✅بررسی مصادیق «عسر و حرج» در طلاق

✅بررسی مصادیق "عسر و حرج" در طلاق
@Zanjan_law

🔹«عسر در مقابل يسر به معناي تنگي و دشواري (سياح، 1373، ج 2، ص 1049)، تنگدستي، فقر و تهيدستي (معين، 1379، ج 2، ص 2300) و «حرج» نيز در معنايي مشابه عسر يعني تنگدستي و سختي (سياح، 1373، ج 1، ص 284)، تنگدل شدن و به كار در ماندن (معين، 1379، ج 1، ص 1347) قرار گرفته است. موجود بودنِ سببِ عسر و حرج در زمان درخواست طلاق، تشخیص و احراز عسر و حرج زوجه توسط دادگاه و دائم بودن رابطه زوجیت، از جمله شرایط اعمال ماده مذکور است».

🔹طبق قانون مدنی امکان پذیرش درخواست طلاق از سوی زوجه در دادگاه محدود به موارد مشخصی است که برشمرده شده است. در قانون مدنی پیش از انقلاب اسلامی مواردی از سختی برشمرده شده بود که به استناد آن امکان تقاضای طلاق برای زوجه وجود داشت اما به «عسر و حرج» اشاره‌ای نشده بود. با اصلاح ماده 1130 قانون مدنی در سال 1361 عنوان عسر و حرج به عنوان منشأ طلاق به‌رسمیت شناخته شد. طبق این مقرره، چنان‌چه بر دادگاه محرز شود که ادامه پیوند زوجیت موجب عسر و حرج است، می‌تواند «برای جلوگیری از ضرر و حرج، زوج را اجبار به طلاق کند و در صورت میسرنشدن، به اذن حاکم شرع طلاق داده می‌شود». در اصلاحات بعدی این ماده در سال 1381 تبصره‌ای به آن افزوده شد که از باب تمثیل، به مصادیق احتمالی عسر و حرج اشاره می‌کند. این موارد موضوعاتی است که بنا به تأکید این ماده زندگی را برای زوجه با مشقت همراه می‌سازد و تحمل آن را دشوار می‌کند. طبق این تبصره موارد زیر اگر از سوی دادگاه محرز شود، مصداق عسر و حرج خواهند بود:

1.ترک زندگی خانوادگی توسط زوج حداقل به مدت 6 ماه متوالی و یا 9 ماه متناوب در مدت یک سال بدون عذر موجه.

2.اعتیاد زوج به یکی از انواع مواد مخدر و یا ابتلای او به مشروبات الکلی که به اساس زندگی خانوادگی خلل وارد آورد و امتناع یا عدم امکان الزام زوج به ترک آن در مدتی‌که به تشخیص پزشک برای ترک اعتیاد لازم بوده است. در صورتی‌که زوج به تعهد خود عمل نکند و یا پس از ترک، مجدداً به مصرف موارد مذکور روی آورد، بنا به درخواست زوجه، طلاق انجام خواهد شد.

3.محکومیت قطعی زوج به حبس پنج سال یا بیشتر.

4.ضرب و شتم یا هرگونه سوءاستفاده مستمر زوج که عرفاً با توجه به وضعیت زوجه قابل تحمل نباشد.

5.ابتلای زوج به بیماری‌های صعب‌العلاج روانی یا ساری یا هر عارضه صعب‌العلاج دیگری که زندگی مشترک را مختل کند.

🔹در انتهای این تبصره تأکید شده است که موارد مذکور مانع از آن نیست تا دادگاه سایر موارد حادث را به عنوان عسر و حرج شناسایی و بر اساس آن به نفع زوجه حکم طلاق صادر کند. بنابراین مواردی نظیر ازدواج مجدد زوج، عدم ایفای وظایف زوجیت و خودداری از زناشویی از ناحیه زوج، عدم رسیدگی و توجه زوج به امورات خانواده، اجبار زوجه به انجام کارهای خلاف اخلاق و عفت توسط زوج، یا بروز اعمال منافی عفت و حیثیت خانوادگی از سوی زوج همگی مواردی است که بنا به تشخیص دادگاه می‌تواند مصداق عسر و حرج و بروز دشواری در ادامه زندگی مشترک باشد.

🔹همچنین در تشخیص این مشقت و دشواری، دادگاه می‌تواند به وضعیت خانوادگی و اجتماعی زوجه و همچنین عرف جامعه نیز توجه کند.

👈طلاق مبتنی بر عسر و حرج
چه نوع طلاقی است؟

⏺طلاق مبتنی بر عسر و حرج بنا به اتفاق حقوق‌دانان رجعی نیست بلکه بائن است. بدین ترتیب بعد از جاری‌شدن صیغه طلاق امکان بازگشت برای زوج وجود ندارد. همچنین این طلاق را نوعی طلاق خُلع محسوب نمی‌کنند. طلاق خلع طلاق مبتنی بر کراهت زوجه از همسر خویش است که در آن، با بذل مالی از سوی زوجه به زوج (چه به عنوان بخشی از مهریه یا تمام آن یا بیشتر از آن)، زوج راضی به طلاق می‌شود؛ در حالی‌که در طلاق مبتنی بر حرج رضایت زوج بر طلاق شرط نیست.

🔹با این حال معمولاً در دادگاه‌ها بخشی از مهریه بذل می‌شود و این بذل به عنوان قرینه بروز مشقت برای زوجه در نظر گرفته می‌شود.
#عسر_و_حرج #طلاق

✅لينك عضويت در كانال تلگرام🔻
https://t.me/Zanjan_law

↔️ادامه در پست بعد☝️👇