?مجمع فعالان اقتصادی یک کانال تلگرام نیست! ?پرمخاطب ترین تشکل اقتصادی ایران است که دقیق ترین پیش بینی های اقتصادی و آخرین تحلیلها را با شما به اشتراک میگذارد تماس : حامد پاک طینت @Hamedpaktinat
✅نفت در برابر آب. ✍️ رضا حاجی کریم
✅نفت در برابر آب
✍️ رضا حاجی کریم
دولت ترکیه به دفعات نشان داده ابایی از استفاده از آب به عنوان یک اهرم فشار در مذاکرات سیاسی و بینالمللی ندارد. بهطور مثال در دهه 1980 دولت ترکیه از آب به عنوان وجهالمصالحه در مذاکرات با دولت سوریه به منظور کنترل شورشیان کرد استفاده کرد. همچنین وقتی اردوغان به صورت رسمی به کشورهای نفتخیز در اجلاس آب سال 2014 استانبول اینگونه پیام داد که «شما نفت دارید و ما آب» بر این نگرانی صحه میگذارد؛ زیرا موضوع نفت و آب متفاوتند چراکه آب جریان زندگی است. این موارد سبب بروز نگرانیهای عمدهای در مورد احتمال وقوع تنش در سطوح مختلف در منطقه بر سر آب شده است. در خصوص احتمال وجود تنازع در این منطقه دو دیدگاه وجود دارد. طرفداران دیدگاه نخست، وقوع تنازعات جدی و بهطور مثال درگیریهای نظامی در این خصوص را غیرمحتمل میدانند و به دلایلی مانند:
1- سابقه همکاریهای مشترک بر سر مساله آب بعد از دهه 60 میلادی بین سه کشور ترکیه، عراق و سوریه
2- وجود قوانین بینالمللی در این خصوص از جمله کنوانسیون حقوق رودخانههای بینالمللی غیرقابل کشتیرانی 1997، سند 21 سازمان ملل و...
3- وجود عوامل تنشزا و بحرانهای محتملتر در منطقه و احتمال بیشتر تنازع در این بحرانها نسبت به مساله آب
4- سرمایهگذاریهای مالی و تکنولوژیک کشورهای خاورمیانه در سالهای اخیر به منظور مقابله با بحران آب
استناد میکنند. دیدگاه دوم که متاسفانه طرفداران بیشتری نیز دارد وقوع این تنازعات و حتی درگیریهای نظامی گسترده را امری محتمل برمیشمارد. مطالعات بینالمللی و پژوهشهای انجامشده زیادی نیز وجود پتانسیل تنازع را تایید میکند. انجمن دفاعی بریتانیا - UK Defence Forum - در سال ۱۹۹۸ در گزارشی هشداردهنده از پروژه گاپ با عنوان «یکی از بزرگترین بمبهای ساعتی خطرناک منطقه» یاد کرد.
همچنین آژانس اطلاعات مرکزی آمریکا (CIA) در گزارش انتهای سال 1993 خود، منطقه بینالنهرین را مستعد یک درگیری نظامی بر سر منابع آبی میداند. تامین نشدن آب برای طرحهای توسعهای در عراق، کاهش قریب به 700 هزارهکتاری سطح زیرکشت در این کشور، بحرانهای فراروی تامین آب شرب، اعتراضات گسترده و درگیریهای محلی بر سر آب خصوصاً با توجه به رواج اختلافات فرقهای و قومیتی در این منطقه، نقش بحران آب و تغییرات جمعیتی در بروز بحران جاری سوریه، بروز معضلات و بحرانهای زیستمحیطی فراتر از سه کشور ترکیه، عراق و سوریه در سطح خاورمیانه و... همگی میتواند دو کشور عراق و ترکیه و حتی سوریه را در آستانه اختلافات شدید قرار دهد که این تنازعات مسبوق به سوابق تاریخی است. البته ریشهها و دلایل این مخاصمه فراتر از معضلات اقتصادی، زیستمحیطی و اجتماعی در عراق و سوریه است.
بهطور نمونه وقوع خشکسالی شدید در عراق سبب افزایش بیشتر ریزگردها میشود که این مساله سبب معضلات زیستمحیطی برای کل منطقه خاورمیانه و بالاخص ساکنان نیمهغربی و مرکزی کشورمان خواهد شد. همچنین کاهش شدید حقابه دجله و فرات سبب کاهش ورود آب شیرین به خلیج فارس میشود که با توجه به افزایش نگرانکننده شوری آب این دریای بسته به دلیل افزایش تعداد آب شیرینکنهای حاشیه آن، سبب کاهش ذخایر اکولوژیک این دریا و درنتیجه افول صنعت ماهیگیری و اقتصاد مبتنی بر دریای حاشیه آن خواهد شد. هر یک از این مسائل میتواند تغییرات و مهاجرتهای جمعیتی در سطح کشورها را سبب شود که این واقعه پتانسیل بروز و تکرار بحرانهایی مشابه آنچه در سوریه اتفاق افتاده است را تقویت میکند.
بررسی روند رو به افزایش معضلات زیستمحیطی در این منطقه و تاثیرات مستقیم این معضلات، نگرانیهای جدی در خصوص تفوق نظریه محتمل بودن بحرانهای منطقهای و حتی احتمال تنازعات نظامی را بیدرنگ در ذهن متبادر میسازد.
به مجمع فعالان اقتصادی بپیوندید
telegram.me/esfahaneconomy