🗞 چرا طرح مجلس برای بازطراحی ساختار پولی کشور گام نهادن در بیراهه است؟ | نقد - بخش چهارم

💡 وجود مکانیزم خودکار کنترل خلق پول توسط دولت. 🔻 تمرکز طرح جدید مجلس در مورد بر حداقلی شدن ارتباط دولت با پایه‌ی پولی و مینیمم کردن خلق پول به اتکای رفتار دولت است. مخاطرۀ اصلی در صورت استقراض وسیع دولت از بانک مرکزی، است. در این شرایط عده‌ای از مردم بازنده و البته دسته‌ای برنده هستند. برآیند سود یا زیان مردم معادل است با مابه‌التفاوت منافع توزیع شده ناشی از عرضۀ پول جدید (که قاعدتاً به نفع دست‌کم بخشی از عموم مردم تمام شده) و هزینۀ فشارهای تورمی بر دوش عامه. اما نکته مغفول اینجاست که تنها هزینه‌دهندگان تورم، مردم نیستند …🔻 تورم بالا، حسن شهرت و اعتبار حاکمان و دولتمردان را نیز خدشه‌دار می‌کند. تورم بالای کشور در سالهای ۷۳-۷۴ و ۹۱-۹۲ به میزان زیادی بر سقوط اعتبار دولت‌های وقت تأثیر گذار بود و تا مدت‌ها آن را تبدیل به چماقی در دست مخالفان کرد. جالب اینجاست که این تورم‌ها اساساً ناشی از شوک نرخ ارز بود (اولی در اثر سررسید بدهی‌های خارجی در ابتدای دهه هفتاد و دومی فشار تحریم‌ها)، یعنی یک شوک بیرونی، نه از بانک مرکزی. این بدان معناست که حتی اگر هیچ قاعده‌گذاری بر استقراض دولت از بانک مرکزی ...
  • گزارش تخلف

🗞 چرا طرح مجلس برای بازطراحی ساختار پولی کشور گام نهادن در بیراهه است؟ | نقد - بخش سوم

💡 خلق پول توسط بانک‌ها یا خلق پول توسط حاکمیت؟؟. 🔻 طرح بانک مرکزی از یک عدم تقارن در خصوص نگرانی آن نسبت به با منشأیت دولت و خلق پول با منشأیت بانک‌ها رنج می‌برد. چنانکه گویی عمدۀ پول موجود در اقتصاد مخلوق دولت و تحت کنترل حاکمیت است و لذا تمرکز اصلی باید صرف ساماندهی آن شود. اما واقعیت آن است که بخش اصلی ورود نقدینگی جدید به اقتصاد، از محل رفتار نظام بانکی است. به عنوان مثال در سال گذشته حجم نقدینگی ۲۳۶ هزار میلیارد تومان افزایش یافته که میزان افزایش پایۀ پولی (پولی که بیشتر در کنترل حاکمیت است) تنها ۲۶ هزار میلیارد تومان بوده است. جالب اینجاست که از این ۲۶ هزار میلیارد تومان افزایش پایه پولی هم، ۱۶ هزار میلیارد تومان از محل ‌ها از بانک مرکزی (و نه عاملیت دولت) بوقوع پیوسته که نشان می‌دهد در حال حاضر و پیش از طراحی و تصویب چنین قوانینی، سهم حاکمیت از پدیده‌ مهم و حساسی به نام خلق پول در برابر قدرت خلق پول سیستم بانکی بسیار بسیار ناچیز است. چیزی کمتر از ۵ درصد!!. این در حالی است که طرح در اعمال قواعد محدودکننده چنان رفتار کرده که گویی واقعیت، عکس آن چیزی است که در عمل در اقتصاد ایران د ...
  • گزارش تخلف

🗞 چرا طرح مجلس برای بازطراحی ساختار پولی کشور گام نهادن در بیراهه است؟ | نقد - بخش دوم

▫️ سکولاریزم پنهان. 🔻 یکی از اشکالات واضح رویکرد طرح مجلس برای باز طراحی ساختار بانک مرکزی بی‌ارتباطی آن با واقعیات اقتصاد ایران از یک سو و اهداف و آرمان‌های انقلاب اسلامی از سوی دیگر است. ارزشها و آرمان‌هایی نظیر آزادی خواهی، عدالت‌خواهی، محرومیت‌زدایی، عدم تمرکز قدرت و ثروت، اقتصاد مردمی، ارتقاء درونزایی اقتصاد و … هیچ اثری بر این طراحی نگذاشته و ارتباطی با آن نیافته است. بنیان نظری این طرح یک بنیان مهندسی و تکنیکال است با همان عیوب همیشگی نگاه به پدیده‌های ذیل نظام اسلامی؛ نگاهی که ارتباط بین پدیده‌های حوزۀ عمومی و نظام‌های اجتماعی با ارزش‌ها را درک نکرده و پدیده‎‌ها و نظام‌های اجتماعی (در اینجا نظام پولی) را به ابزارهای فنی و آچار و پیچ‌گوشتی تقلیل می‌دهد. حتی در مورد پدیدارهای فنی هم این موضوع پذیرفته شده است که «جهت» و «مقصد» این پدیدارها می‌تواند متأثر از ارزشها باشد و هست. 🔻 در مورد نظام‌های اجتماعی، این اثرپذیری از ارزشها نه فقط شامل «اهداف» و «مقاصد» بلکه شامل «اجزا»، «قواعد» و «روابط» هم می‌باشد؛ چرا که تمایز پدیده‌های فنی با پدیده‌های اجتماعی، ابتنای دومی به قواعد و ترتیبات ...
  • گزارش تخلف

🗞 چرا طرح مجلس برای بازطراحی ساختار پولی کشور گام نهادن در بیراهه است؟ | نقد - بخش اول

🔻 هفته گذشته کمیته بانکداری مجلس شورای اسلامی از طرحی ۸۰ ماده‌ای برای اصلاح ساختاری پرده برداری کرد که ترکیبی از دو لایحه دولت و طرح بانکداری اسلامی تهیه شده توسط مجلس است. این طرح زمینه ساز شکل دهی قانونی به نحوه سیاستگذاری پولی، نظارت بر سیستم بانکی، ارتباط دولت با بانک مرکزی، ارتباط نظام بانکی با بانک مرکزی و وظایف و اولویت‌های بانک مرکزی است. گرچه در مقدمه این قانون ذکر شده که اکنون فهم بهتری از مفاهیمی نظیر بانک و حاصل شده، که نوید می‌دهد این فهم بهتر در طراحی قانون بسیار مهم مذکور تأثیرگذاری داشته باشد، اما متأسفانه با مراجعه به متن طرح هیچ ردپایی از فهم واقع نما از خلق پول و رفتار سیستم بانکی در مواد طرح مشاهده نمی‌شود. به عبارت ساده، اگر بانک را همان و مجرایی برای انتقال سپرده به وام گیرنده بدانیم، هیچ تغییری در این قانون لازم نمی‌آید. 🔻 علاوه بر مشکلات و نارسایی‌های محتوایی، این قانون بر مبنای گفتمان و رویکردی تهیه شده که چیزی جز همان اقتصادی نیست. به دلایل متعدد می‌توان نشان داد که این گفتمان به سبب عدم درک و فهم مناسب از مقولۀ پول و بانک، قادر به طراحی سیاستی صحیح برای این م ...
  • گزارش تخلف

‌های_خصوصی

🔴 ضعف عملکرد اقتصادی کشور در کنار فشارهای اقتصادی پیوسته از طرف قدرت‌های سلطه‌گر، اقتصاد کشور را تشنۀ یک طراحی انقلابی داخلی جهت رونق اقتصادی به منظور گذر از تنگناهای موجود کرده است. بخشی مهم از ضعفها و کاستی‌های داخلی اقتصاد کشور به انحرافات موجود در نظام پولی-بانکی بازمی‌گردد. انحرافات این سیستم، نه محصول فشار و تحریم، بلکه معلول نافهمی و بی‌تدبیری در ساماندهی به حوزۀ پولی-بانکی است. 🔻 مقولۀ پول و بانکداری در ایران و بلکه بسیاری کشورها هم از جهت ماهیت و هم اهمیت ناشناخته است. هنوز اکثریت قریب به اتفاق عامه مردم و حتی نخبگان اقتصادی و اجرایی گمان می‌کنند بانک نهاد است. عدم فهم این حقیقت بسیار مهم که بانک «نهاد خلق و تخصیص پول» است، این حقیقت را پوشیده داشت که واگذاری بانکها به بخش خصوصی چیزی جز واگذاری حق عمومی خلق پول به تصمیمات نفع‌جویانه و عمدتاً ضدمنافع ملی بانکداران نیست. 🔻 سیستم بانکی ایران پس از آزادسازی و ورود بخش خصوصی، از یک سیستم دولتی با ناکارآمدی‌های عملیاتی و عدم مشتری‌مداری، تبدیل به پیکرۀ تولید بحران و اختلال در اقتصاد شده که کارکرد اصلی آن تأمین مالی واردات، مستغلات ل ...
  • گزارش تخلف

🔹 چگونه کریدور نرخ بهره قادر است جانشین عملیات بازار باز باشد؟ | ‌تحقیقاتی‌مبین

عمدتا در دهه‌های اخیر، بانک‌های مرکزی در اعمال سیاست پولی، نرخ بهره بین بانکی را هدف‌گذارى کرده و این کار را عموما از طریق خرید و فروش اوراق قرضۀ دولتی صورت می‌دهند. برای بانک مرکزی اوراق دولتی موضوعیت علی‌حده ندارد بلکه خرید و فروش اوراق اهرمی است برای تنظیم میزان عرضۀ ذخایر در بازار بین بانکی. روی کاغذ، بانک مرکزی می‌تواند با خرید و فروش هر نوع دارایی دیگری نیز به تنظیم بازار ذخایر مبادرت کند زیرا پرداخت او (بابت هر چیزی) به منزلۀ تزریق ذخایر به بازار بین بانکی است و دریافت او (بابت هر چیزی) به منزلۀ کاهش ذخایر؛ زیرا پول بانک مرکزی از جنس ذخیره (reserve) است …🔸 اگر هدف تنظیم دقیق و روزانۀ نرخ بهره در کار نباشد (که اهیمت چندانی ندارد)، حتی وام دهی مستقیم به دولت از طریق تجهیز پروژه‌های اعتباری یا خاص بر اساس صلاحدید بانک مرکزی (حتی مستقل از اراده و سیطره دولت و در عین حفظ استقلال بانک مرکزی از بودجه دولت) نیز قادر به تنظیم کلی و حدودی نرخ بهره خواهد بود و به معنای تزریق ذخایر جدید است. این بدان معنی است که در طی زمان، به سبب رشد حجم نقدینگی و رشد نیاز به ذخایر که کمابیش قابل تقریب است ...
  • گزارش تخلف

آیا سخنان امشب ترامپ واقعا مهم است؟ |

🕐 یک ساعت تا داد و فریاد ترامپ مانده و موج عظیم در بررسی خوب و بد حرف‌های احتمالی تاجر امریکایی در فضای مجازی به راه است. اما ایا واقعا جدای از جنبه‌های روانی به لحاظ فنی حرفهای او اهمیت فوری ای دارد؟ …🔴 واضح است که ترامپ امشب قانونا نمی‌تواند از برجام خارج شود- اساسا از اول هم بحث خروج از برجام موضوعیت نداشته است- و سوال واقعی این است که ایا او امشب پایبندی ایران به برجام یا همگامی اجرای برجام با منافع ملی امریکا را تایید خواهد کرد؟. 🔴 اگر تایید نکند اتفاقی در صحنه عمل نمی‌افتد و پرونده به کنگره إرجاع می‌شود و اگر هم تایید کند که ته قصه در اجرا تغییری نکرده. حال بیایید فرض کنیم ترامپ موارد فوق را تایید نکند و پرونده به کنگره برود. یا کنگره به تحریم‌های ضد برجامی رای می‌دهد یا ادامه برجام را تایید می‌کند …🔴 اگر کنگره ادامه برجام را تایید کند که مسئله باز تغییری نکرده و اگر ادامه برجام را تایید نکند تحریم‌های موضوع برجام باز می‌گردد.. ❗️حقیقت آن است که بخش مهمی از تحریم‌های برجام اعم از خروج و عدم خروج امریکا از برجام در پایان فرایند فوق و فارغ از ان که امشب چه شود، ١٩ روز دیگر در قالب ...
  • گزارش تخلف

‌های_بانکی / نهم.. 🔴 حوزه علمیه و تصور اشتباه از پول و بانک

🔹 متأسفانه عدم توانایی دانشگاه در فهم صحیح ماهیت و عملکرد بانک، باعث شده است که تبیین اشتباهی از ماهیت و عملکرد این نهاد اقتصادی در جامعه شکل بگیرد. فقها نیز بالطبع به عنوان بخشی از جامعه از این سوء فهم در امان نبوده‌اند. اصولا فقه خود را متکفل شناخت موضوعات نمی‌داند. از نظر حوزه علمیه شناخت و تبیین موضوعات، وظیفه‌ی بدنه‌ی کارشناسی جامعه است و فقه تنها وظیفه دارد حکم اسلام را بنا به تبیینی که بدنه‌ی کارشناسی از موضوع ارائه می‌دهند استنباط و ارائه کند …🔹 در واقع تمام احکامی که علما در مورد بانک صادر کرده‌اند، بر پایه‌ی یک فهم غلط و تصور اشتباه از موضوعی به نام بانک صادر شده است. به عبارت دیگر بانک در عالم واقع، هیچ شباهتی با بانکی که موضوع احکام فقهی است ندارد. احکامی که مجتهدین در مورد بانک صادر کرده‌اند همگی در مورد یک نهاد واسطه‌گر مالی است، در صورتی که بانک در عالم واقع خالق پول است نه واسطه‌ی آن …🔹 حوزه می‌‌گوید اگر بانک مالی را از فردی بگیرد و به وکالت از وی مال را به فرد دیگری بدهد که با آن کار کند، بنا به شرایطی می‌تواند بخشی از سود حاصل از کار را به عنوان وکیل سپرده‌گذار از وام ...
  • گزارش تخلف

‌های_بانکی / هشتم.. 🔻 چرا توصیف مبتنی بر ناکارآمد و بحران‌زاست؟

🔹در مدل پول کالایی است که بانک مرکزی آن را خلق و با پس انداز به بانک وارد و با وام‌دهی از بانک خارج می‌شود. اما این رویکرد معتقدند که پول چیزی جز بدهی بانک به ما نیست که رأساً توسط خود بانک خلق می‌شود …🔹اما چه اهمیتی دارد با مدل به پول و بانک نگاه کنیم یا مدل؟ مخصوصا که بسیاری از پدیده‌ها در هر دو مدل قابل توضیح و تبیین است! شاید بهترین تشبیه برای فهم تفاوت این دو رویکرد، تشبیه آن به تفاوت اعتقاد به گردش خورشید به دور زمین با اعتقاد به گردش زمین به دور خورشد باشد …🔹کسانی که با مدل عملکرد سیستم بانکی را توصیف می‌کنند، بانک مرکزی را مرکز نظام پولی و بانک‌ها را در حاشیه‌ی آن می‌بینند. اما در مدلی که از آن استفاده می‌کنند، مرکزیت نظام پولی با بانک‌هاست و بانک مرکزی جایگاهی منفعلانه و حاشیه‌ای در این میان دارد …🔹 نگاه مبتنی بر مدل باعث می‌شود سیاست‌مداران به واسطه‌ی تسلط و نظارتی که بر بانک مرکزی دارند، خود را مرکز عالم نظام پولی بدانند، ‌ و به اشتباه گمان کنند فرمان هدایت نظام پولی و به تبع آن نظام اقتصادی در اختیار ایشان است! در صورتی که در عالم واقع، ‌ این بانک‌ها نیستند که حول تصمیمات س ...
  • گزارش تخلف

🔹 رشد بدهی دولت به بانک مرکزی در برابر رشد بدهی بانکها:

❔ چرا بانک مرکزی به دولت قرض نمی‌دهد اما به بانکها می‌دهد؟. 💡 پایه پولی یا پول پرقدرت عالی‌ترین نوع پول و هستۀ سخت نظام پولی است. در ایران طی سال‌های اخیر روندی عجیب در رشد پایۀ پولی آغاز شده: پایۀ پولی منتشره از سوی بانک مرکزی به حساب بانکها واریز می‌شود؛ در حالی که دولت با شعار کنترل پایۀ پولی و استقلال بانک مرکزی در ادبیات متعارف اقتصادی، از این استقراض منع می‌شود.. این در حالی است که استقراض دولت بر بانکها ترجیح دارد زیرا:. ۱⃣ دولت دارای بیشترین مشروعیت و نمایندۀ عامۀ مردم است و از این حیث با بانک‌ها قابل مقایسه نیست. ۲⃣ دولت خود ضامن و پشتیبان پول است و پذیرش پول در اقتصاد در نهایت به اعتبار دولت (حاکمیت) مربوط است. ۳⃣ مخارج دولت عمومی و رفاهی است (بهداشت، آموزش، امنیت، زیرساخت، …) حال آنکه مخارج بانکها بویژه ‌های_خصوصی در اغلب موارد در راستای منافع سهامدار و مدیران ارشد است که چه بسا برای اقتصاد هیچ سودمندی نداشته یا مخرب است. ۴⃣ استقراض دولت موجب عرضۀ پایۀ پولیِ مورد نیاز بانکها شده، آنها را از استقراض از بانک مرکزی بی نیاز خواهد کرد. 🖇 t. ...
  • گزارش تخلف