👈 تنوع فرهنگی کردستان 👉

👈 تنوع فرهنگی کردستان 👉

نوشته ای ارزشمند از #احسان_هوشمند

#کردستان
#کرد

۱- آنچه به عنوان کردها می‌شناسیم شامل چند زبان و گویش می‌باشد. بنا بر مطالعه زبان‌شناسان، مجموعه زبان‌ها و گویش‌های مورد استفاده مردم ساکن مناطق کردنشین، از جمله کرمانجی، سورانی، گورانی، زازا و هورامی و جز اینها، همگی، زیرمجموعه زبان‌های ایرانی محسوب می‌شود.

۲- اساسا از نظر فرهنگی، بنیان‌های فرهنگی کردی بخشی از فرهنگی ایرانی محسوب می‌شود. عناصری مانند نوروز و برخی اسطوره‌ها مانند کاوه آهنگر بیانگر این مسئله است. به همین دلیل در حدود صد سال اخیر که رشته کردشناسی در برخی دانشگاه‌های جهان رواج یافته است، به عنوان زیرمجموعه رشته ایران‌شناسی محسوب شده است.

بنابراین علی‌رغم آنکه از لحاظ تاریخی و تحولات ۵۰۰ سال گذشته به ویژه بعد از جنگ چالدران، بخشی از سرزمین‌های کردی از حوزه ایران جدا شد، اما از نگاه محققین و کارشناسان همچنان از لحاظ فرهنگی، مردمان این سرزمین تحت مجموعه فرهنگی ایرانی شناخته می‌شوند.

۳- در میان مردم کرد سه آئین پیروان زیادی دارد. روی هم رفته جمعیت سنی بیشتر هست اما اکثریت کردها در ایران شیعه مذهب، و گروه کمی کمتر سنی مذهب با فقه امام شافعی هستند. در ضمن گروه کمتری هم عضو جامعه یاری یا یارسان (اهل حق) هستند. کردهای سنی ترکیه به مانند کردهای عراق شافعی هستند.

در عراق بخش هایی شیعه و در ترکیه هم جمعیت قابل توجهی علوی هستند. البته جمعیت کمی از کردها هم هستند که ایزدی محسوب می‌شوند. البته از میان کردهای سنی مذهب، گروهی پیرو طریقت‌های نقشبندی، قادریه و سایر طریقت‌های صوفیه هستند.

۴- این تنوع زبانی و تنوع مذهبی در جامعه کرد موجب تنوع فرهنگی قابل توجهی شده است، که یکی از پیامدهای آن در حوزه سیاسی خود را نشان داده است. به عنوان نمونه بعد از فروپاشی عثمانی، در تحرکاتی که جریان‌های سیاسی کرد در ترکیه تشکیل دادند، به گونه‌ای بود که اگر کردان سنی‌مذهب علیه دولت قیام می‌کردند، کردان علوی از دولت سکولار آتاتورک حمایت می‌کردند و بالعکس.

در ایران هم در میان کردهای شیعه جریان‌های کرد قومگرا ظهور و نمودی نداشته است و از قضا برخی از بزرگان ملی‌گرایی ایران مانند کریم سنجابی و یا برخی نظریه‌پردازان ایران‌گرا مانند رشید یاسمی از کردان شیعه هستند. در میان سنی‌مذهبان هم جریان‌های قومگرای هم که در برخی مقاطع در ایران رشد کرد عموما به علت ایدئولوژی مارکسیستی در بین توده مردم مذهبی با اقبال گسترده مواجه نشدند.

""" تلاش‌های قومگرایان را می‌توان نقض غرض نامید چرا که، به عنوان مثال، این افراد دولت‌های مرکزی را متهم می‌کنند که یکسان‌سازی فرهنگی را در دستور کار قرار داده‌اند درحالی که زبان‌سازی استاندارد کُردیِ واحد نیز با توجه به وجود زبان‌های کردی متنوع واحد خود نوعی یکسان‌سازی محسوب می‌شود. """

۵- در نتیجه بنا به نکات اشاره شده علت عدم وجود حرکت‌های قوم‌گرایانه در تاریخ مناطق کردنیشن تا پیش از جنگ جهانی اول را می‌توان دریافت. پیش از سدهء معاصر عنصری به نام کرد به ایدئولوژی سیاسی مبدل نشده بود و عموما اگر تحرکی هم صورت گرفته است به جای ماهیت «قومیتی» دارای ماهیت «قبیلگی» و «عشیره‌ای» بوده‌اند.

در همین راستا در دوره معاصر هم ایدئولوژی کردایتی (کردیسم)، از آنجایی که با تاریخ و فرهنگ تمدن کردها در ایران هماهنگ نیست با توفیق چندانی مواجه نشده است.

به عنوان مثال، برخی تلاش ناکامی کرده‌اند تا زبان واحدی را برای کردها تعریف کنند. این تفاوت‌های عمده مانع موفقیت این رویکردهای سیاسی مبتنی بر ایدئولوژی‌سازی قومی و کردی است. هرچند با نگاهی تحلیلی این تلاش‌های قومگرایان را می‌توان نقض غرض نامید چرا که، به عنوان مثال، این افراد دولت‌های مرکزی را متهم می‌کنند که یکسان‌سازی فرهنگی را در دستور کار قرار داده‌اند درحالی که زبان‌سازی استاندارد کُردیِ واحد نیز با توجه به وجود زبان‌های کردی متنوع واحد خود نوعی یکسان‌سازی محسوب می‌شود.


@LoversofIRAN

https://t.me/joinchat/AAAAAEE9zXIvRsbO03gfdA