جت استریم و سیل‌های اخیر ایران

جت استریم و سیل های اخیر ایران

یکی از محتمل‌ترین گزینه‌هایی که به عنوان علت بارش‌های حدی اخیر (که در دوره آماری ۱۰۰ ساله بی سابقه می‌باشد) در کشور مطرح است، تغییرات جت استریم‌ها (رودبادها) است؛ رودباد‌هایی که در ارتفاعات جو جریان دارند و می‌توان آن‌ها را یک تونل باد پر سرعت در ارتفاعات بالا دانست که این رخداد معمولاً در ارتفاعات حدود ۱۱ هزار متر بالای سطح زمین دیده می‌شود و طی سال‌های اخیر در عرض‌های میانی کمی جابه جا شده اند که علت این جابه جایی، آب شدن یخ‌های قطبی، در نتیجه تغییر اقلیم است.

این احتمال علمی که جابه جایی جت استریم‌ها روی پدیده‌های حدی (تغییرات غیرطبیعی بارش) تاثیر می‌گذارد چند سالی است که مطرح شده و در مراکز علمی مورد بررسی قرار گرفته و اخیرا شواهدی هم در تایید آن به دست آمده است.

در سال‌های گذشته تاثیر پدیده های، چون ال نینو، انسو و نائو در تغییرات بارش تایید شده و حالا موضوع جابه جایی جت استریم‌ها به عنوان عامل اصلی بارش‌های شدید ماه گذشته در خاورمیانه مطرح است. اینکه نهایتا کدام پدیده را عامل بارش‌ها بدانیم، بر اساس دانسته‌های علمی و معادلات ریاضی استوار است و به سادگی و بدون در نظر گرفتن اصول علمی نمی‌توان در این باره اظهار نظر کرد.

لازم به ذکر است که سیل‌های سال جاری در کشور به دو دسته با منشاء طبیعی و انسانی تقسیم می‌شود؛ منشاء سیل شیراز، کاملا انسانی است و حاصل ساخت و ساز‌های کارشناسی نشده است. سیل شیراز، سیل طبیعی نبود؛ حجم بارش آنقدر زیاد نبود که به چنین حادثه‌ای منجر شود، به علاوه سیل، مدتی پس از پایان باران اتفاق افتاد. سیل شیراز، تنها در نتیجه ایجاد آب بندی است که طی سال‌های گذشته در نزدیکی دروازه قرآن احداث شده و از انتقال آب به رودخانه جلوگیری می‌کند.

سیل آق قلا هم ماحصل ساخت و ساز‌های کارشناسی نشده در طبیعت گلستان است. سیل کرخه و کارون، طبیعی است و منشاء انسانی ندارد.

تاریخچه جت‌استریم و کشف آن:

اولین بار در دهه بیست میلادی واسابورو اوئیشی، هواشناس ژاپنی کار بر روی بالن هواشناسی مخصوصی را آغاز کرد که به صورت اتفاقی، جت‌استریم را بالای جو نزدیک کوه فوجی شناسایی کرد. ولی مطالعات او فقط به ژاپن ختم شد و انعکاسی به خارج نداشت. در سال ۱۹۳۴ دانش در ارتباط با جت‌استریم با تلاش خلبان آمریکایی به نام ویلی پست افزایش یافت. او با لباس مخصوص فشار (برای کاهش فشار اتمسفر) در ارتفاع بالا به پرواز درآمد و دریافت که بر روی جریان هوای مخصوصی سوار شده و در حال حرکت است.

علی‌رغم این کشفیات، عبارت «جت‌استریم» در سال ۱۹۳۹ توسط یک هواشناس آلمانی به نام سیلکف در مقاله تحقیقی به ثبت رسید و به این عبارت نامیده شد. از این زمان به بعد دانش جت‌استریم در خلال جنگ جهانی دوم هنگامی که خلبانان تغییرات در جریان باد را هنگامی که بین اروپا و آمریکای شمالی پرواز می‌کردند مشاهده کردند و از آن سود بردند.

@dotDE