‍ 🌐یادداشت هفته. ✅بودجه سال ۹۶ - یاس یا امید. ✍دکتر حامد پاک طینت

‍ 🌐یادداشت هفته
✅بودجه سال 96 - یاس یا امید
✍دکتر حامد پاک طینت
@esfahaneconomy

بودجه سال 1396 در راه است.معمولا این زمان از سال که می شود اقتصاددانان و صاحب نظران و دلسوزان بسیاری در ارتباط با بودجه سال ،پیش بینی ها و محاسبات و توصیه هایی دارند ،اما در نهایت باز هم شاهد بودجه ای با ساختار مشابه سالهای قبل هستیم .اعداد کلی بودجه البته هر سال رشد صعودی دارند که صد البته به دلیل استمرار در بزرگتر شدن دولت است و حکایت امسال و پارسال نیست .همین یکی دو ماه پیش بود که یکی از مقامات عالی رتبه دولت که خود از منتقدان سرسخت بزرگ شدن دولتهای پیشین بود در نشست خبری خود با افتخار از استخدام هیجده هزار نفر نیرو و حقوق بگیر جدید در دولت خبر داد .
در طول چند سال گذشته به علت محدودیتهای درآمدی از یک طرف و فربه تر شدن دولت از طرف دیگر ،دولت ناچار بوده تمام درآمد های نفتی خود را بابت امور جاری هزینه کند ،درست مانند فردی که ارث پدری خود را هزینه خوراک و پوشاک خود کند .در جدول شماره هشت قانون برنامه چهارم پیش بینی شده بود که طی سالهای اجرای برنامه چهارم دولت مجاز است از محل درآمدهای نفتی سالانه 15 میلیارد دلار در بودجه هزینه کند .پیش بینی ها بر این اساس بود که با این میزان هزینه ارز در بودجه تحقق رشد 8 درصدی امکانپذیر است اما در عمل بجای 15 میلیارد دلار رقمی در حدود 70 میلیارد دلار در بودجه هزینه شد و نرخ رشد اقتصادی هم بصورت معنا داری کاهش یافت .امروز نیز همچنان بزرگترین مشکل اقتصادی کشور نرخ رشد اقتصادی پایین،رکود نفس گیر،و به تبع این دو ، معضل بزرگ بیکاری است .به نظر می رسد در شرایط فعلی به دلیل حاد بودن شرایط بازار کار بخش کثیری از جمعیت جوینده کار از یافتن کار مناسب ناامید شده و در فهرست جویندگان کارنیستند .این گروه به همراه جوانانی که به جهت ادامه تحصیل ،ورود خود به بازار کار را به تاخیر انداخته اند ایجاد تقاضای سالیانه یک میلیون نفر شغل می کند که می تواند هشداری جدی برای هر دولتی باشد .
در حال حاضر دولت یازدهم برای ارایه بودجه سال 96 با پازل به هم ریخته ای روبروست .این دولت نیز مانند دولتهای قبل هیچ اقدامی در جهت کوچک سازی و چابک سازی واقعی خود نکرد و به همین دلیل بودجه به شدت با کمبود منابع مواجه است .دولت نه تنها مجبور است همه درآمدهای نفتی را خرج خود کند بلکه علیرغم شرایط رکودی بی سابقه همچنان برای جبران کسری های خود از طریق افزایش فشار مالیاتی عمل خواهد نمود .در بخش بودجه های عمرانی هم رجوع به سالهای گذشته نشان می دهد که باز هم به دلیل همین محدودیت ها ،کمتر از 30 درصد از بودجه های عمرانی تخصیص یافته است و به نظر نمی آید برای سال 96 نیزتغییر قابل توجهی در میان باشد .پیچیدگی این پازل با موضوع پرداخت نقدی یارانه ها و بدهی های دولت به پیمانکاران و صندوقهای بازنشستگی و تامین اجتماعی تکمیل خواهد شد .
فعالان اقتصادی هر سال و در این فصل ،از مدیران و مشاوران سازمان مدیریت و متولیان تدوین بودجه انتظار دارند در بودجه سال برای سئولات و دغدغه های مطرح در اقتصاد کشور پاسخی قانع کننده داشته باشند .
آیا در بودجه سال 96 چشم انداز یا حتی نشانه هایی از کوچک شدن بدنه دولت دیده خواهد شد ؟آیا در بودجه 96 و با توجه به شرایط رکود علائمی از کاهش فشار مالیاتی دیده خواهد شد ؟این نکته مورد تاکید است که بسیاری از کشورها در شرایط رکودی نرخ مالیات را کاهش می دهند یا حتی مالیات ماخوذه را مسترد می کنند .آیا در بودجه 96 و با توجه به بحران بیکاری در کشور ،دولت حاضر است بجای اخذ مبالغ مالیاتی از فعالان اقتصادی ،آنها را متعهد و مکلف به ایجاد تعداد معلوم و قابل محاسبه ای شغل کند ؟یا همچنان مصمم بر فشار مالیاتی است و میخواهد شاهد ادامه روند تعطیلی واحدهای اقتصادی باشد ؟آیا در بودجه 96 و با توجه به محدودیتهای بودجه های عمرانی،دولت حاضر است بخشی از اجرا و انتفاع طرحهای عمرانی و انتفاعی را به بخش خصوصی واگذار کند ؟آیا در بودجه 96 دولت همچنان به پرداخت نقدی یارانه ادامه خواهد داد یا این منابع ارزشمند را در جهت توسعه زیرساخت هزینه خواهد کرد؟آیا در بودجه سال 96 و با توجه به اهمیت موضوع صادرات ،سیاستها و مشوقهای لازم و کافی پیش بینی خواهد شد ؟آیا در بودجه سال 96 همچنان و مانند ادوار گذشته با نگاه برنامه ریزی بخشی، بودجه بندی خواهد شد یا بر اساس نظام مبتنی بر آمایش سرزمین و ایجاد توازن منطقی در بین همه نقاط کشور ؟
اگر لایحه بودجه سال 96بتواند برای سئوالات فوق پاسخهای شفاف و روشنی داشته باشد می