#مطالعات_زبانشناسی

#زبانشناسی_جنسیت

"زبانشناسی جنسیت" عنوان کتابی است که توسط سه تن از اساتید حوزه مطالعات جنسیت در زبان دانشگاه ماینتس به چاپ رسیده است و در آن نگاهی اجمالی به نقش جنسیت در زبان آلمانی می پردازد.
در زبان آلمانی به سبب وجود سه نوع جنس دستوری مذکر، مونث و خنثی، مسئله برابری جنسیتی از حیث کاربرد آنها در زبان اهمیت بسزایی دارد.
به گفته پروفسور داماریس نوبلینگ استاد دانشگاه یوهنس گوتنبرگ ماینتس: " ما از آیینی پیروی می کنیم که در آن جایگاه زبان آلمانی را به عنوان زبانی مقدس و غیر قابل تغییر می دانیم. اما نباید فراموش کرد که توسعه و تغییر زبانی خود دال بر زنده بودن آن است. ما در تدوین کتاب زبانشناسی جنسیت به تبیین این مسئله در آلمان پرداختیم."
زبانشناسی جنسیت به عنوان یکی از شاخه های نوپا در عرضه زبانشناسی شناخته می شود که به نقش و کاربرد جنسیت در سیستم زبان آن می پردازد. متاسفانه در آلمان این رشته از توجه کمتری در مقایسه با کشورهای دیگر برخوردار است. انتشار این کتاب شاید بتواند قدمی موثر در این عرصه به حساب آید.
جنس دستوری در زبان آلمانی در گرامر آن نهفته است. از جمله سوالات اصلی در این کتاب اینست که چرا جنسیت در دستور زبان نتوانسته است با جنسیت افراد ارتباط مستقیم برقرار کند. در جایی که جنسیت گرایی در زبان انگلیسی در طی قرن ها از میان رفت، در زبان آلمانی مقوله جدیدی در این حوزه پدید آمد و اگر بگوییم زبان آلمانی، وسواس فکری جنسیت دارد اقرار نکردیم.
این موضوع در آموزش زبان آلمانی نیز مشهود است. برای زبان آموزانی که زبان مادریشان فاقد جنس دستوری است، با مشکلات عدیده ای روبرو هستند. عدم قاعده مندی منطقی در صرف جنس های دستوری مذکر، مونث و خنثی گاهی برای آنها دردسر ساز می شود و در نهایت مجبور می شوند که موارد مستثنی را به خاطر بسپارند.
به گفته پروفسور نوبلینگ یکی از موارد نابرابری جنسیت بحث برانگیز در زبان هنگامی صورت می گیرد که در برخی منابع و رسانه ها جنس مونث در حالت مفعول (Akkusativ)، حالت برایی (Dativ) و اضافه (Genetiv) صرف نمی شوند اما در مقابل جنس مذکر در هر سه حالت گفته شده صرف می شوند. یا در زبان آلمانی مسئله چالش برانگیزی که وجود دارد، برخی از نام های مشاغل با وجود مذکر (gravische Maskulinum) بودن آن، کاربردی مبرا از جنسیت دارند به عبارتی آنها جنسیت مذکر، مونث و خنثی را در خود دارا هستند. به عنوان مثال توریست، سکونت کننده، خواننده، خلبان (Tourist, Einwohner, Leser, Pilot) که هم به جنس مذکر و هم به جنس مونث و خنثی دلالت دارد. البته این موارد در حوزه روانشناسی زبان جای پژوهش و بحث دارد.
مسئله جنسیت در زبان آلمانی تنها مختص جنس مذکر و مونث نیست، بلکه توجه به جنس خنثی (مثال کودک) را نیز افزایش می دهد. اساسا توجه به هر سه جنس دستوری باید مورد توجه قرار گیرند.
همواره تغییرات زبان در طول زمان، توجه به مسئله جنسیت را افزایش داده است. البته باید توجه داشت که حساسیت زبانشناسان این عرصه بی تاثیر نیست. آنها باید قدم های استواری را در جهت ایجاد حساسیت و توجه جامعه به اینگونه مقولات زبان ایجاد کنند و البته این امر رسالت آنهاست. نباید فراموش کرد که برابری جنسیت نه تنها در جامعه و قوانین، بدکه در حوزه زبان نیز نیاز به بازنگری دارد.

@kultursprache

برگردان: کانال تخصصی مطالعات زبان و فرهنگ آلمانی

https://idw-online.de/de/news709842