☘ ☘ برگی از تقویم تاریخ ☘ ☘..۸ بهمن سالروز درگذشت حسن تقی زاده
☘ ☘ برگی از تقویم تاریخ ☘ ☘
۸ بهمن سالروز درگذشت حسن تقی زاده
(زاده ۵ مهر ۱۲۵۷ تبریز -- درگذشته ۸ بهمن ۱۳۴۸ تهران) سیاستمدار
وی از رهبران انقلاب مشروطیت و رجال سیاسی بحثانگیز و از شخصیتهای علمی و فرهنگی ایران معاصر و در زمره کسانی است که جمعی به شدت هوادار و موافق، و مخالفانی از طیفهای گوناگون دارد. وی مدتی رئیس مجلس سنای ایران بود.
نامبرده از بیست سالگی بر اثر آشنایی با نوشتههای طالبوف و میرزا ملکم خان ناظمالدوله و نویسندگان تجددخواه روزنامههای فارسی خارج از کشور، نظیر اختر، پرورش، ثریا، حبلالمتین و حکمت، و کتابهای عربی چاپ مصر و کتابهای ترکی چاپ عثمانی، تمایل شدید به علوم جدید غربی، اندیشههای سیاسی اروپایی، افکار آزادیخواهانه ضداستبدادی و تجددطلبانه یافت، تا جایی که به همراه تربیت و جمعی دیگر، برای ترویج این اندیشهها، محفلی روشنفکرانه در تبریز تشکیل داد.
تقی زاده با همکاری محمدعلی تربیت، میرزا حسین خان عدالت و یوسف اعتصامی ملقب به اعتصامالملک (پدر پروین اعتصامی) کتاب فروشی تربیت را به قصد ترویج معارف و آشنا ساختن مردم به اصول حکومت ملی و آزادیطلبی تأسیس کرد که کتابهای فرنگی و عربی جدید میفروخت و محل آمد و رفت متجددان و آزادی خواهان آذربایجانی بود. در دوره استبداد صغیر این کتاب فروشی را غارت کردند و آتش زدند.
تقی زاده در تیرماه ۱۲۸۸ به تهران آمد و در همان سال در انتخابات دورهٔ دوم مجلس شورای ملی به نمایندگی از تبریز انتخاب شد.
در پی ترور عبدالله بهبهانی در ۲۳ تیر ۱۲۸۹ و آشوب گستردهای که این قتل در شهرهای بزرگ ایران به بار آورد، تقی زاده از بیم جان به استانبول رفت و این سفر او به خارج از ایران ۱۴ سال طول کشید.
پس از پایان گرفتن جنگ، وقوع کودتای ۱۲۹۹ و انتخاب شدن به عنوان وکیل دوره پنجم مجلس شورای ملی، در تابستان ۱۳۰۳ وارد تهران شد.
وی در کنار مخالفان پرنفوذ رضاشاه، از حوزهٔ انتخابیهٔ تهران وارد مجلس ششم شد. اما پیش از افتتاح مجلس، توسط هیئت وزرا به عنوان مسئول غرفهٔ ایران در نمایشگاه فیلادلفیا (که به مناسبت یکصد و پنجاهمین سال استقلال آمریکا تشکیل شده بود) تعیین شد و به آمریکا رفت. در نوروز ۱۳۰۶ به تهران بازگشت و در جلسات مجلس حضور یافت.
تقیزاده در زمان حکومت رضاشاه به مناصب مهمی چون استانداری، وزیرمختاری، سفارت و وزارت رسید.
تقی زاده در ۱۳۰۷ به پیشنهاد تیمورتاش والی خراسان شد و در ۱۳۰۸ با سمت وزیرمختاری به لندن رفت و در فروردین ۱۳۰۹ با عنوان وزیر طرق و شوارع به کابینه مخبرالسلطنه هدایت راه یافت.
در ۱۳۲۸ در نخستین انتخابات مجلس سنا به عنوان یکی از سناتورهای تهران انتخاب شد. بار دوم سناتور تبریز شد و تا ۱۳۴۶ که به سبب کهولت از کارها کناره گرفت سناتور بود. مدت شش سال که بخشی از آن مصادف با سالهای بحرانی نهضت ملی شدن صنعت نفت بود، ریاست مجلس سنا را به عهده داشت. با آنکه مناسبات شخصی او و دکتر مصدق پس از مجلس پنجم تیره شده بود، در برابر دولت ملیگرا و سیاستهای ضد انگلیسی دکتر مصدق، روشی محتاطانه، دوراندیشانه و گاه نیز تا حدودی تعدیل کننده تصمیمات مجلس شورای ملی، در پیش گرفت. خود تقیزاده و شماری از سناتورها، در برابر فشارهای سیاسی مخالفان دکتر مصدق، از وی حمایت کردند. او در سالهای پایانی عمر، توان حرکت را از دست داد و دچار فلج پا شد و در برخی مجامع با صندلی چرخدار ظاهر میشد. و سرانجام در ۸ بهمن ۱۳۴۸ در ۹۲ سالگی و در انزوا درگذشت. مراسم تشییع او از مسجد سپهسالار و عبور از برابر مجلس برگزار شد و در گورستان ظهیرالدوله آرام گرفت.
🆔 @bargi_az_tarikh
#برگی_از_تقویم_تاریخ
☘☘☘☘☘☘☘☘☘☘