?مجمع فعالان اقتصادی یک کانال تلگرام نیست! ?پرمخاطب ترین تشکل اقتصادی ایران است که دقیق ترین پیش بینی های اقتصادی و آخرین تحلیلها را با شما به اشتراک میگذارد تماس : حامد پاک طینت @Hamedpaktinat
✅ آیا انتقال آب از خلیج فارس به کویر ارزش محیط زیستی دارد؟. ✍️ دکتر مجتبی فاضلی
✅ آیا انتقال آب از خلیج فارس به کویر ارزش محیط زیستی دارد؟
✍️ دکتر مجتبی فاضلی
کویر استعدادی برای تولید و مصرف آب ندارد. بنابراین انتقال آب به کویر به چه منظور است؟
در مناطق کویری ،شهرها را گسترش دادهایم، صنایع پرمصرف را در این مناطق استقرار دادهایم و حالا میخواهیم برای استمرار مدیریت صنایع و رفع نیاز شهرها، آب را از مناطق دیگر و از دریاها منتقل کنیم! این روش غلط، پرهزینه و از منظر محیط زیست و اقتصاد بهصرفه نیست.
ما توجه نکردیم که آیا ما منابع را در کویر داریم. استان اصفهان را در نظر بگیرید. آیا سنگآهن و زغالسنگ شرکت ذوبآهن از اصفهان تامین میشود؟ خیر چنین نیست! آیا آب مورد نیاز این صنایع در اصفهان تامین میشود؟ خیر! زغالسنگ از کرمان به اصفهان میآید و کمبود آب باید از خلیج فارس منتقل شود! فرض کنیم در خراسان جنوبی معدن فیروزهای است که برای استخراج آن نیاز به آب بسیاری دارد. آیا میتوان معدن با ارزش فیروزه را به خلیج فارس برد؟ خیر، در این صورت باید آب مورد نیاز را تامین کرد. باید نگاه کرد و دید آیا انتقال آب برای استخراج معدن فیروزه بهصرفه است یا خیر؟ اگر نیست ضرورتی به انتقال آب نیست. در تمامی دنیا در صورتی که صرفه اقتصادی نباشد، یک قطره آب انتقال پیدا نمیکند.میتوان کارخانه ذوبآهن را به کنار نوار ساحلی برد اما نمیتوان آب خلیج فارس و عمان یا خزر را به کویر آورد و در عرصه صنایع و حتی کشاورزی استفاده کرد.
اگر انتقال آب دریاهای جنوب و حتی شمال به کویر برای مصرف شرب باشد، باز هم باید سود و زیان آن را در نظر گرفت. یک بطری آب معدنی الان در بازار 1000 تومان است. یعنی مترمکعبی یک میلیون تومان هزینه آن میشود. اگر با این دید نگاه کنیم، اقتصادی است اما اکنون که آب درون شبکه مصرف کشور، 450 تومان فروخته میشود آیا بهصرفه است که آب دریا منتقل شود؟ قطعاً خیر! چراکه برای مصرف شرب و تبدیل آن به بطری میتوان با احداث کارخانه آب شیرین در کنار دریا، آب را تولید و به سراسر کشور ترانزیت کرد.
شهرهای بزرگ ایران در مناطق کویری و کمآب بنا شدهاند. ممکن است این پرسش به وجود بیاید وقتی آبی در سرزمین وجود ندارد چرا شهرها مستقر شدهاند. اگر در گذشته دلایل را جستوجو کنیم، متوجه میشویم که تمامی شهرها استقرار پایداری داشتهاند. اصفهان قطعاً بر پایه توسعه پایدار بنا شده است اما الان چه وضعیتی دارد؟ آب از سرشاخههای کارون در قالب تونلهای متعدد منتقل شده است و صنایع پرمصرف و البته پولساز ایجاد شده است. صنایع پولساز توانسته منجر به افزایش جمعیت و تولید و زاد و ولد در اصفهان شود. حالا بعد از چند سال تنش در منطقه اصفهان در حال شکلگیری است. مهاجرت به اصفهان زیاد شده است و در کنار افزایش جمعیت اصفهانیها دوباره نیاز به تامین آب است! این نیاز تا کی باید ادامه داشته باشد؟ به این شکل شروع کردهایم به رشد دادن شهری که بیش از این ظرفیت رشد نداشته است.
توسعه باید در مناطق ساحلی ایران مورد توجه قرار بگیرد. سواحل جنوبی ایران در خلیج فارس و دریای عمان تنها راه گریز ایران برای تامین منابع آبی و استقرار جمعیت است. توسعه در منطقه مکران، عسلویه و برخی مناطق دیگر در حال انجام است اما این روند کند است. در تمامی دنیا بیشترین تراکم جمعیتی در کنار سواحل دریاهاست.
51 درصد مردم دنیا در باند ساحلی دریاها و اقیانوسها زندگی میکنند در حالی که در ایران تنها 12 درصد جمعیت در این محدوده زندگی میکنند و این یعنی سامانه توسعه پایدار با ظرفیتهای زیستی در ایران مورد توجه مجریان توسعه کشور نبوده است. ما یکی از فقیرترین کشورها بهرغم دارا بودن سواحل عظیم در استقرار جمعیت هستیم. چرا به جای انتقال آب به مناطق مرکزی به فکر توسعه مناطق ساحلی نمیافتیم. ما در منطقه خاورمیانه جزو پرآبترین کشورهای منطقه هستیم. پنج برابر بیش از کشورهای حاشیه خلیج فارس! آیا رفاه و توسعه در ایران با کشورهای عربستان، امارات، قطر، عمان و... قابل مقایسه است؟ بارش متوسط در ایران 240 میلیمتر است. منطقه منا در خاورمیانه و شمال آفریقا را در نظر بگیرید. آیا بقیه کشورهای منطقه منا مثل ما دچار مشکل آب هستند؟ تمامی این کشورها تاسیسات خود را کنار دریا بنا نهادهاند و هزینه انتقال آب به مناطق مرکزی خود را بر اقتصاد خود تحمیل نکرده و تنشهای آبی کمتری دارند.
ما منطقه عسلویه را ایجاد کردهایم. کار ایجاد کردهایم اما به دلیل نبود زیرساخت رفاهی و امنیت زیستی به کارگران میگوییم شما 20 روز کار کنید و 10 روز را به مناطق خودتان بروید. این شیوه توسعه و بهرهوری نیست. اگر جایی به عنوان منطقه ویژه اقتصادی در نظر گرفت