توصیف در سفرنامه ادوارد پولاک:.. 👈 قدمت نوروز

#از_میان_کتاب

توصیف #نوروز در سفرنامه ادوارد پولاک:

👈 قدمت نوروز
«در دوره قبل از اسلام از قدیمی‌ترین ایام، سال خورشیدي مبناي تقویم بود که مؤسس و واضع آن را جمشید شاه افسانه‌اي می‌دانند. به هرحال این نیز جالب توجه است که اختراع یا اصلاح کار شخم را هم به همین شاه نسبت می‌دهند، زیرا به هرحال اشتغال و استمرار در کار کشاورزي بدون فصولی که با فاصله‌اي منظم سر برسند غیر ممکن است. طبیعی است که اسلام همه اعیاد زمان کفر و الحاد را لغو کرد. شاید بتوان پذیرفت که حضرت محمد (ص) با زیرکی تمام از آن جهت سال‌هاي قمري را به جاي شمسی برقرار ساخته که میخواسته است ترتیب اعیاد و روزهاي خاصی را که سخت در ذهن و فکر مردم ریشه داشته برهم بزند؛ وي که از جامعه‌اي شبانی برخاسته بود چندان به اوضاع و احوال کشاورزي و رعایت آن توجهی مبذول نمی‌داشت. اما نوروز چنان در اعماق خاطر ایرانیان رسوخ یافته بود که قانون‌گذاران و فاتحان بعدي هرگز نتوانستند متعرض آن شوند. دلیلی براي ادامه این جشن اقامه کردند و آن این بود که خاطره فتح حضرت علی (ع) که به‌خصوص مورد اکرام ایرانیان است، باید جشن گرفته شود. در نتیجه نوروز تنها جشنی است که شیعیان و گبرهای (پارسی‌ها) ساکن ایران آن را مشترکا برگزار می‌کنند.»


👈 تنقلات و شیرینی در خانه های ایرانیان

«جشن سال نو در زندگی عمومی و خصوصی ایرانیان امري است بسیار مهم و از بعضی جهات می‌توان آن را با جشن میلاد مسیح در چند کشور اروپایی قیاس کرد. از دو تا سه ماه پیش از عید تهیه مقدمات آن شروع می‌شود. مقادیر معتنابهی شیرینی در شهرهاي اصفهان و یزد ساخته می‌شود که آن را با کاروان‌ها به سراسر مملکت می‌فرستند. مصرف شیرینی از حدود تصور و خیال آدمی هم فراتر می‌رود. اصولا ایرانی‌ها در هر سن و سالی که باشند به شیرینی سخت علاقه‌مندند؛ اما در نوروز حتی فقیرترین افراد نیز باید انباري از شیرینی داشته باشند و همچنین براي دوستان و خویشاوندانشان از آن بفرستند. در هیچ خانه‌اي نیست که کلوچه، البته با تفاوت جنس بهتر یا بدتر، دیده نشود؛ بعد از کلوچه نبات، زبان بره، بسیاري از میوه‌هاي شکر سود (نقل) و خمیرهائی که در دنبه و کره سرخ شده است همه جا محبوبیت عمومی دارد. فقیرترین طبقات مردم به جاي قند و شکر براي تهیه شیرینی از شیره استفاده می‌کنند. اما هر مزه‌اي این شیرینی‌ها داشته باشد چندان مهم نیست، مهم این است که سال را با شیرینی آغاز کنند.»

«غیر از شیرینی‌ها، باید از میوه‌هایی که آنها را با تردستی تا نوروز تر و تازه نگاه می‌دارند یاد کرد. مثلا خربزه اصفهان و قم، انگور، انار ساوه، گلابی نطنز، سیب دماوند را دربارهاي بسیار بزرگ صادر می‌کنند. برحسب یک رسم قدیم بر بشقابی جو، گندم، عدس و شاهی سبز می‌کنند به‌طوري که چمن کوچکی بوجود می‌آید و آن را مطابق با همان رسم در روز سیزده یعنی آخرین روز عید به کوچه می‌اندازند.»

👈 رسم خرید و تهیه لباس نو

هرکس از دستش برآید و به‌خصوص هر زنی در نوروز لباس نو به بر می‌کند. به همین دلیل کار تهیه و فروش پارچه در این ایام به حداکثر قوت می‌رسد و بعضی از رؤساي خانواده‌هاي پرجمعیت باید همه امکانات خود را تجهیز کنند و حتی وام‌دار هم بشوند تا این احتیاج غیر قابل اجتناب خانواده خود را تأمین کنند. به‌خصوص شلوار پف کرده ابریشمی چیزي است که چشم همه زن‌ها به دنبال آن است و باعث خانه خرابی شوهرها می‌شود.

👈 دید و بازدید

«باقی این جشن سیزده روزه وقف دید و بازدیدها و تبریک گفتن است. ترتیب دید و بازدیدها خود مبتنی بر رعایت قواعدي سخت است. در همه جا شیرینی تعارف می‌کنند و می‌خورند. شاه خود با جلال و جبروت به دیدن مهمترین روحانیون شهر می‌رود و آنان از وي با سادگی تمام پذیرائی می‌کنند تا خود به شهرت فقر و زهد دست یابند. وزیران به بازدید سفراي فرنگی می‌آیند و از این فرصت براي مذاکره در باب امور دولتی و خصوصی و برطرف کردن ناراحتی‌هاي شخصی و همچنین استعلام همگامی و همرائی آنها با کابینه حاضر، سود می‌جویند.»

@dachstudien