✔️کارشناس ارشد اقتصاد دانشگاه تهران/سیاستگذاری عمومی و روابط بین الملل از امریکا 📖مولف کتاب اقتصاد ایران در تنگنای توسعه/مترجم دانشنامه علوم اقتصادی و ۲ کتاب دیگر Twitter.com/alhosseini تماس: @sadeghalhosseini


دلار آزاد و دن‌کیشوت‌های وطنی.. صادق الحسینی

🔹در اینکه کشور با تورم‌های بالا در سال‌های ۹۷ و ۹۸ مواجه خواهد بود شکی ندارم و پیش‌تر هم این را نوشته‌ام و گفته‌ام. اما دلیل تورم‌های بالا در این دو سال نرخ ارز نیست! بلکه حجم عظیم نقدینگی انباشته شده و رسیدن آن به ۱۶۰۰ هزار میلیارد تومان است. اگر سرعت گردش پول که هم اکنون ۰٫۹ است (یعنی کمتر از ۱ است) اندکی افزایش یابد ما تورم‌های بسیار بزرگی را تجربه خواهیم کرد. این حجم عظیم نقدینگی نتیجه سیاست‌گذاری‌های غلط خصوصا در حوزه بانکی است که اقتصاد کشور را تهدید می‌کند. البته در اقتصاد ایران همواره بودجه‌های انبساطی و یارانه انرژی پنهان بزرگی که در اقتصاد وجود داشته عامل ماندگاری تورم دو رقمی بوده است اما در دهه نود این برعکس شده و بخش پولی اقتصاد به پیشران تورم تبدیل شده است. دلیل این امر هم به ساختار نظام بانکی کشور و خلق درونزای پول برمی‌گردد که در فرصتی جداگانه توضیح خواهم داد …🔹پس در افزایش نرخ تورم شکی نیست. اما به سوال خودمان بازگردیم. آیا افزایش نرخ رسمی ۴۲۰۰ تومانی و سپردن قیمت ارز به بازار اثر تورمی دارد؟ ...
  • گزارش تخلف

رفتارشناسی یادنگرفتن در نظام سیاستی ایران/ملانصرالدین‌های اقتصادی اجازه یادگیری نمی‌دهند

🔸️صادق الحسینی. 🔹️داستان نرخ ارز یکی از داستان‌های تکراری اقتصاد ایران است. این داستان حداقل ۴ مرتبه از سال ۱۳۵۷ تاکنون تکرار شده اما نظام سیاستگذاری ما هر دفعه اشتباهاتی تکراری را مرتکب شده است. این یعنی از اشتباهاتمان یاد نگرفته‌ایم. یاد نگرفته‌ایم که متغیری مثل نرخ ارز را چگونه باید مدیریت کنیم. حتی یاد نگرفته‌ایم که چه اشتباهاتی را در سیاست گذاری ارزی نباید مرتکب شویم! این یادنگرفتن‌ها نه تنها غم انگیز است بلکه از همه ابرچالش‌های دیگرمان مهمتر و خطرناکترند.. 🔹️ظریفی می‌گفت دو نفر فیلمی می‌دیدند و نظرات متفاوتی راجع به پایان فیلم و کشته شدن یا کشته نشدن قهرمان فیلم داشتند. خلاصه شرطی بستند و فیلم را تا آخر دیدند. ...
  • گزارش تخلف

📌۴چالش اصلی بانک مرکزی/ شرایط ویژه‌ای بر اقتصاد کشور حاکم است.. محمدصادق الحسینی، کارشناس اقتصادی:

🔹اقتصاد کشور که بانک مرکزی از ارکان اصلی مدیریت آن به شمار می‌رود با شرایط خاصی روبه‌رو است. 🔹جدا از تحریم حجم بالای نقدینگی و مهم‌تر از حجم، ترکیب آن را می‌توان از مهم‌ترین ‌چالش‌های اقتصاد دانست. 🔹نرخ دلار در بازار آزاد به بیش از ۹ هزار تومان رسیده است و اینکه این افزایش قیمت را پیش از اعمال تحریم‌ها توسط ترامپ، شاهد بودیم به معنای آن است که سیاست‌های نادرست باعث آشفتگی شده و می‌تواند به بحران بزرگتری تبدیل شود. 🔹حجم بالای معوقات بانکی به تولید ناخالص داخلی بی‌سابقه است و در کنار این‌ها افزایش شدید بدهی نظام بانکی به بانک مرکزی نشان می‌دهد سیستم بانکی در شرایط شکننده و غیر متوازن به سر می‌برد. www. eghtesadonline. com/fa/tiny/news-۲۸۸۰۲۴. ...
  • گزارش تخلف

دولت ۱۰۰ روز بیشتر زمان ندارد/سه شرط لازم برای اصلاح سیاستی در ایران.. 🔸صادق الحسینی

🔹تقریبا ۱۰۰ روز تا ۱۳ آبان، موعد نهایی برگشت تحریم‌های وعده داده شده ترامپ، باقی است. از ابتدای سال ۹۷ که با تهدیدهای جدی ترامپ مبنی بر خروج از برجام شروع شد بیش از ۱۲۰ روز گذشته است. شوربختانه این ۱۲۰ روز بدون برنامه مشخصی گذشت. با اینکه حداقل بیش از ۶ ماه بود که خروج آمریکا از برجام مسجل شده بود اما سیاست‌ها و نحوه برخورد ما نشان می‌دهد که با نهایت تعجب باز هم غافلگیر شدیم و برنامه‌ای در حوزه اقتصاد داخلی نداشتیم و تصورات سیاست خارجی امان نیز مطابق با واقع نبود.. 🔹در یک بازی تکراری، در غافلگیری، سیاست هایی را اجرا کردیم که بیش از ۵۰ سال شکست آنها را تجربه کرده بودیم. از تک نرخی کردن ارز در ۴۲۰۰ تومان و ثبت سفارش نامحدود با این قیمت غیرواقعی تا ممنوع اعلام کردن خرید و فروش ارز، پیش فروش بدون محدودیت و بدون قاعده سکه و بسیاری دیگر از سیاست‌های اقتصادی و سیاست خارجی ۱۲۰ روز اخیر …🔹می گویند ایرانی‌ها حافظه تاریخی ندارند. البته باید به این گونه ادعاها خندید اما برای «حافظه تاریخی نداشتن» سیاست گذاران ایرانی دلایل محکمی وجود دارد. تعیین صوری، دستوری و غیرموجه نرخ‌های کلیدی اقتصاد از نرخ ار ...
  • گزارش تخلف

🔴آینده ایران چه خواهد شد؟ / فرار از تله با ۱۰ ظرفیت استراتژیک

صادق الحسینی/منتشر شده در روزنامه اعتماد امروز. نگرانی‌های عمیقی از آینده کشور در جامعه در حال سربرآوردن است. در یک نظرسنجی معتبر در تهران ۷۹ درصد پرسش شوندگان گفته‌اند که وضعیت کشور از این بدتر خواهد شد. اصل وجود نگرانی‌ها درست است. کشور شرایط خوبی ندارد. خصوصا که منابع کشور نسبت به چند دهه گذشته کاهش بسیاری داشته است. در دهه‌های گذشته، با وجود منابع سرشار عملا هیچ مساله‌ای را حل نکرده‌ایم و با انباشتگی و درهم تنیدگی بحران‌ها روبرو هستیم. از دیگر سو، دیوانگان در دنیا و منطقه دست بالا را دارند و بی مهار می‌تازند. بنابراین با بحران‌های داخلی و خارجی متفاوتی مواجهیم که بکلی با آنچه تابحال تجربه کرده‌ایم متفاوت است …اما آنچه در این یادداشت می‌خواهم به آن بپردازم نیمه پر لیوان است. ...
  • گزارش تخلف

تشکیل بازار ثانویه گواهینامه‌های صادراتی؛ گامی درست اما کوچک/ از اینجا به بعد چه باید کرد؟

صادق الحسینی. 🔹پس از منتفی شدن تشکیل بورس ارز، که خودش می‌توانست اشتباهی دیگر در سیاستگذاری اقتصادی برای دولت باشد، تصمیم بر ایجاد تشکیل بازار گواهینامه‌های صادراتی برای صادرات غیرنفتی گرفته شده است. این طرح صرفا شامل صادرات کالاهایی می‌شود که که خوراک یا انرژی ارزان نمی‌گیرند. ظاهرا پیش بینی‌ها برای حدود ۲۰ میلیارد دلار صادرات در سال است که توسط بخش خصوصی خرد انجام می‌شود. در این طرح، صادرکننده ارزش را در سامانه نیما به قیمت ۴۲۰۰ ثبت می‌کند و گواهینامه صادراتی اش را به قیمت توافقی به واردکننده می‌فروشد. عملا قیمت گواهینامه صادراتی به اضافه ۴۲۰۰ تومان می‌شود نرخ ارز جدید توافقی …🔹خب این طرح، طرح خوبی است. یعنی اولا باعث می‌شود تا صادرکننده ارزش را به نرخ واقعی بفروشد. همچنین صادرکننده خودش تصمیم می‌گیرد گواهینامه‌اش (ارزش) را به چه کسی بفروشد و نگرانی‌های ناشی از مشکل پیدا کردن حساب‌ها هم بوجود نمی‌آید. این طرح به نفع صادرکننده است و باعث می‌شود واردات هم با توجه به افزایش نرخ کاهش یابد. ...
  • گزارش تخلف

🔴چگونه سفر خارجی مجانی برویم؟! یا چگونه یک شبه بدون هیچ زحمتی میلیاردر شویم؟!.. 📌صادق الحسینی

🔹از همان ابتدا هم گفتم که سیاست ارز ۴۲۰۰ تومانی به اضافه ممنوعیت خرید و فروش ارز که سیاست ارزی فعلی دولت است به دلایل مختلف غلط بوده و متاسفانه نه تنها راه حل شوک ارزی که به کشور وارد شده نیست، بلکه خودش شوک جدیدی به اقتصاد وارد کرده و باعث شده قیمت دلار بی جهت بالا برود. شوک خارجی اصلی وارد شده از محل فشار به کانالهای انتقال ارز ما در خارج بود ولی ما اقدام به تک نرخی کردن ارز در قیمت ۴۲۰۰ تومان (قیمتی پایین) و ممنوعیت خرید و فروش ارز در بازار کردیم. اگر بخواهم مثال بزنم همانند این است که مریض ما سرطان کبد دارد ولی به دنبال جراحی کردن مغز او هستیم! طبیعی است که این جراحی نه تنها کمکی به مریض نمی‌کند بلکه وضع او را بدتر خواهد کرد. در این مطلب نشان می‌دهم که این سیاست ارزی چگونه عده‌ای دلال را میلیاردر می‌کند و چگونه می‌توانید مسافرت مجانی بروید!.۱️⃣چگونه بعضی‌ها یک شبه میلیاردر می‌شوند؟ پاسخ: با واردات کالا با دلار ۴۲۰۰ تومانی و صادرات همان کالا با دلار ۸۲۰۰ تومانی!. سیاست غلط ارزی جریانی غیرقابل باور را در کشور شکل داده که اسمش را نمی‌دانم چه میشود گذاشت. عده‌ای با دلار ۴۲۰۰ تومانی کال ...
  • گزارش تخلف

دلار تا کجا بالا می‌رود؟ و پرسش هایی دیگر.. 🔹صادق الحسینی

در این یادداشت سعی می‌کنم به چند سوال پرتکرار درباره بحران ارزی، سیاست‌های ما و آینده حرکت نرخ‌های ارز پاسخ بدهم …۱️⃣سوال اول: بهترین سیاست ارزی در شرایط بحرانی فعلی چیست؟. پاسخ: بهترین سیاست، سپردن قیمت ارز به بازار و عدم تخصیص هرگونه یارانه ارزی است. برای کمک به اقشار ضعیف می‌توان یارانه ریالی پرداخت کرد. این یارانه می‌تواند در قالب سبد کالا و محدودیت خرید برخی کالاهای خاص که حداقلی از پروتئین، ویتامین و … را تامین کند، پرداخت شود. کمبود اصلی در بحران فعلی، کمبود ارز است و بهتر است قیمت آن کاملا واقعی باشد تا مکانیسم قیمت‌ها خودش سبب کاهش تقاضای ارز و جایگزین شدن کالاهای خارجی با کالاهای داخلی شود. الانه دیگر این استدلال که واقعی شدن نرخ ارز تورم ایجاد می‌کند، صحیح نیست. چرا که ارز در بازار سیاه به ۹ هزار تومان هم رسید و تمام کالاها (چه کالاهایی که یارانه ارزی می‌گرفتند و چه غیر آن) خود را با نرخ ۹ هزار تومانی تعدیل کرده‌اند و اثر تورمی اش را گذاشته است. پس حالا که چوبش را خورده‌ایم پیاز را هم نخوریم!.۲️⃣سوال دوم: راه حل خوبی (نه بهترین راه) که دولت انگیزه بیشتری برای اجرای آن داشته ...
  • گزارش تخلف

🔴 اقتصاد سیاسی سیاست جایگزین ارزی/ دوگانه ممکن سیاست ارزی درست در ایران/ به رسمیت شناختن نرخ بازار آزاد و افزایش یارانه نقدی

🔸صادق الحسینی. 🔹اقتصاد کشور در وضعیت ویژه‌ای است. وضعیت ویژه‌ای که با همه دیگر وضعیت‌های ویژه قبلی فرق دارد. مسئولان هم متوجه شده‌اند که وضعیت جدیدمان چقدر متفاوت است. پیشنهاد من از روز اول ایجاد دو نرخ برای ارز رسمی بود. نرخی ثابت برای کالاهای اساسی و نرخی متغیر و تابع بازار برای سایر کالاها. بسیاری معتقدند به لحاظ اقتصاد سیاسی این ممکن نیست چرا که در افکار عمومی برای دولت مضر و هزینه زاست. امروز دیگر این جمله بی معناست چرا که مردم روزانه با نرخ بازار سیاه زندگی می‌کنند و قیمت‌ها بر آن اساس شکل می‌گیرد. پس آنچه افکار عمومی را ناراحت می‌کرد پیش از این اتفاق افتاده است. ...
  • گزارش تخلف

🔴تناقضات سیاست‌های ارزی دولت/ به کام واردکنندگان به ضرر صادرکنندگان/ سیاست فعلی پایدار نخواهد بود

📌صادق الحسینی. 🔹از روز اول منتقد سیاست‌های ارزی دولت بعد از بحران پیش آمده از ابتدای سال ۹۷ بودم. پیش از آن در سال‌های ۹۵ و ۹۶ هم بصورت ارسال نامه هایی به مقامات اقتصادی و هم انتشار برخی نکات آن نامه‌ها در فضای عمومی گفتم امکان فشردن فنر نرخ ارز بیش از این وجود ندارد و در حال هدر دادن منابع ملی هستیم برای جنگ نامقدسی که از ابتدا مشخص است شکست می‌خوریم (تثبیت ارزی). برای تثبیت ارزی فقط در سال ۹۶، ۱۸ میلیارد دلار با نرخ متوسط ۳۴۰۰ تومان از بین بردیم. اگر ۱۸ میلیارد دلار را با نرخ ۶۲۰۰ (قیمت واقعی دلار در سال ۹۶ با محاسبات ما) فروخته بودیم فقط مابه التفاوت آن ۵۰ هزار میلیارد تومان میشد. این رقم بیش از کل یارانه نقدی سالانه است! (به اثرش روی افزایش صادرات و کاهش واردات و حرکت به سمت مقاومت اقتصادی هم کاری نداریم). 🔹به رقم دیگری توجه کنید. ما در سال ۹۶ دقیقا ۴۲ میلیارد دلار خروج سرمایه داشته‌ایم. ...
  • گزارش تخلف

🔴پاره کردن برجام و سناریوهایی که جدی گرفته نشد/ ماهی آب گل آلودی که ترامپ درست کرده نباشیم/ استراتژی ترامپ، سیاست مرد دیوانه است/

🔹صادق الحسینی. 🔸این خروج خشن و بقول یکی از تحلیل گران «وحشیانه» ترامپ از برجام را کمتر سیاستمدار یا تحلیل‌گری پیش بینی می‌کرد. بارها گفته بودم و نوشته بودم که خروج آمریکا از برجام مهم نیست. مهم این است که شیوه رفتاری ترامپ در قبال ایران، بخصوص از بین بردن کانال‌ها و لگن‌های ارزی کشور در یکسال گذشته، چه نقض برجام باشد و چه نباشد به خودی خود باعث می‌شد تا چند ماه آینده نتوانیم به منابع حاصل از فروش نفت و حتی صادرات غیرنفتی امان دسترسی داشته باشیم. این یعنی آمریکا داشت با پنبه سر می‌برید حالا با گیوتین می‌خواهد این کار را بکند. بنابراین با خروج آمریکا از برجام اتفاق جدیدی نیفتاده است. شاید اینطور برای ما بهتر هم باشد که حداقل به راه حل‌های موجود واقع بینانه تن در دهیم و خود را اسیر سراب نکنیم. 🔸چه باید می‌کردیم؟. اول باید می‌فهمیدیم که فضا تغییر کرده است. ...
  • گزارش تخلف

بحران ارزی و منطبق شدن منطق اقتصادی بر منطق سیاست خارجی /نرخ خوب نرخی است که بشود از آن دفاع کرد/سوراخ کج میخ کج می‌خواهد

🌿صادق الحسینی. ⬅️ در نوشته قبلی از راهکارهای اساسی که پیش روی ماست نوشتم. گفتم که راه حل در بخش عرضه و انتقال ارز است. گفته شد که حل کردن مشکلات ارزی با کارت سیاست خارجی در چین، روسیه و عمان از یک طرف و نیز بازی مقتدرانه با محور امارات، آمریکا و اروپا از طرف دیگر کلید حل ماجراست. در این نوشته خواهم گفت که اولا نرخ بهینه در شرایط فعلی چه نرخی است و همچنین چرا اگر توصیه‌های افزایش نرخ ارز متناسب با تورم جدی گرفته می‌شد، هم اکنون بحران کوچکتری داشتیم …⬅️ در خصوص نرخ ارز، تا قبل از این بحران، نرخ ارز واقعی (یعنی نرخی که از تفاوت میان تورم داخلی و خارجی در یک سال پایه مشخص که اقتصاد در آرامش بوده و نرخ رسمی قابل اتکاست بدست آمده) را محاسبه کردم و در این یادداشت در حدود ۹ ماه قبل به آن پرداختم. در نوشته‌های مختلف از جمله موارد زیر گفتم که نرخ را باید قبل از آن که بحران بیاید واقعی کنیم. چرا که به دیوار سست نمی‌شود تکیه داد. و نرخ پایین برای ارز دیوار سستی است که در هر دهه از سال ۱۳۵۲ به بعد با کوچکترین شوکی بر سر سیاستگذار و مردم خراب شده است. همچنین توضیح دادم که نرخ واقعی شاید مشکلاتی را ن ...
  • گزارش تخلف

درباره ارز، برجام و استراتژی برنده.. 🔹️صادق الحسینی

هرچند در ۱۰ سال گذشته که درباره اقتصاد ایران می‌نویسم مدام از واقعی شدن نرخ ارز (حرکت «متناسب» آن با نرخ تورم داخلی) گفته‌ام و نوشته‌ام اما در این بحران ارزی دست و دلم به نوشتن در فضای عمومی نمی‌رود. و البته برای مسئولان مختلف هم نظرات خودم و هم کسانی که فکر می‌کردم راهکارهای واقعی برای این شرایط دارند را هم نوشته‌ام و هم انتقال داده‌ام.. ⬅️ دلیل این که نمی‌خواستم چیزی بنویسم این نکته اساسی است که به آن باور دارم: «اثر نوشتن در فضای عمومی در شرایط بحرانی در بهترین حالت نامشخص است». لذا معلوم نبود تحلیل ماجرا و باز کردن مساله تا چه حد اثر مثبت و تا چه اندازه آثار و تبعات منفی به همراه دارد و خود می‌تواند به بحران دامن بزند …⬅️ اکنون هم که نکاتی را در این خصوص می‌خواهم بگویم حدود ۱ ماه از شروع بحران گذشته و گرد و غبارها خوابیده، همچنین ذکر برخی نکات برای روشن شدن ذهن افکار عمومی نسبت به آنچه قبل از بحران گفته‌ایم و بعد از آن ضروری به نظر می‌رسد …🌿سعی می‌کنم به اختصار بگویم:.۱⃣شوک اصلی منجر به بحران از جانب عرضه وارد شد و تقاضا بعدتر تحریک شد. پس برای حل بحران بیش از هرچیز باید مشکل عرضه ...
  • گزارش تخلف

چگونه چند میلیون ایرانی را به «ارسطو عامل» تبدیل کرده‌ایم؟ 🔹صادق الحسینی

🔸این اولین بار است یا دست کم اولین بار است که من می‌بینم تلویزیون به وضوح به بحث قاچاق چمدانی در قالب یک سریال پرداخته است. «ارسطو عامل» بوتیک داری است که با رفت و آمد به ترکیه و بردن افراد مختلف بهمراه خود بصورت مجانی و استفاده از میزان بار مجاز آنها اقدام به قاچاق پوشاک می‌کند. او از این راه ثروتمند شده و ماشین شاسی بلند می‌خرد و مغازه‌ای خریده و به نان و نوایی رسیده است.. 🔸این داستان کاملا واقعی است. سال‌های ۸۴-۸۵ بود که موج اول پوشاک ترک در کشور رواج پیدا کرد. پوشاکی ارزان که هم کیفیت یا حتی کم کیفیت‌تر از پوشاک ایرانی بود. هر سال ترک‌ها بیشتر بازار ایران را تصرف کردند. تا جایی که پس از توافق تجارت ترجیحی با ترکیه که یکی از بدترین اشتباهات دولت است (راجع به آن بیشتر خواهم نوشت) برندهای زنجیره‌ای ترک هم به ایران وارد شدند. هم اکنون در مال‌ها، بوتیک‌ها و مغازه‌های کوچک و بزرگ تهران و شهرهای بزرگ که قدم می‌زنید گویی به مغازه‌های لباس فروشی در ترکیه وارد شده‌اید …🔸اما چرا چنین شد؟ ...
  • گزارش تخلف