انجمن اقتصاددانان ایران. 🔵الزامات اقتصادی مدیریت منابع آبی

انجمن اقتصاددانان ایران
🔵الزامات اقتصادی مدیریت منابع آبی
🔵 از نظر اقتصادی، مناسب‌ترین روش حفظ منابع آب چیست؟
🔵دکتر ناصر خیابانی/سروش باقری

🔷رویکرد حسابداری، قیمت‌گذاری هزینه متوسط را مدنظر قرار می‌دهد. درحالی‌که کارآیی اقتصادی روی نقش دوگانه‌ای از قیمت آب تمرکز دارد که در آن‌ هم رفاه اجتماعی را حداکثر و هم هزینه‌های تولیدکننده آب را حداقل می‌سازد که می‌تواند به‌عنوان معیار تعیین تعرفه آب به‌کار گرفته شود.
🔷مطابق با ادبیات اقتصادی، کارآیی اقتصادی نمایانگر یک وضعیت اقتصادی است که در آن منابع به‌صورت بهینه برای هر شخص یا بنگاه تخصیص داده‌ شود. در وضعیت کارآیی اقتصادی یا کارآیی پارتو، ایجاد بهبود در وضعیت یک شخص باعث بدتر شدن وضعیت شخص دیگر خواهد شد.
🔷نکته بسیار کلیدی اینکه کارآیی پارتو به‌عبارت‌دیگر کارآیی اقتصادی دربرگیرنده برابری نیست. در موضوع برابری، دغدغه عموم اساسا مرتبط با موضوع توانایی پرداخت است؛ یعنی قیمت آب باید طوری تعیین شود که توانایی پرداخت افراد درآمد پایین حفظ شود.
🔷در بعضی شرایط ترجیح اجتماعی بر بالا بردن بهای آب برای افراد پرمصرف است. با توجه به این نکته، یافته‌های اقتصادی دلالت دارند که اتلاف آب به قیمت‌گذاری پایین آب برمی‌گردد. ازاین‌رو ملاک قرار دادن توانایی پرداخت با محوریت کاهش برابری نمی‌تواند معیار مناسبی برای تعیین ارزش اجتماعی آب با مدنظر قرار دادن کارآیی باشد.
🔷آب‌بها مزیت نسبی در تصحیح توزیع درآمد ندارد بنابراین در صورت تاکید غیر هدفمند روی آن می‌تواند معیار کارآیی اقتصادی و حفظ ذخایر آب را با چالش جدی مواجه کند.
🔷در حالتی که با مشکل کمبود منابع آبی مواجه نباشیم، رویکرد اقتصادی بر برابری هزینه نهایی با قیمت آب تاکید دارد. ازاین‌رو و با توجه به کارآیی بالاتر روش اقتصادی، برای به دست آوردن قیمت بهینه باید هزینه نهایی را پیدا کنیم.
🔷در نظر گرفتن هزینه فرصت آب خام در آب‌بها است که می‌تواند در شرایط کم‌آبی نقش ویژه‌ای در بهبود کارآیی اقتصادی و حفظ منابع آبی ایفا کند.
🔷قیمت‌گذاری آب به روش هزینه متوسط (تحمیل خنثایی درآمد) به دلیل اینکه صرفا هزینه‌های حسابداری را در نظر می‌گیرد، باعث اتلاف منابع و دور شدن از کارآیی اقتصادی می‌شود.
🔷قیمت‌گذاری آب با رویکرد کارآیی اقتصادی دلالت بر این دارد که با فرض داشتن هزینه‌های آب داده‌شده، مصرف‌کننده بیشترین منفعت ممکن را می‌برد. درواقع این رویکرد تخصیص کارآی آب را تضمین می‌کند. اما این تخصیص می‌تواند ناقص و باعث اضافه مصرف و اتلاف منابع آبی به‌ویژه در حالت کمیابی باشد
🔷 بنابراین ضروری است که قیمت آب خام به‌عنوان هزینه فرصت آب به هزینه نهایی آب افزوده شود. با همه آنچه شرح آن تا اینجا رفت لزوم توجه بیشتر به مدیریت اقتصادی منابع آب برای جلوگیری از اسراف منابع آبی اهمیت و ضرورت دارد.
@esfahaneconomy