✅در باب رام کردن یک هیولا: دولت

✅در باب رام کردن یک هیولا: دولت

در میان اهالی اقتصاد این بحث طلبگی "نقش دولت در توسعه اقتصادی" بسیار رایج است، کسانی نقش حداقلی برای دولت قائل اند و از آن سو کسانی نیز آن را ستون خیمه توسعه می دانند. حرف و حدیث کم نیست و این دو در تایید ادعاهایشان شواهدی هم می آورند.

مالزی و سنگاپور دو مثال از هواداران "مداخله دولت" هستند که دولت نقش پررنگی در مسیر توسعه ایفا کرده است. نام رهبران مالزی (ماهاتیر محمد) و سنگاپور (لی کوان یو) برای بسیاری آشناست و آنها را معماران توسعه دو کشور می دانند. آنها با دیسیپلین بالا توانسته اند کشورهایی که تا چند دهه پیش پیشرفته به حساب نمی آمدند را از آب و گل درآورند تا این دو هم در جهان حرفی برای گفتن داشته باشند.

برای مثال دخالت دولت سنگاپور در امور به حدی بود که از سال 1992 فروش آدامس ممنوع اعلام شد و تا امروز هم فقط انواع دارویی آن برای مقاصدی نظیر ترک اعتیاد برای واردات مجاز شمرده می شوند. علت ممنوعیت این بود که ملت آدامس ها را هرکجا دستشان می رسید می چسباندند و این علاوه بر نارضایتی مردم، هزینه نگهداری و نظافت مکان ها عمومی را بالا برده بود. حتی در یک مورد چسباندن آدامس به سنسورهای دربهای مترو خسارت های قابل توجهی ایجاد کرده بود.

اما پیش نیاز نقش آفرینی موثر وجود یک بوروکراسی کارآمد است و مالزی و سنگاپور هم در آغاز "اصلاح ساختار دولت" را مورد توجه قرار دادند. وجود رهبران دوراندیش و تعهد و اراده سیاسی البته شرطی مهم بود، ولی چه چیز آن تعهد و اراده سیاسی را به وجود می آورد و حفظ می کند؟ نیروی بازار!

اگر در آن دو کشور یک فضای اقتصاد آزاد و پویا به وجود نیامده بود، فضایی که نیازمند یک بخش دولتی/عمومی قدرتمند و کارآمد است، بعید بود اصلاحات دولت هم به جایی برسد چنانکه در سریلانکا و بنگلادش نرسید. اکنون هم رتبه سنگاپور و مالزی در شاخص آزادی اقتصادی به ترتیب 2 و 29 است و آنها اقتصادهایی آزاد به شمار می آیند.

نمی توان انتظار داشت سیاسیون یک کشور یک روز صبح از خواب بیدار شوند، اختلاف ها را کنار بگذارند و یکدل و یکزبان شوند برای پیشرفت، بعید است چنین چیزی در خلا رخ دهد، هیولای دولت را باید مجبور کرد. به نظرم این اجبار هم در تحلیل نهایی باید از اقتصاد سرچشمه گرفته باشد. در کشور ما نیز به نظر می رسد بدون آزادسازی اقتصادی بتوان حتی امیدی به اصلاح در دولت داشت./راهبرد

به مجمع فعالان اقتصادی بپیوندید
telegram.me/esfahaneconomy