«تاریخ و فلسفه خِرَدگرایی»

«تاریخ و فلسفه خِرَدگرایی»

🔆 امروز، توجه به مرگ سقراط، یادآور اعدام «عقل» توسط «اکثریت» است. 🔆 باید از ایران دفاع کرد، به نام یا به ننگ«جواد طباطبایی».🇮🇷 🔆 درباره تاریخ، فلسفه، علم‌سیاست و علم‌حقوق. 🇮🇷: @MinervaEule1776 📚: https://t.me/denkenfurdenken

📍محاوره پروتاگوراس📍. 📍تربیت سیاسی📍. 📍آموختنی بودن فضیلت سیاسی📍

📍بخش دوم📍. {[حتما تا انتها بخوانید]}. 💎 در نوبت قبل از افلاطون آموختیم که نباید روح خود را به دستان هرکسی بسپاریم. اکنون که جریان گفت و گو پیش رفته است سقراط می‌خواهد بداند که «پروتاگوراس» دقیقا چه دانشی را می‌آموزاند و اثرش چیست؟ پروتاگوراس در پاسخ این پرسش می‌گوید کسی که در حلقه شاگردان من درآید «هر روز بهتر از روز دیگر خواهد بود»!. 💎 بدیهی است که اگر انسان پای هر فن و دانشی بنشیند از زمانی که آن را نمی‌دانست بهتر خواهد بود. از این روی در این بخش دو مدعا وجود دارد:. 📌 سقراط: «فضیلت آموختنی نیست» و 📌پروتاگوراس: «فضیلت آموختنی است».. 💠 سقراط نشان می‌دهد که حتی مردان بزرگ هم نمی‌توانند فرزندان خود را آنگونه‌ای بار آوردند که دارای فضیلت سیاسی شوند. ...

📍محاوره پروتاگوراس📍. 📍مسأله تربیت📍. 📍سوفیست‌های دوره مدرن📍

📍بخش یکم📍. 📌 {[حتما تا انتها بخوانید]}. 💠 این محاوره افلاطون محاوره‌ای طولانی و تقریبا دشوار است که من تحلیل آن را به بخش‌های مختلفی تقسیم کرده‌ام. هم چنین آن را به صورت خلاصه و به زبان روان از حالت «گفت و گوی دیالکتیکی» خارج کرده و بدون تغییر در مضمون می‌آورم و در پایان با استناد به همین نوشته تحلیلی مختصر ارائه می‌کنم …💎 سقراط مردی دانا بود و بر نادانی خود وقوف داشت. روزی هیپوکراتس به دیدار او آمد و گفت در شهر شایع شده است که «پروتاگوراس» دانا به این شهر آمده است. من هم به سان دیگران می‌خواهم در حلقه درس شاگردان او درآمده و «کالای دانش» را از او بگیرم.. 💎 سقراط که خطر وجود این مردان را احساس کرده بود از «هیپوکراتس» پرسش کرد که آیا می‌دانی که «سوفیست کیست و دانشش چیست و موضوع آن دانش کدام است»؟ تو که می‌خواهی «روح» خود را در اختیار این مرد قرار دهی آیا به این اطمینان رسیده‌ای که «او روح تو را بهتر از خودت می‌شناسد»؟. 💠 هبپوکراتس در پاسخ به این پرسش‌های سهمگین درمی ماند و سقراط می‌گوید آیا می‌دانی که روح خود را به چه مخاطره‌ای افکنده‌ای؟ ...

📍محاوره آپولوژی📍. 📍خطابه دفاعیه سقراط📍. 📍دادگاه آتن📍

💎 بدون شک این محاوره از آثار دوره اولیه فکری افلاطون است. سقراط که خطر وجود سوفیست‌ها را احساس کرده بود به جرم‌های گوناگونی به دادگاه آتن فراخوانده شد. کسانی که ادعای «دانایی» داشتند و بر این دانایی که عین نادانی بود واقف نبودند. جرم سقراط این بود که جوانان را فریب می‌دهد و در پی این است که به اسرار آسمان‌ها و زمین پی ببرد. و باطل را حق‌جلوه دهد.. 💎 این مرد هنگامی که در دادگاه آتن حاضر می‌شود آن گفته «سروش معبد دلفی» را خاطرنشان می‌کند که «مردی داناتر از سقراط نیست». به راستی این جمله چه معنایی را منتقل می‌کرد؟ سقراط مردی بود که می‌دانست و از همه بیشتر می‌فهمید؛ با این تفاوت که او بر نادانی خود وقوف داشت و شاعران و پیشه وران و سخنوران و مردان سیاسی نه تنها ادعای دانایی داشتند که بر نادانی خود واقف نبودند.. 💎 وانگهی، گشتن در مدینه و اثبات نادانی دیگران بر سر الفاظی که به کار می‌برند و شهرت یافتن نمی‌تواند برای یک مرد همچون سقراط خاطره و عاقبت خوشی داشته باشد. ...

📍اندکی تأمل📍

💎 وقت فلسفه قدیم گذشت که می‌گفتند: «این وطن مصر و عراق و شام نیست …باید بفهمیم که این وطن که وظیفه ما در حفظ او و ترقی او هر نوع فداکاری است نامش «» است (احمد، جلد دوم صفحه ۹۳).

📍بحران خودکامگی حکومتی📍. 📍عصر قاجاران📍. 📍دودمان قاجار📍

💠 تحلیل‌های سیدجوادطباطبایی در فصل یکم از بخش دوم «تأملی درباره ایران» نشان می‌دهد که هرگونه تباهی اخلاقی کارگزاران حکومتی قاجار به میان مردم بسط می‌یافت. ناصرالدین شاه قاجار، با استمداد از «استبداد» خود و «طول سلطنت» قادر بود اصلاحات بنیادینی را در نظام حکومتی ایران اعمال کند. او هرچند در دوره هایی علی رغم «شخصیت سست عنصر» خود به فکر «اصلاحات» می‌افتاد، اما نفع خصوصی «حیواناتی» که گرد خود آورده بود مانع از آن می‌شد که فکر شاه بیش از دو روز دوام بیاورد …💎 می‌توانیم استدلال کنیم که او و تمام کارگزاران قاجاران، به دور خود حصاری کشیده بودند و مردم را به حال خود رها کرده و به کارهای ناشایست اقدام می‌کردند. در این میان تنها ندایی که به جایی نمی‌رسید «صدای مردم» و گلایه از اوضاع اسف بار آنها بود. ناصرالدین شاه اوج بی لیاقتی خود را آنجا آشکار کرد که علی رغم گران شدن غلات، طبعش به جانب عتبات میل کرد. پس از آن وبای سال ۱۲۸۷ بر بحران حکومت دامن زد. در این دوره میان مردم نوعی آگاهی از بحران نظام حکومت قاجاران و سلب مشروعیت آن به مشام می‌رسید و اگرچه مردم نوعی آگاهی از اوضاع داشتند اما هیچ راهکاری ...

💠 دوره مظفری از زبان خواهرش. دربار ناصرالدین شاه دربار حیوانات بوده است و «الحق بوده است»!

📍روح دانشگاه از خودبیگانه شده است📍.. 📍دانشگاه ما ملی نیست📍

💠 طرح مسأله و بحران جدی «دانشگاه» در ایران، نه در این مقال می‌گنجد و نه مجال آن در «وزش بادهای سمی» ممکن است. دانشگاه ما، جایگاه «آموختن» و «معرفت» نیست و به تعبیر دیگر می‌توان گفت: «دانشگاه در ایران، دانش_گاه» نیست. اگر بخواهیم عمق مسأله را مورد واکاوی قرار بدهیم باید این مسأله از دو وجه مورد بررسی قرار بگیرد.. 🌐 یکم اینکه سطح و لایه ابتدایی دانشگاه با انحطاط جدی مواجه شده است. دانشگاه ما در وجه اول، نمادی از «غلبه احساس بر خرد» است. دانشجویانی که می‌آیند و چهارسال جزوه می‌خوانند و سرمایه عمر خود را تباه می‌کنند و می‌روند. و در نهایت ویرانه‌ای که در آن هیچ تحولی صورت نگرفته است. به نظر می‌رسد که باید مایه «ننگ» باشد که دانشگاه تغییر هویت بدهد و از شعار «ناحیه معرفتی» به «باشگاه دوست یابی» مبدل شود.. 💠 اما دومین سطح که لایه زیرین دانشگاه هم هست، بسیار جدی‌تر است. ...

📍بحران خودکامگی حکومت📍. 📍 دودمان قاجاران📍. 📍عصر ناصری📍

💠 با شکستی که ایرانیان در جنگ‌های ایران و روس متحمل شدند و هم چنین با «سستی گرفتن ارکان حکومت ناصرالدین شاه»، گونه‌ای از آگاهی نوین میان مردم ایران حضور پیدا کرد …💠 اما بر اثر اینکه نظام سنت قدمایی به درجه از جمود رسیده بود، توضیح این آگاهی جدید نیازمند تدوین نظام نوینی از مفاهیم بود که با آن جمود نمی‌توانستیم معنای آن «آگاهی جدید» را دریابیم. در این شرایط، میان سستی گرفتن ارکان حکومت، و پدیدارشدن گروه‌های اجتماعی جدید، فضایی شکل گرفت که می‌توان از آن به «تکوین فضای عمومی» تعبیر کرد. این فضا چنان بسطی یافته بود که حتی برخی از کارگزاران حکومتی ایران نمی‌توانستند از آن دور بمانند …💎 قضیه هرات که به محمدشاه واگذار شده بود در ابتدا به خوبی پیش می‌رفت. اما محمدشاه در جایی از نامه‌های خود به صراحت می‌گوید که ما می‌توانستیم که سرزمین‌های به اسارت رفته را پس بگیریم و اما تنبلی کردیم. اگرچه شاه ایران در‌پیشگاه مردم پاسخی نمی‌داد اما از لحن او در نامه‌ها مشخص است که در پیشگاه خود و مردم خجالت زده بوده است‌ …💠 قشون ایران در این شرایط زحمت‌ها کشیدند اما شاه می‌گوید ما همه امور را فقط به عهدنامه‌ای ...

📍تحقق مضمون عقل در افق زمان📍.. 💠 عقل، مضمون خود را در «زمان» بازمی یابد

اما چنین نیست که در هر دوره از بسط خود قادر باشد «همه حقیقت» را توضیح دهد. بلکه به تدریج از مجرای دگرگونی‌ها و تحولات تاریخ، آن مضمون‌ها هویدا می‌شود. به عبارت دیگر، عقل این امکان را در اختیار دارد که به سوی گردآوری قطعات «پازل حقیقت» حرکت کند اما تحقق حکمت جاوید امری غیرممکن است چراکه با این نگرش تحول سیستم‌های فلسفی برای همیشه بسته خواهد شد، در حالی که بنابر اصل «حرکت عقل در تاریخ و زمان مندی آن» افق دستگاه فلسفی همواره «گشوده» است. وانگهی، می‌توان گفت که فعلیت عقل، مرادف با تحقق خارجی آن است. هم چنین به نظر می‌رسد که بررسی این تحولات فلسفی، نمی‌تواند ناظر به تحولات تاریخی نباشد.. 💠 بامهر؛ / بخشی از تحلیل‌های فلسفی. 💠 چاه به چشمه‌ای که از آن آب می‌نوشیدیم حسرت می‌برد. 💠 حفظ ایران و مرزهای سرزمینی آن کانون تأمل درباره ایران است.. 💠 ...

📍پروژه احیای عقلانیت📍.. 📍تفسیر عقل بر اساس تفسیر افقی زمان📍🔻🔻🔻🔻

💎 Die «Interpreation» der «Vernunft» auf der Grundlage «Horizontal» Interpreation der zeit …💎 «…برحسب نظر من و پژوهش‌های دیگر، دریافتم که، عقل قادر نیست که در باب «امور زمان مند» نیاندیشد. از این جهت نمی‌تواند ساختاری از زمان را در خود نداشته باشد. می‌توانم تصور کنم که برای بافتن یک کلاه، «افق» و «عمود» بر تار و پود یک دیگر می‌نشینند تا «امرکلی» بتواند ضرورت حضور خود را احساس کند. وانگهی اگر یک لحظه تصور کنیم که «رشته افقی زمان» از ساختار «عقل» حذف شده است، امر کلی هم از این مجرا دچار گسست‌های جدی خواهد شد.. 💎 کما اینکه عده‌ای از اندیشمندان معاصر ما با کشاندن عقل به حوزه‌ای که در حیطه ساختار زمان مند عقل قرار نمی‌گیرد بر گسست سنت فلسفی و ‌رکود آن دامن زده‌اند. من می‌خواهم این رشته کم مایگی را قطع کنم و با تفسیر عقل در افق زمان، نشان دهم که پدیدارها و مضمون عقل، به عنوان امری زمان مند در ساختار جهان و تار و پود آن نهفته است …💎 به نظر من، تاکنون هرقدر سنت تفکر فلسفی ما در تکرار و شرح مأثورات باقی مانده بود، کافی است. من این بت صدرایی و اشراقی و مشایی را می‌شکنم و با نقد مضامین عقلانی از ...

📍از زبان فیلسوف سیاسی ایران📍.. 💠 شبح تجزیه‌ ایران در آستانه‌ در ایستاده است🔻🔻🔻

📋حکومت‌گران ما نتوانستند بفهمند که در کجا حکومت می‌کنند چون فکر کردند آن ایدئولوژی که در انقلاب موفق شد، احتمالا همچنان می‌تواند برای همیشه پیش برود. ایدئولوژی در شرایط بحرانی، نتایج خودش را بیرون داد و اثر گذاشت. اما ایدئولوژی همیشه نمی‌تواند به کار بیاید. کسانی که با ایدئولوژی روی کار آمدند باید بدانند که تنها کاری که می‌توانند بکنند این است که پس از قدرت گرفتن، بلافاصله ایدئولوژی را به‌کلی کنار بگذارند. این البته گفتنش آسان است که ولی عملش سخت است و فهماندنش به دیگران بسیار سخت‌تر است. تجربه‌ی همه انقلاب‌ها هم به نوعی همین را به ما نشان می‌د‌هد که دیگر واردش نمی‌شویم. باید بگویم که بحث ایرانشهری به مسأله توسعه برمی‌گردد …📎ایران جزء امت نیست🔻🔻. بحث ایرانشهری به مسأله توسعه برمی‌گردد. توسعه را شما نمی‌توانید هدایت بکنید مگر آن که بدانید در کجا حکومت می‌کنید. ...

📍صورت استنطاق میرزا رضا کرمانی📍

💎 درحالی که ناصرالدین شاه قاجار در هاویه بی التفاتی به امور کشور افتاده بود و کارگزاران می‌خوردند و می‌برند و می‌رفتند، میرزا رضا کرمانی در صورت استنطاق خود می‌گوید:. 💎 «سالها است که سیلاب ظلم بر عامه رعیت ایران جاری است» …💎 او سپس می‌افزاید: «پادشاهی که پنجاه سال سلطنت کرده باشد هنوز امور را به اشتباه به عرض او برسانند و تحقیق نفرماید؛ و بعد از چندین سال سلطنت، ثمره آن، وکیل الدوله، آقای عزیزالسلطان، و امین خاقان و این دزدها و اراذل و اوباش و بی پدر و مادرهایی باشند که ثمره این شجره شده‌اند و بلای جان مردم، این شجر را باید قطع کرد که دیگر چنین ثمر ندهد: (ماهی زسر گنده گردد نی ز دم= ماهی از سر می‌پوسد نه از دم هایش). اگر ظلمی می‌شد از بالا می‌شد.. 💎 بدیهی است که این بحران، ناشی از نظام سلطنتی بوده است که در آن، شاه، یگانه رأس هرم به شمار می‌آمده است و تصمیم گیری همه امور با او بوده است …___________________________. 💎 پانوشت:. 💠 سیدجمال الدین اسدآبادی، پیشتر ضرورت قتل شاه را به برخی از کارگزاران یادآوری کرده بود. «ادوارد براون که در سال ۱۸۹۱، سیدجمال الدین اسد آبادی را در منزل ملکم خان، ...

💠 این صفحات را تا انتها بخوانید/ به نظرم جنایت‌های چنگیز خان مغول، در برابر ننگ و بی عرضگی ناصرالدین شاه در اداره کشور، همچون دانه

💎 طباطبایی/ تأملی درباره ایران؛ ص۵۴

📍پروژه احیای عقلانیت📍. 📍تاریخ فلسفه همچون سیستم دانش📍

💠 «…من تا کنون توانسته‌ام نشان بدهم که «تاریخ فلسفه ما» می‌بایست توضیحی از «گسست نظام عقلانی» از چهارصد سال قبل به این سوی باشد. چنانکه پیش از این گفتم، این استدلال‌ها در سال‌های آتی بسط بیشتری خواهد یافت؛ از این روی اکنون در جایگاه تبیین جزئیات نیستم، بلکه بیشتر استدلال‌ها ناظر بر «امرکلی» است. من هنگامی که به جریان «سیستم‌های فلسفی» می‌نگرم، نمی‌توانم تصوری از تصادفی بودن پدیدارهای عقلانی بر گستره جهان داشته باشم. از این جهت هرقدر که بیشتر می‌خوانم و پژوهش ها_علی رغم امکانات محدود_ پیش می‌رود_ در می‌یابم که نوشتن «تاریخ فلسفه» ای «ملی» برای دوره ما از ضرورت بی حدی برخوردار است.. 💎 از این مجرا، من به این دریافت رسیدم که درک ما از مسأله «زمان» می‌تواند همچون بنیادی مستحکم، نحوه حرکت عقل و مضمون آن را در نوشتن این تاریخ فلسفه موجه کند. از این روی سه ملاحظه «بنیادین» در این باب به نظرم رسید که با مبانی نظری هایدگر و نگرش او به زمان آن را ایراد کرده‌ام و اکنون یکی از آن ملاحظات را مختصر تقدیم می‌کنم:. 📌 «…بنابر فرض من و البته با عنایت به این که هر پدیداری از عقل «در زمان= in Zeit» است می‌ ...

📍پروژه احیای عقلانیت📍

💎 به نظر من، چنانکه خاطرنشان کردم، تاریخ فلسفه ملی، مکانی برای احیای نظام خردگرای، و انتقال بحران «خرد» به آگاهی است.. 💎 «…آنچه که به نظر من حقیقی می‌رسد، هویت خود را در «اندیشه» دارد و البته امر واقع و تاریخ، امتدادی از همین اندیشه است. تاریخ فلسفه ملی، به نظر من عبارت از انتقال بحران خرد به آگاهی، توضیح روند دگرگونی‌ها، و تبیین گسست هایی است که در نظام اندیشگی وارد شده است. از این روی تاریخ فلسفه، نمی‌تواند با اموری که هیچ ریشه‌ای در ‌واقعیت ندارند نسبتی داشته باشد …» …💎 «…این دست از مفاهیم توهم گونه، همواره برای بشر وجود داشته است، اما حتی در شرایط امکان تفکر فلسفی، همان مفاهیم قادر نبوده‌اند، خدا را به عنوان امری واقعی و فارغ از هیاهوی الفاظ اثبات کنند و بر گستره واقعیت بنشانند. وانگهی فیلسوفانی که قادر نیستند میان «اعتقادات شخصی» و «اقلیم تحلیل امر فلسفی» تفاوتی قائل شوند همواره مسأله «خدا» را در جبران کمبودهای تحلیل‌های خود وارد می‌کنند …». 💠 «…از این جهت کسانی که مفاهیم غیرواقعی را در تحلیل امر فلسفی دخیل می‌کنند یا از ترس از دست رفتن عقاید مذهبی، «همچون بید بر سر ایمان خود می‌ل ...

💎 حتما این صفحه را بخوانید/همیشه فکر می‌کردم که اردوگاه آشویتس، تنها جایی بود که «آدم خواری» مجاز شده بود

اما گویا از بی تدبیری شاه، مردم در اوج قحطی به معنای واقعی یک دیگر را (کودک خواری)

📍پروژه احیای عقلانیت📍

💠 امروز توانستم پانزده صفحه تحلیل مفید در باب «تاریخ فلسفه ملی» و البته مکان تکوین آگاهی بنویسم. من این یادداشت‌ها را سپس در صورت‌های تنقیح یافته‌تر و در دوره‌های بعدی بسط بیشتری خواهم داد. اکنون در حال پی ریزی طرحی هستم که سال‌ها مورد پرسشم واقع شده بود. نتیجه‌ای که امروز به صورت موقت از طرح آینده‌ام گرفتم به این صورت است:. 💎 «…بررسی و خواندن تاریخ فلسفه در جهان اسلام و البته میل به تاریخ فلسفه ملی، قادر است همچون مقدمه‌ای بر طرح عظیم‌تر من و توضیحی بر نظام فکری خردگرای باشد. در مکان این تاریخ فلسفه، چنانکه پیش از این هم اشاره کردم، دستگاه‌های فکری جزم گرا، هیچ جایگاهی ندارد. فرآیند دستگاه‌های فلسفی و البته تحول آنها همچون موضوع و موضعی علمی و تبدیل کردن مسأله خرد در جایگاه آگاهی است. از این مجرا، توضیح روند دگرگونی‌های فلسفی، اگرچه کاری دشوار و امری سترگ است اما می‌تواند همچون مقدمه‌ای بر طرح بزرگتر من و توضیح علت فروبستگی «خرد» نیز باشد. آنچه که مرا به انجام این طرح وادار کرده و ترغیب می‌کند، _ علی رغم مواد و امکانات کمی که در اختیار است_این است که «اندیشه آزاد است، و البته با همین ...

💠 تأملی درباره ایران/ سیدجواد طباطبایی.. جلد یکم: دیباچه انحطاط ایران

جلددوم: بخش نخست: مکتب تبریز. جلد دوم: بخش دوم: مبانی نظریه مشروطه خواهی

💠 امشب دو کتاب مهم تأملی درباره ایران و عناصر فلسفه حق را به پایان بردم/ خواندن هر کتاب «همچون حس رهایی وبال گشودن در آسمان آگاهی

به زودی خلاصه‌ای از کتاب «تأملی درباره …» ارائه خواهم کرد.

‍ 📍کودتای سیاه اکتبر📍.. 💠 حتما تا انتها بخوانید

با کودتای اکتبر‌ روسیه کتاب جدیدی در جنایات تاریخ آغاز میشود کتابی بی‌پایان از درد ‌و رنج میلیونها انسان و خانواده‌هایشان که به وحشیانه‌ترین شکل ممکن قربانی ایدئولوژی مارکس، انگلس، لنین و استالین شدند …آمار‌ قربانیان هولوکاست بین ۵٫۵۹۶٫۰۲۲ تا ۶٫۳۱۶٫۵۲۲ انسان است. من همیشه فکر می‌کردم وحشتی بزرگ‌تر‌ از آن در تاریخ وجود ندارد. اما استالین به تنهایی ۲۰ میلیون انسان را قتل‌عام کرد و ۲۷ میلیون انسان هم جانشان را در جنگ از دست دادند. امسال صدمین سالگرد کودتای سرخ اکتبر است. کتاب جنایات تاریخ گنجایش ذکر جنایت‌های مارکسیسم-لنینیسم و کمونیسم را ندارد. با کودتای خونین اکتبر‌ روسیه کتاب جدیدی در جنایات تاریخ آغاز می‌شود، کتابی بی‌پایان از درد ‌و رنج میلیون‌ها انسان و خانواده‌هایشان که به وحشیانه‌ترین شکل ممکن قربانی ایدئولوژی «مارکس، انگلس، لنین و استالین» شدند. صد سال پیش در سال «۱۹۱۷» لنین با کودتا قدرت را در روسیه به دست گرفت و نقطه آغاز سیاه‌ترین صفحات تاریخ جهان شد …منبع: جایی برای آنان که می‌اندیشند؛ چاه به چشمه‌ای که از آن آب می‌نوشیدیم حسرت می‌برد. 💠 پیشنهاد دنیایی تازه برای شما. 💠 فلسفه ...