✅پیش بینی برجام و دولت آینده ترامپ. ✍سید‌حسین موسوی

✅پیش بینی برجام و دولت آینده ترامپ
✍سید‌حسین موسوی
@esfahaneconomy

دونالد ترامپ در دوره مبارزات انتخاباتی چند شعار محوری را مطرح کرد که تا روزهای پایانی مبارزه انتخاباتی‌اش آنها را تکرار کرد: احداث دیوار در مرز مشترک با مکزیک با هزینه دولت مکزیک، پاره‌کردن توافق اتمی ایران با کشورهای ١+٥، بازگرداندن صنایع کوچک به خاک آمریکا، بیرون‌راندن مسلمانان داوطلب مهاجرت به آمریکا و بالاخره وداع با تغییر رژیم‌ها در کشورهای دیگر.

یادآوری این نکته ضروری است که درباره وضعیت روان‌شناختی دونالد ترامپ این نکته مورد اجماع همه صاحب‌نظران است که وی شخصیتی پیش‌بینی‌ناپذیر دارد.

فرضیه پاره‌کردن برجام از سوی دونالد ترامپ به طور کلی منتفی است؛ زیرا ایالات متحده آمریکا، کشوری است که رفتارش نهادینه شده است و رئیس‌جمهوری این کشور نمی‌تواند از روی نهادهای ساختاری پرش کند.این درست است که مطابق قانون اساسی این کشور، رئیس‌جمهوری از اختیارات گسترده حتی در سطح قانون‌گذاری در حوزه اختیارات اجرائی برخوردار است؛ اما موضوع توافق هسته‌ای موضوعی نیست که در چارچوب روابط دوجانبه به امضا رسیده باشد؛ بلکه در این توافق واشنگتن در کنار پنج قدرت جهانی بدون برخورداری از حق تقدم یا حق ویژه تعریف شده است به‌این‌ترتیب نه نهادهای داخلی ایالات متحده آمریکا به ترامپ اجازه وارد‌کردن خدشه ماهُوی به برجام می‌دهد و نه نهادهای بین‌المللی و به‌ طور مشخص شورای امنیت سازمان‌ ملل متحد. با‌وجود‌این نمی‌توان گفت تعامل دولت ترامپ با برجام، با آنچه در دوره اوباما جریان داشت، مطابقت داشته باشد.

دولت دونالد ترامپ تلاش خواهد کرد از طریق وضع تحریم‌های جدید علیه ایران یا گسترش دامنه تحریم‌هایی نظیر داماتو آثار ناشی از توافق برجام و قطع‌نامه شورای ‌امنیت را بی‌اثر کند. شانس عملی این فرضیه در مقایسه با فرضیه بند یکم بیشتر است اما چالش‌های پیش‌روی این فرضیه کم نیست؛زیرا در مرحله نخست دولت ترامپ برای عملی‌کردن این فرضیه به محمل‌ها و بهانه‌های محکم و به عبارتی محکمه‌پسندی نیاز دارد که به رفتار طرف دوم یعنی جمهوری اسلامی ایران آن‌هم در زمینه هسته‌ای و نه موضوعات دیگر مربوط می‌شود.دولت ترامپ در زمینه پایبندی جمهوری اسلامی ایران به برجام هیچ محمل یا بهانه‌ای در دست ندارد. در نتیجه و در صورت وضع تحریم‌های جدید علیه ایران یا گسترش دامنه تحریم‌های پیشین، به‌گونه‌ای که مغایرت آن با روح برجام برای طرف‌های امضا‌کننده آن اثبات شود، دولت ترامپ با رویارویی اتحاد اروپا و روسیه و چین و نیز سازمان بین‌المللی انرژی اتمی مواجه خواهد بود.

اختلافات آمریکا با اروپا در دوران ترامپ افزایش خواهد یافت و ممکن است برجام و عدم تعهد واشنگتن به آن یکی از آنها باشداین پرسش مطرح می‌شود که آیا دولت ترامپ در برابر برجام دست روی دست خواهد گذاشت و در برابر برجام سنگ‌اندازی نخواهد کرد كه پاسخ به این پرسش قطعا منفی است .

دولت ترامپ حتی پیش از ورود به کاخ سفید برای مقابله با مواضع و تصمیمات دقیقه نودی دولت اوباما دست به کار شده است. در نتیجه، درباره برجام نیز به نظر نمی‌رسد دولت افراطی ترامپ بی‌تفاوت بماند

از سوی دیگر همه ما می‌دانیم که اختلافات ایران با آمریکا به موضوع اتمی محدود نبوده و نیست. در واقع می‌توان بحران روابط ایران و آمریکا را به سازه‌ای چندطبقه تشبیه کرد که برجام یک طبقه از این سازه را تشکیل می‌دهد. برخی از این بحران‌ها برای حداقل یک طرف و برخی دیگر برای دو طرف ماجرا خط قرمز به شمار می‌رود؛ برای نمونه، موضع جمهوری اسلامی ایران در برابر رژیم صهیونیستی است که هم برای تهران خط قرمز محسوب می‌شود و هم برای واشنگتن.

برای ادامه چالش در مناسبات ایران و آمریکا نیازی به وقوع رخداد تازه‌ای نیست و درست به همین دلیل است که دولت ترامپ برای تعلیق یا تضعیف برجام از دیپلماسی تردید و تخریب مستقیم استفاده نخواهد کرد، بلکه ترجیحا از دیپلماسی دوربرگردان استفاده خواهد کرد؛ یعنی از گسل‌های موجود در روابط با ایران و فعال‌ترین این گسل‌ها برای بحران‌سازی یا تشدید بحران‌های موجود استفاده خواهد کرد و در این مسیر از اولین دوربرگردان‌ها برای بازگشت به ایستگاه اصلی، یعنی برجام بهره خواهد گرفت .

دونالد ترامپ می خواهد برجام جدیدی را به ایران تحمیل کند، دولت ترامپ براین باور است که نباید اجازه داد منظومه کارآمد بوروکراتیک تحریم‌های علیه ایران از هم بپاشد. این فرضیه چنان‌که گفته شد محتمل‌ترین گزینه دولت ترامپ در برخورد با برجام خواهد بود

برای پیش بینیهای اقتصادی به ما بپیوندی