👈به بهانه زادروز.. ✍امیر هاشمی مقدم

👈به بهانه زادروز #گوگوش

✍امیر هاشمی مقدم

⬅️امروز ۱۵ اردیبهشت، شصت و هشتمین زادروز بانو گوگوش (فائقه آتشین) است. این یادداشت را دو سال پیش و پس از بازگشتم از چند کشور آسیای میانه نوشتم. با وجودی‌که نامی از گوگوش یا دیگر خوانندگان نیاورده بودم، هیچ رسانه‌ای حاضر به انتشارش نشد. تنها یکی از خبرگزاری‌ها دو ساعت آنرا نمایش داد و دوباره برداشت.
«خوانندگان لس‌آنجلسی»، به‌طور کلی به خوانندگان ایرانی‌ای گفته می‌شود که پس از انقلاب سال 1357 و دگرگونی در ارزشهای رسمی، از ایران گریخته و عموماً مقصد #آمریکا را برگزیدند. بخش عمده‌ای از این خوانندگان در لس‌آنجلس ساکن شدند و همین باعث شد تا امروزه هر خواننده خارج‌نشینی را به‌طور کلی لس‌آنجلسی بنامند.

این خوانندگان نه تنها در ایران، بلکه در دیگر کشورهای فارس‌زبان و یا دارای اقلیت فارس هم دارای طرفدارانی پر و پا قرص هستند.
گوگوش، بانوی خواننده ایرانی در این میان جایگاه ویژه‌ای دارد. در #تاجیکستان نه تنها ترانه‌های این خواننده، بلکه رویدادهای زندگانی وی نیز با اشتیاق دنبال می‌شود.

تاجیکهای ازبکستان نیز دست‌کمی ندارند. راننده‌مان در بخارا خاطره‌اش از سفر به ایران در سال 1370، یافتن خانه گوگوش و چند دقیقه صحبت با او از پشت آیفون را با آب و تاب برایم تعریف می‌کرد. این خواننده نه تنها در میان فارس‌زبانان، بلکه در بین غیر فارس‌زبان ها هم شناخته‌شده و محبوب است. تا آنجا که #اسلام_کریموف، رئیس‌جمهور پیشین ازبکستان(که اتفاقا بسیار فارسی ستیز بود!) هم نام هنری دختر خود، «گلناره» را «گوگوشه»نهاد تا مانند گوگوش خواننده شود.

همچنین در قطار #سمرقند به #تاشکند، در کنار بانویی #روس-ازبک نشسته بودم که شنونده همیشگی ترانه‌های گوگوش بود و برخی ترانه‌های وی را نیز از بر می‌دانست.
#بلوچ_‌ها و ایرانی‌تباران ترکمنستان نیز شنونده همیشگی آهنگهای گوگوش هستند. راننده‌مان در #ترکمنستان کلا آهنگهای گوگوش گوش می‌داد و همراه با او هم‌خوانی می‌کرد.
تاجیکهای #قزاقستان و #قرقیزستان را نیز باید به این لیست بیفزاییم.

به جز #گوگوش، #اندی، #معین و #آرش نیز در این سرزمین‌ها از شهرت خوب و به‌سزایی برخوردارند. وقتی با دو تن از دوستان انسان‌شناس به مرکز فولکلور شهر بخارا رفتیم، همین که فهمیدند ایرانی هستیم، آنچنان پافشاری کردند تا بالاخره ترانه‌ای از #معین خواندیم و از چنگشان در آمدیم. همچنین یاد و خاطره کنسرت #اندی در #بخارا، هنوز به نیکی در ذهن ساکنان این شهر باقی است. از هم‌دانشگاهی "قزاقم" که هرگاه پیام می‌دهد، می‌دانم بی‌گمان دوباره معنای واژه‌ای درترانه‌های آرش را می‌خواهد بپرسد، می‌گذرم.

علاقمندی به این خوانندگان ایرانی تاثیرش را بر ترانه‌هایی که خود خوانندگان #تاجیک و #ازبک می‌خوانند نشان می‌دهد. بسیاری از ترانه‌های خوانندگان این منطقه همچون #فیروزه_جمعه_‌نیازوا، #آزاده_احدوا، #زلیخا و... این را نشان می‌دهد. حتا برخی آهنگهای‌شان بر پایه ملودی‌های #بندری، #کردی و...ساخته شده است.

بی‌گمان خوانندگان لس‌آنجلسی، یکی از مهمترین ابزارها در نزدیک‌تر کردن مردمان کشورهای #آسیای_میانه، ایران و افغانستان هستند. تجمعات گسترده در شهرهای بزرگ #افغانستان و روشن کردن شمع پس از مرگ #مرتضی_پاشایی نمونه‌ای دیگر است!

در واقع اگر #ترکیه توانسته به‌واسطه ترانه‌های استانبولی علاقمندی به زبان #ترکی را در بین کشورهای دیگر همچون ایران گسترش دهد، این نقش را برای زبان فارسی، خوانندگان و ترانه‌های #لس_‌آنجلسی بازی می‌کنند.

جمهوری اسلامی ایران گسترش #زبان #فارسی را قرار است از طریق رایزنی‌های فرهنگی به انجام برساند. اما از آنجا که رایزنان فرهنگی از طریق سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی برگزیده و معرفی می‌شوند، بیش از زبان فارسی، گسترش ارزشهای دینی و #مذهبی برای‌شان اولویت دارد و دقیقاً همین عامل، پاشنه آشیل ایران در آسیای میانه است. چرا که پافشاری جمهوری اسلامی بر گسترش ارزشهای دینی در دیگر کشورها باعث فاصله بیشتر افتادن بین #ایران با آنها شده که اکنون به دلیل ترس از نفوذ بنیادگرایی دینی در کشورهای سکولارشان، در پی محدود کردن هر چه بیشتر روابط‌شان با ایران هستند.

می‌توان ادعا کرد که هنرمندان طردشده، عامل اصلي شناخته شدن و ترويج فرهنگ ايرانی در جهان بيرونی‌اند. همانگونه که نماینده سینمای ایران در دیگر کشورها، نه فیلمهای سفارشی، بلکه دقیقاً سينمای غيرحكومتی ايران است. در #فرارودان(آسیای میانه)نیز خوانندگان لس‌آنجلسی نماینده موسیقی ایرانی در کل و زبان فارسی به‌طور ویژه هستند. اين گروه هنرمندان نه تنها مورد حمايت نهادهای فرهنگی جمهوری اسلامی نيستند بلكه مورد بی‌مهری این نهادها نیز قرار مي‌گيرند. به همين دليل در نبود سياست فرهنگی موثر جمهوری اسلامی، بايد سپاسگزار هنرمندان تبعيد شده و حاشيه‌ای نسبت به فرهنگ رسمی بود./از @moghaddames

@LoversofIRAN