یادداشت های اغلب اقتصادی با تمرکز بیشتر بر اقتصاد بلاکچین، که حتما به آن ها نقد وارد است. امیر عباس امامی @a_a_emami
✍🏼به بهانه افزایش قیمت دلار. کدام دهک ها از شوک های تورمی سود میبرند؟
✍🏼به بهانه افزایش قیمت دلار
کدام دهک ها از شوک های تورمی سود می برند؟
◾️چند روز پیش نظرسنجی ای در صفحه اینستاگرام قرار دادم با این مضمون که آیا از بالا رفتن قیمت دلار (با لحاظ نفع شخصی و نه دغدغه ملی) خوشحال می شوید یا ناراحت. نتیجه، خوشحالی یک سوم مشارکت کنندگان بود.
با توجه به اینکه دوستان و مخاطبان من اغلب افرادی هستند که از وضع مالی متوسط به بالا برخوردارند (و احتمالا مقادیری طلا و ارز خریداری کرده اند) از قبل مشخص بود که نتیجه برای تعمیم به کل جامعه با تورش همراه است و پاسخ های «خوشحال می شوم» در سطح بالاتری در مقایسه با کل جامعه قرار خواهد گرفت.
@kamieqtesad
◾️به هر حال نتیجه نظرسنجی هرچند غیرمنتظره نبود، کنجکاو شدم بررسی کنم که آیا واقعا دهکی وجود دارد که از شوک های تورمی سود ببرد؟ توضیحات پیش رو نتیجه بررسی (غیرآکادمیک) ساده ای است که تلاش دارد به صورت شهودی نشان دهد بالا رفتن قیمت ها در دو شوک تورمی قبل، چه اثری روی رفاه دهک های مختلف داشته است.
1️⃣ شواهد نشان می دهد میزان هزینه (یا مصرف) سرانه خانوار به عنوان شاخصی برای رفاه افراد، در دو شوک تورمی سال 86 و تورمی-تحریمی سال 90 در تمام دهک های اول تا نهم با کاهش مواجه شده است. به علاوه از جهت رقم ریالی، دهک های بالاتر (ثروتمندتر) با کاهش بیشتری در رفاه مواجه شده اند. البته برای مقایسه ی تغییرات رفاهی دهک ها بهتر است «نسبت کاهش» در نظر گرفته شود که در نمودار سوم به آن می پردازیم.
نمودار اول: https://files.fm/thumb_show.php?i=qzq7rzs5
2️⃣ در خصوص دهک دهم (یعنی 10 درصد ثروتمند جامعه) احتمالا به دلیل ماهیت خاص کسب و کاری این دهک، تغییرات کمی متفاوت است. اما همچنان می توان گفت این دهک هم تحت تاثیر اثرات منفی شوک های سال 86 و 90 قرار گرفته است.
نمودار دوم: https://files.fm/thumb_show.php?i=mz3qgkvv
3️⃣ برای درک بهتر میزان کاهش مصرف دهک ها، نسبت کاهش تجمعی چند سال پس از شوک در نمودار سوم آورده شده است. این نمودار نشان می دهد تقریبا تمام دهک ها، طی چند سال بعد از شوک، با کاهش قابل توجه رفاه مواجه شده اند. بیشترین کاهش هم مربوط به دهک های میانی بوده است. این نمودار نشان میدهد شوک دوم به دلیل همزمانی تحریم و تورم، اثرات تخریبی بیشتری روی رفاه دهک های ضعیف تر داشته است. در شوک تورمی سال 86 تنها چند دهک پایین جامعه به دلیل پرداخت های یارانه نقدی با کاهش رفاه مواجه نشده اند.
نمودار سوم: https://files.fm/thumb_show.php?i=2dmbkrx8
4️⃣ نکته جالب اینجاست که طی دو شوک تورمی مذکور ضریب جینی، به عنوان شاخصی برای ارزیابی نابرابری توزیع درآمدی افراد جامعه، رفتاری کاملا متفاوت داشته است. در شوک تورمی اول، روند کاهشی این شاخص اگرچه دچار وقفه شده اما همچنان تا سال 90 کاهش یافته است. اما شوک تورمی-تحریمی سال 90 باعث افزایش نابرابری و افزایش ضریب جینی شده است. احتمالا علت کاهش ضریب جینی در شوک تورمی اول، اجرای طرح هدفمندی و پرداخت یارانه نقدی بوده است که رقم آن سهم قابل توجهی از درآمد دهک های پایین را به خود اختصاص داده است.
نمودار چهارم: https://files.fm/thumb_show.php?i=syd7s2kn
✅در مجموع می توان گفت، هرگونه شوک منفی اقتصادی، بر تمامی دهک های درآمدی اثرات تخریبی دارد و هیچ دهکی نیست که از این وضعیت نامساعد سود ببرد. در این میان اغلب «به طور نسبی» طبقه متوسط بیشتر از سایر دهک ها آسیب دیده است. واقعیت این است که فارغ از جایگاهمان در دهک های درآمدی، همه باید از بروز شوک های تورمی ناراحت باشیم.
تماس با نویسنده: @a_a_emami