«تاریخ و فلسفه خِرَدگرایی»

📍 ترجیح مشروطیت بر سلطنت مستقل.. ✍ دکتر جوادطباطبایی

🔶 شیخ محمد اسماعیل محلاتی غروی در دنباله تاکید بر ترجیح عقلی مشروطیت، به برخی از تالی‌های فاسد سلطنت مستقل اشاره می‌کند و با توضیحی درباره واگذار کردن همه شئون کشور به بیگانگان، خطرات وضع موجود و عدم مشارکت مردم در تعیین سرنوشت خود را یادآور می‌شود و اعلام خطر می‌کند که اگر وضع موجود ادامه پیدا کند، دیری نخواهد گذشت که، 《بدون زحمت جنگ، بیرق صلیب احمر به جای بیرق شیر و خورشید》به اهتزاز در خواهد آمد …🔶 مشروطیت نظامی است که عقلای قوم و سیاسیون، و دنیا دیدگانی که از اوضاع عالم خبر دارند، با سنجیدن اطراف و جوانب امور به عنوان راه برون شد از بحران و انحطاط کنونی پیشنهاد کرده‌اند …🔶 … محلاتی در التفات به بحث سیاسی به ایرادهای شخصی شیخ‌فضل‌الله‌نوری و همفکران او که «شریعت را دستاویزی برای اصلاح نظام‌سیاسی قرار داده بودند، در اشاره‌ای به همفکران طرفداران سلطنت‌مستقل و مشروعه‌طلبان می‌نویسد: 《اعوان و حواشی سلطنت که سال‌هاست ایران را چاپیده‌اند و باز به این طمع خام‌اند، صدای دلربای شماها را دستاویز کرده و تفرق کلمه مسلمین را که از شما ناشی شده است غنیمت شمرده‌اند، بلکه در باطن بعضی از ساده‌لوحان ...

💢 نقداخلاقی قدرت‌سیاسی.. ✍ بهروززواریان

🔶 با نگاهی به کتاب «ادب قدرت و ادب عدالت» اثر دکتر عبدالکریم‌سروش، می‌توان دریافت که ایشان علی‌رغم این‌که می‌کوشند تا نشان دهند که هر مقامی واجد ادبی است، اما اعلام موضع پیشین ایشان در قدرت‌سیاسی و در ساحت عمل و عدول از ساحت استقلال فکری با ورود در 《جریان شورای عالی انقلاب فرهنگی》نشان می‌دهد که ایشان از مبنایی که هرچند در ساحت امر‌سیاسی مفهوم‌سازی نشده عدول کرده‌اند.. 🔶 جالب توجه است که دکتر سروش، بدون توجه به مبانی اندیشه سیاسی جدید از 《نقد اخلاقی قدرت》 سخن به میان آورده، اما توضیح نمی‌دهد که چگونه می‌توان به مبانی نقد اخلاقی قدرت ورود کرد.. 🔶 در واقع به نظر می‌رسد که نقد اخلاقی قدرت به دلایلی چند واجد اعتبار نیست. دکتر سروش همواره به این مبنا بی‌توجه است که با اعلام موضع در مناسبات قدرت، در قدرت با قدرت است_ و البته بهتر است گفته شود که در حاشیه قدرت است و به محض این ‌که می‌خواهد استقلال از دست رفته خود را به دست آورد قدرت‌سیاسی او را از ساحت خود اخراج می‌کند چرا که دیگر نمی‌خواهد به الزام‌های قدرت تن بدهد (دیهیمی، خشایار) _است.. 🔶 وانگهی دکتر سروش به این مبنا بی‌توجه است که سیاست‌مد ...

✅ ایران وحدتی از کثرات.. ✍ اشکان زارع/ روزنامه اعتماد:

🔸 «ایران» مفهومی است که با توجه به اصول برخاسته از آن باید در چارچوب فرهنگی، نه نژادی و پدید آمده از سوی غلبه یک گروه بر دیگران، فهمیده شود. «ایران‌زمین» والد مفاهیم مختلفی در پیرامون خود شد؛ یکی از آن‌ها را می‌توان در چارچوب معنای «ایرانیان» به معنی مردمانی که در طول تاریخ این ملک، ملک و حکومت و دولت ساخته‌اند و مستوجب رخ دادن رویدادهای تاریخی شدند، فهم کرد. گفته شد که ایران به معنای مفهومی فرهنگی است، تا سیاسی و نژادی، از همین رو مادامی که در عرصه علوم انسانی و اندیشه سخن رانده می‌شود، باید به این موضوع توجه داشت که مراد از «ایران» این ایران محصور در مرزهای سیاسی فعلی نیست …🔶 قدرت فرهنگی ایران که ریشه در اساطیر دارد و سپس در متونی چون اوستا و در ادامه آن وارد اندیشه شاهنشاهی ساسانی شد، چنان ستبر است که نقاط پیرامونی آن هرچند که اکنون بناء بر قوانین سیاسی و بین‌الملل ملتی دارای دولت به حساب می‌آیند، اما در کنش‌های اجتماعی و فرهنگی بدون آنکه بخواهند، عمل به اجرای «آن ایرانی» می‌کنند. زبانی که در کشورهای اطراف سخن گفته می‌شود، مادامی که می‌خواهد به عنوان زبان ملی حامل موضوعات تاریخی و ف ...

🔶 فلسفه‌تاریخ.. 🔶 اختصاصی/ گفتارفلسفی

✍ بهروززواریان …🔶 فریدریش هگل در پیش‌نویس نخست درس‌گفتارهای فلسفه تاریخ، پس از نقد و بررسی انواع و شیوه‌های تاریخ‌نویسی، در نهایت دیدگاه خود را به تاریخ در پایان این پیش‌نویس بیان می‌کند.. 🔶 جالب توجه است که هگل در این‌جا بیان می‌کند که آخرین نوعی که او در انواع تاریخ‌نویسی در پی بررسی آن است «تاریخ‌فلسفی جهان» است …🔶 وانگهی؛ در اینجا دیدگاه هگل به این فلسفه‌تاریخ، آن‌چنان که مثلا در تاریخ انتقادی بیان شده است تفصیلی نیست. اما به هر روی نشان می‌دهد که استاد، چگونه مفهوم را وارد درس‌گفتارهای فلسفه تاریخ کرده است. رگه‌هایی از این نوع دیدگاه استاد به تاریخ، در جملات پایانی پیش‌نویس نخست دیده می‌شود.. 🔶 Der allgemeine Geschichtspunkt der philosophischen Geschichte ist nicht abstrakt, sondern konkret und schlechthin gegenwärtig; denn er ist der.. 🔶 فلسفه‌تاریخ هرگز دیدگاهی کلی و عمومی و انتزاعی به تاریخ نیست. بلکه ایضا دیدگاهی روشن و واضح است. چراکه این است که همیشه به نحو مطلق حاضر است و گذشته برایش وجود ندارد. اما این روح چیست؟. ...

📍 خاطره تاریخی/ حافظه تاریخی.. ✍ دکتر ‌طباطبایی

🔶 البته علاقه ایرانیان به «‌باستانی» خود را نباید با حافظه تاریخی اشتباه کرد. زیرا آنان، پیوسته، خاطره‌ای از تاریخ باستانی خود داشته و به نمود‌های فرهنگی سده‌های پیش بالیده‌اند.. 🔶 اما «‌تاریخی» خاطره‌ای ناروشن و پریشان از گذشته نیست، بلکه شالوده آگاهی تاریخی است و می‌تواند به ‌ملی تبدیل شود.. 🔶 جوادطباطبایی/ نظریه‌حکومت قانون در ایران/ جلددوم/بخش دوم/ صفحه۵۳۰/ ۱۳۹۵ نشر مینوی خرد.. ...

🔶 «ملت ایران» خودشان را در وطن و وطن را در خودشان دوست دارند. 🔶 ‌باد‌ایران

🔶 ‌باد‌همه‌اقوام‌ایرانی.

در بخش کلوپ روشنفکری به این سوال پرداختیم که آیا روشنفکری دینی توانسته به مباحث اساسی چون حقوق-اقتصاد-سیاست بپردازد

➖روشنفکر دینی می‌خواهد از دین استفاده ابزاری کند

می‌خواهد دین را طوری بزک کند که با آن بزند تو سر مارکسیسم. روشنفکران دینی ما کارشان را با مبارزه با مارکسیسم آغاز کردند. من نمی‌دانم آنها از انقلاب استفاده ابزاری کردند تا مارکسیست‌ها را از صحنه خارج کنند یا نه؛ از دین استفاده ابزاری کردند تا با آن انقلاب کنند. ➖پروژه روشنفکری دینی در ایران با شکست مواجه شده و آینده‌ای نه در ایران دارد و نه در هیچ کشور دیگر؛ چون انسان در عصر جدید می‌خواهد در جامعۀ جدید زندگی کند. با دیدی جدید می‌خواهد آیندۀ خود را بسازد. در این جامعه دین هم می‌توان داشت، ولی تا جایی که از آن دین استفاده ابزاری نخواهند بکنند …نصرالله پورجوادی-نشریه قلم‌یاران-شماره یازده-صفحه۵۹-۶۱. telegram:. ...

🔷 Die Vernunft in der Geschichte.. 🔶 عقل در تاریخ.. ✍ گ

و. ف. هگل. 🔶 Es ist hier besonders der moralischen reflexionen. Erwährung zu tun und durch die Geschichte zu gewinnen moralischen Belehrung.. 🔶 هگل در این فقره از «عقل در تاریخ» اشاره کرده است که از طریق تعالیم‌اخلاقی، نمی‌توان دگرگونی‌های دولت‌ها و یا سرنوشت اقوام را توضیح داد. چراکه اصلا مبنای این دو از یک دیگر متفاوت‌ هست. به عنوان مثال، هگل اشاره کرده است که [Schicksale der Völker، ایضا سرنوشت اقوام] یا [Umwälzungen der Staaten، ایضا: دگرگونی‌ دولت‌ها] هرگز نمی‌تواند با مبانی اخلاقی و یا انتزاع‌های اخلاقی تاریخ‌نویسان توضیح داده شود.. 🔶 وانگهی، شاید این تعالیم برای اعتلای روح جوانان سودمند باشد که آن را از طریق داستان‌های کتاب مقدس نیز می‌توان دنبال کرد. ...

🖇اندیشه سیاسی در مسلخ سمت

📋جای شگفتی است که در این سال‌ها هیچ دانشجو و استادی پیدا نشده است که مدیریت سمت را از پیامدها و خسارت‌های اتلاف وقت، ضایع کردن نیروی انسانی، نابودی بنیان زبان ملی و آسیب‌هایی که بر فرهنگ کشور و نظام علمی وارد می‌کند آگاه کند! جای آن دارد که فرهنگستان زبان و ادب فارسی، که مسئول صیانت از زبان فارسی است، چند نفری را تعیین کند که دست‌کم برخی از کتاب‌های تحمیلی به دانشگاه و دانشجویان را تورقی بکنند و در مواردی تذکری برای اصلاح اشتباهات به مسئولان انتشارات سمت بدهند …📎انحصار سمت. انحصاری بودن نهاد معظم سمت، در نظام دانشگاهی ایران، پیامدهای اسفناکی برای فرهنگ ملی، نظام علم و زبان فارسی دارد. سمت، به گونه‌ای که تاکنون مدیریت شده است، از آسیب‌های جدی رنج می‌برد و، در موارد بسیاری، این مدیریت در خلاف جهت اهدافی است که آن نهاد برای آن تأسیس شده بود: اگر غرض از تأسیس سمت «تدوین منابع مبنایی و علمی معتبر و مستند» بوده است، هیچ تردیدی نیست که دو کتاب استاد قادری، که من مورد بررسی قرار دادم، جز نقض غرض نبوده است.. 📎شبکه تخریب نظام علم. با شناختی که از استادان و صاحبنظران علم سیاست کشور دارم، تردیدی ن ...

در شماره یازده نشریه قلم‌یاران می‌توانید در بخش نگاه مقالۀ بلند دکتر جواد طباطبایی در نقد کتب حاتم قادری را مطالعه فرمایید

بخشی از مقالۀ استاد جواد طباطبایی👇👇👇

شماره ۱۱🔹نشریه قلم‌یاران🔹. با موضوعات. ✍️آغاز پایان روشنفکری دینی

✍️نوشته انتقادی جواد طباطبایی به کتب حاتم قادری. ✍️یادبودی برای سالمرگ نصرت رحمانی. منتشر گردید.. telegram:

🔶 اهمیت نمایندگی مجلس.. ✍ دکتر

🔶 دکتر جواد طباطبایی در بررسی رساله تنبیه‌الامه میرزای نائینی پس از اشاره به اهمیت اصل شوری در نمایندگی مجلس از نظر میرزای نائینی، اشاره می‌کند که نائینی در فصل پنجم از رساله خود به توضیح شرایط نمایندگان بازمی‌گردد و می‌نویسد: غایت تشکیل مجلس شورای، تامین امنیت کشور، احقاق حقوق ملت، و نظارت بر سیاست امور امت و اعمال کارگزاران حکومت است.. 🔶 وانگهی، مردم باید در انتخاب نمایندگان و ‌نفس آنها را در نظر بگیرند و بدانند که مسئولیت خلق بر عهده آنها گذاشته شده است. از همین روی نمایندگی مردم امری خطیر و ناظر بر 《مصالح کلی کشور》** است. به این ترتیب از نظر نائینی ۱: اجتهاد در علم‌سیاست ۲: آشنایی به علم حقوق بین‌الملل و ۳: آشنایی با الزام‌های عصر مهم‌ترین شرط نمایندگی مجلس است …✍ جوادطباطبایی/ تاملی درباره ایران/ جلد دوم/ بخش دوم/ نظریه حکومت قانون در ایران/ مبانی نظریه مشروطه‌خواهی؛ صفحه۵۱۷_ ۵۱۸.. ========================. ** به نظر می‌رسد که در کلام میرزای نائینی، اصطلاح «توجه نماینده به مصالح کلی کشور» ناظر بر دریافت نائینی از وظایف نماینده است. نائینی بنابر نظر جواد طباطبایی نخستین وظیفه نماین ...

🔶 روشنفکری ایران در خلئی تکوین پیدا کرد که در غیاب طرفداران سنت قدمایی ایجاد شده بود

/ با پیروزی مشروطه دوره‌ای در تکوین روشنفکری ایران‌به سر آمده بود. 🔶 جوادطباطبایی نظریه حکومت قانون در ایران۹_۵۰۸

✅ ‌مشروطه شکل عقلانی دولت.. ✍ گ. و

فریدریش هگل. ♻️ اندیشه‌سیاسی. 🔶 بنابر آنچه که از خطوط اساسی فلسفه حق برمی‌آید، هگل یگانه شکل عقلانی دولت را «‌مشروطه» قلمداد می‌کند.. 🔶 وانگهی، او همسو با دیدگاه لیبرال‌ها و اصلاح‌گران پروس که کوشش می‌کردند رژیم قدیم را از بالا اصلاح کنند تا با جریان‌های انقلابی عصر همسو شود سازگار است …🔶 هم‌چنین به نظر می‌رسد که طرفداران سلطنت مشروطه در مقابل سلطنت مطلق_ که تلاش می‌کردند پادشاه را از قید قانون رها کنند ولی در عین حال اراده قانون را به او واگذار کنند_ ناظر بر قرار دادن اراده شاه در حدود قانون بود …🔶 به این ترتیب، هگل، یگانه شکل عقلانی دولت را سلطنت‌مشروطه تلقی می‌کند که فقط از مجرای آن حقوق‌فرد تامین می‌شود. از سویی به نظر می‌رسد که هگل از این مسئله هراس داشت که دموکراسی افراطی و قدرت نامحدود اراده مردم، حق بنیادین همگان را به رسمیت نشناسد.. 🔶 به این ترتیب در نمودار زیر می‌توان قوای سلطنت مشروطه را از این نظرگاه نگریست:. ✅ سلطنت مشروطه:.۱. پادشاه.۲. اشراف سالاری.۳. ...

🔷 تاریخ‌نویسی اندیشیده …🔶 یک زبان، آن‌جایی به حیات خود ادامه می‌دهد که فیلسوفان قوم، متون فلسفی دیگر را از آن خود کنند و به زبان خ

🔶 به نظر می‌رسد که فلسفه تاریخ هگل یکی از آن گلوگاه‌هایی است که می‌توان تا حدودی به هگل نزدیک شد و از دور دستگاه فلسفی او را نگاه کرد. این پیش‌نویس نخست که ما پیشتر به آن اشاره کردیم در برخی نواحی، در ترجمه مرحوم حمید عنایت، برخی جملات را قلب کرده و یا برخی خطوط اساسی کار هگل که مفاهیم او را در بر دارد نادیده گرفته شده است که باید در فرصتی دیگر بدان پرداخت …🔶 به هر روی، در این‌جا ما نمی‌توانیم همه وجوه کار هگل را در فصل نخست فلسفه تاریخ وارد کنیم، اما دست‌کم پیش از این اشاره شده است که هگل سه نحوه تاریخ‌نویسی می‌شناسد. وانگهی، در شیوه دوم_تاریخ‌نویسی عام_است که فیلسوف از محدوده زمانی خود فراتر می‌رود و در پی این برمی‌آید که وقایع را برجسته‌تر کند …🔶 یکی از اصول اساسی کار هگل در این فصل نخستین، این است که نشان دهد در تاریخ‌نویسی، نباید وقایع و جزئیات به نحو جدی وارد شود؛ شاید تفصیل این جزئیات برای افراد در فردیت آن‌‌ها وجهی داشته باشد، اما زمانی که درباره دولت‌ها می‌نویسیم این نحوه تفصیل بی‌مبنا است …🔶 به نظر می‌رسد که انتخاب فقره زیر تا حدودی برای من سه معنا را روشن کرده است.. 🔶 Die Zü ...

💠 مجلس طبقات.. 🔶 اندیشه‌سیاسی.. ✍ گ

و. فریدریش هگل. 🔶 رویکرد حکومت، به مجلس طبقات، در اساس نباید دشمنانه باشد. و این عقیده که این رابطه به حکم ضرورت رابطه‌ای بر اساس دشمنی است، اشتباهی غم‌انگیز است.. 🔶 حکومت، طرفی نیست که بخواهد با طرف دیگر درافتاده باشد. بدان‌گونه که هر دو طرف برای گرفتن امتیاز از یک‌دیگر باهم مبارزه می‌کنند. اگر دولتی به چنین حالت ناگواری گرفتار شود، این را دیگر نمی‌توان سلامتی خواند، بلکه باید آن را شوربختی خواند …🔶 افزون بر این، مالیات‌هایی که مجلس طبقات با آن موافقت می‌کند، نباید هدیه‌ای به دولت دانسته شود. برعکس این مالیات به سود کسانی است که با آن موافقت کرده‌اند.. 🔶 اهمیت راستین مجلس طبقات در این است که از راه آن، دولت وارد آگاهی ذهنی مردم می‌شود و مردم به مشارکت در دولت آغاز می‌کنند …🔶 گ. ...

🔶 اخذ مالیات در نظام سلطنت مستقل ایران! جوادطباطبایی/ حکومت قانون/ مبانی نظریه مشروطه‌خواهی

💠 ملتی که از گذشته تاریخی خود اطلاعی نداشته باشد، پیوسته حوادث تاریخ را تکرار خواهد کرد

وانگهی، این به معنای گرفتار شدن آگاهی آن ملت در دور باطلی است که هیچ راهی برای خروج از آن نمی‌توان تصور کرد.

💠 ارکان سلطنت مشروطه

🔶 دو رکن اصلی «سلطنت مشروطه» عبارت‌اند از وجود «قانون‌اساسی» و «تشکیل مجلس شورای ملی». قانون اساسی یا سند [به تعبیر میرزای نائینی]، دستوری است که در آن مصالح عمومی، و حدود تصرف امین در امانت، تعیین می‌شود و تجاوز از آن حدود، به عنوان خیانت به نوع، مانند هر خیانت در امانت، عزل ابدی از مقام و اعمال مجازات‌های مقرر در قانون را به دنبال خواهد داشت.. 🔶 این توضیح دکتر جواد طباطبایی از تحلیل رساله تنبیه الامه میرزای نائینی_شریعت‌مدار مشروطه‌خواه_ در پیوند با نظر میرزای نائینی از نگاه او به سلطنت مشروطه ناشی شده است که از مجرای آن، ‌مشروطه ناظر بر "اقامه وظایف راجعه به نظم و حفظ مملکت است که کشور ملک شاه به شمار نمی‌آید …🔶 وانگهی، در این نگاه، کشور، و اداره آن امانتی است نوعیه، که حاکم باید آن مصلحت نوعیه را تامین کند نه این‌که شهوات خود را به جای آن مصالح قرار دهد و آن را تامین کند …🔶 به این ترتیب، در سلطنت‌مشروطه، کشور و قدرت سیاسی، است که به شاه سپرده شده تا آن را با توجه به مصالح عمومی و به صورت مشروط اداره کند و مردم در همه اموری که به مصالح عمومی آنها مربوط می‌شود، به طور مساوی شریک هستن ...