارشناسان پیشتر هشدار داده بودند ترکیب منابع بانکی را به سمت سپرده‏های جاری سوق داده و این سپرده‏ها همانند سیل به سمت هر بازاری که بتوانند از آن سود کسب کنند روان خواهند شد. این چشمه جوشان با انتشار و فروش دو هفته‏ای گواهی‏ها خشکیده نخواهد شد و دیری نخواهد پایید نقدینگی سرگردان لازم برای بحرانی دیگر در بازار ارز یا بازاری دیگر، به حد آستانه خود برسد. لذا پیشنهاد می‏شود اگر سیاستگذار معتقد است نرخ 20 درصد نرخ مطلوبی برای جمع آوری نقدینگی اقتصاد کشور است، بهتر است در راهکاری جامع تر بسته سیاستی نظام پولی و بانکی کشور را اصلاح نماید.

2️⃣ ایراد بعدی در سطحی پایین‏تر به مکانیزم مدیریت گواهی‏های منتشر شده وارد است. نبود بازار ثانویه برای فروش پیش از موعد گواهی‏ها و جریمه بالای بازخرید به شدت از جذابیت‏ گواهی‏ها کاسته است. در حالی که اجازه انجام معاملات ثانویه در بازاری نظیر فرابورس، علاوه بر حل مشکل فوق و کاهش درگیری بانک‏ها برای بازخریدهای احتمالی، مکانیزم خوبی نیز برای کشف انتظارات بازار در خصوص نرخ‏های بهره فراهم خواهد کرد. مکانیزمی که با استفاده از آن بتوان نرخ‏های مناسب‏تری را برای انتشار گواهی‏های احتمالی آتی یا سیاستگذاری‏های پولی انتخاب کرد.

🔶خلاصه آنکه این برنامه علیرغم موفقیت های کوتاه مدت احتمالی، قطعا در بلندمدت توفیقی نخواهد داشت و این غده سرطانی دیر یا زود مجددا عود خواهد کرد و عضو دیگر یا همین عضو اقتصاد کشور را درگیر خواهد نمود. به علاوه فراموش نکنیم انتشار موردی گواهی‏های سپرده با نرخ‏های بالاتر از نرخ‏های تعیین شده، که به هر حال بخش‏های مختلف مالی و اقتصادی با آن به تعادل رسیده‏ و بر اساس برنامه‏ریزی کرده‏اند، بی‏ثباتی مزمنی در ذهن فعالان اقتصادی ایجاد خواهد کرد و علاوه بر افزایش هزینه های جاری، ریسک تصمیمات آتی آن‏ها را نیز بالا خواهد برد و چه بسا در برخی حوزه‏ها به بی‎عملی منجر گردد.

@KamiEqtesad