☘ ☘ برگی از تقویم تاریخ ☘ ☘..۲۸ بهمن سالروز درگذشت یحیی تارساز
☘ ☘ برگی از تقویم تاریخ ☘ ☘
۲۸ بهمن سالروز درگذشت یحیی تارساز
( زاده سال ۱۲۵۴ اصفهان -- درگذشته ۲۸ بهمن ۱۳۱۰ اصفهان ) سازنده تار
هوهانس آبکاریان (به انگلیسی Hovhannes Abkarian)، معروف به یحیی تار ساز فرزند «خاچیک نجارباشی» در جلفای اصفهان به دنیا آمد. وی ابتدا وسایل موسیقی و طرز ساخت آنها را از پدرش آموخت و کم‌کم پا را فراتر از الگوی پدر گذاشت و برای شروع کار از الگو و اندازه‌های تار فرج‌اله تقلید کرد.
از ویژگی‌های تار یحیی نکته‌ای است که استادان قبل و بعد از او کمتر به آن توجه داشته‌اند. یحیی اولین سازنده‌ای بود که از ابتدای کار روند کیفی ثابت و مستمری (و به اصطلاح امروز استانداردی) را برای کار خود در نظر گرفت. مقایسهٔ آثار متعدد بر جای مانده از او حکایت از آن دارد که انحراف معیار در آثار متعدد استاد یحیی بسیار ناچیز است. تمامی تارهای به جای مانده از او حتی از نظر کوچکترین معیارها و اندازه‌های فنی و الگو اختلاف چندانی با یکدیگر ندارند (البته، با در نظر گرفتن این نکته که یحیی در سه اندازهٔ بزرگ، متوسط و کوچک تار می‌ساخته)؛ امری که بیشتر از یک کارخانه با فن آوری نوین مورد انتظار است تا از سازنده‌ای در کارگاهی کوچک و ابتدایی.
خوش‌خوانی و خوش دستی تار یحیی به چند عامل مهم دیگر نیز بستگی دارد که عبارت‌اند از: طرز ساخت کاسه، شیوه نصب دسته به کاسه، عمل آوردن رو دسته، اندازه‌های نسبت کاسه به دسته، تناسب کاسه بزرگ با کاسه کوچک، نفیر داخل کاسه، تراش داخل کاسه، تناسب داخلی حجم کاسه بزرگ و کوچک و... مهم‌تر از همه اینکه یحیی خرکی را که اولین بار روی تار قرار می‌داد تا آن را امتحان کند اگر از نظر صدا دهی مقبول واقع می‌شد، دیگر آن را تغییر نمی‌داد و این خرک را همیشه بر روی تار نگاه می‌داشت.
هر ساله آقا حسینقلی و میرزا عبداله از ساخته‌های یحیی آزمون به عمل می‌آوردند.
تارهای یحیی به علت مرغوبیت خریداران فراوانی داشت. به همین دلیل کار او را تقلید می‌کردند و به نام او می‌فروختند. همین موضوع استاد را واداشت تا نخستین بار برای نشان دادن اصالت کارش مهری بسازد. استاد مهر بیضی شکل کوچکی با اسم یحیی ساخت و آن را درون کاسه ساز چسباند اما پس از چندی طبق روال گذشته از نو تارهایی تقلبی به نام او ساختند؛ لذا استاد تصمیم گرفت مهری دایره شکل با تاریخ بر روی دسته تار بچسباند. در نهایت، استاد مهر سومی تهیه کرد که تاریخ و محل ساخت تار را نشان می‌داد و آن را به صورت مخفی در زیر سیمگیر بر روی کاغذی می‌زد و سپس، زیر استخوان سرپنجه می‌چسباند. اگر تاری این سه مهر را داشته باشد، خصوصاً مهر زیر استخوان سرپنجه را، بی گمان ساخته یحیی است. بعدها، این کار در بین سازندگان ساز رواج پیدا کرد.
امروزه تعداد سازهای یحیی را ۱۵۰ عدد تخمین زده‌اند. تارهای ساخت یحیی امروزه زینت بخش موزه‌های ایران است و نمونه‌ای از تار ساخت یحیی هم اکنون در موزه کلیسای وانک نگهداری می‌شود و در معرض دید عموم قرار دارد.
یحیی تارساز در ۵۶ سالگی درگذشت و در گورستان ارمنیان، در دامنه کوه صفه، به خاک سپرده شد. بعدها رامین جزایری قبر او را یافت و سنگ مناسبی روی آن قرار داد.
🆔 @bargi_az_tarikh
#برگی_از_تقویم_تاریخ
☘☘☘☘☘☘☘☘☘☘