?مجمع فعالان اقتصادی یک کانال تلگرام نیست! ?پرمخاطب ترین تشکل اقتصادی ایران است که دقیق ترین پیش بینی های اقتصادی و آخرین تحلیلها را با شما به اشتراک میگذارد تماس : حامد پاک طینت @Hamedpaktinat
✅ خاورمیانه جدید!. ✍️ دکتر محمود سریع القلم
✅ خاورمیانه جدید !
✍️ دکتر محمود سریع القلم
ژئوپلیتیک خاورمیانه از سه منبع تأثیر پذیرفته و شکل میگیرد.برخلاف سالهای ۱۹۴۵ و ۱۹۹۰ که آمریکا توانست نظمی جهانی ایجاد کند و بخشهای مهمی از مناطق جهان را با قواعد اقتصادی و امنیتی مورد نظر خود شکل دهد، در شرایط فعلی، مجبور است با همکاری دیگران و از طریق اقدامات چندجانبهگرایانه، چنین نظمی را آنهم با درنظر گرفتن منافع دیگران، طراحی کند. جهانیشدن، کشورهای تازهصنعتیشده و بعضی کشورهای درحالتوسعه را ثروتمند کرد و غولهای اقتصادی مانند چین و برزیل، رشد کردند و توان مالی قابلتوجهی بهدست آوردند. این انتقال سرمایه و تولید از غرب به آسیا و آمریکای لاتین باعث کاهش قدرت مالی و توان تولید آمریکای شمالی، غرب اروپا و ژاپن شد و بسیاری از این کشورها، شرکا و رقبای جدیای در سطح جهان پیدا کردند. هرچند برتری فناورانه غرب همچنان باقی مانده است، ولی سهم بازار جهانی را مانند گذشته دراختیار ندارد.
پیامد این تحولات، شکلگیری یک مثلث با سه ضلع آمریکا، روسیه و چین است. چین، حوزه امنیت ملی خود را تنها در منطقه شرق آسیا تعریف کرده است. روسیه، اصل را در منطقه شرق و شمال اروپا میداند، ضمن اینکه طی چند سال اخیر، در خاورمیانه نیز نقش بسزایی ایفا میکند. آمریکا تقریباً در همه مناطق، حضور خود را راهبردی و در چارچوب امنیت ملی خود تعریف میکند. چین بازیگر محتاطی است و از نظم موجود اقتصاد جهانی بسیار بهره میبرد؛ بنابراین، رویارویی غیرقابلکنترلی را با آمریکا پی نخواهد گرفت، اما بهصورت ابهام استراتژیک از اهداف کلان روسیه حمایت خواهد کرد و بهاینترتیب، از شکلگیری نظم مورد نظر آمریکا، بهویژه در دولت جدید واشنگتن، جلوگیری خواهد کرد. روسیه در نظم اقتصاد جهانی نقشی ندارد، ولی با توجه به قدرت نظامی و هستهای در اروپا، آسیای مرکزی، قفقاز و خاورمیانه میتواند مانع حل مسائل بدون درنظر گرفتن منافع خود شود. روسیه و چین هر دو در پی کاهش قدرت مانور آمریکا هستند. علاوهبر این، آمریکا توان مالی ورود گسترده و طولانی در نزاعهای منطقهای و جهانی را ندارد.سه منطقه خاورمیانه، شرق اروپا و شرق آسیا، تئاتر مانور، جنگ روانی، نمایش قدرت نظامی و پخش اطلاعات نادرست سه قدرت قرار خواهد گرفت.در سطح منطقهای، خاورمیانه بیشترین آسیب را از نزاع ژئوپلیتیک قدرتهای بزرگ خواهد دید. تنها در خاورمیانه و بهویژه در یمن، عراق، و سوریه است که بازیگران بومی، منطقهای، و بینالمللی، فعالیت مستقیم نظامی دارند. منافع روسیه و آمریکا و نوع تعاملـتقابلی که در پیش میگیرند، در تعیین سرنوشت سوریه، عراق، داعش، اقلیم کردستان و منافع ترکیه در خاورمیانه نقش مهمی خواهد داشت.منافع اسرائیل و عربستان در تقابل با ایران تعریف شده است. با توجه به اینکه بازی سیاسی و ژئوپلیتیک در خاورمیانه فعلی براساس حاصلجمع صفرـیک است، عربستان و اسرائیل، تضعیف مالی ایران و قطبی کردن سیاست خاورمیانهای را در چارچوب منافع خود تحلیل میکنند. کانون تئوریک مخالفان جمهوری اسلامی ایران، جلوگیری از ورود ایران به اقتصاد بینالملل، جلوگیری از عادی شدن روابط اقتصادی ایران با ژاپن و اتحادیه اروپا و به تأخیر انداختن سرمایهگذاری خارجی در ایران است که درمجموع براساس این دیدگاه، ایران باید بهعنوان یک کشور جنگجو، در حد بقا حفظ شود. معماری این تصویر، زمینههای دوقطبی شدن خاورمیانه را فراهم میآورد. این شرایط، آمریکا را به حضور سیاسی، نظامی، و امنیتی در خاورمیانه ترغیب میکند.این چارچوب در امتداد منافع اسرائیل است و کشورهای عربی است.
موضوع فلسطین نیز با مطرح شدن سوریه و داعش، از اهمیت گذشته برخوردار نیست . هرچند روسیه در آیندۀ سوریه نقش مهمی خواهد داشت، ولی در تمام مسائل دیگر خاورمیانه، آمریکا مهمترین بازیگر برونمنطقهای خواهد بود. این فضای نظامی و امنیتی، حاکی از فروش بیشتر تسلیحات به کشورهای عربی، اسرائیل و ترکیه بوده و نفوذ امنیتیـنظامی آمریکا را در منطقه تشدید میکند. تا زمانیکه دایرۀ عملکرد داعش در عراق و سوریه حفظ شود، فوریتی نیز برای تقابل جدی با او وجود نخواهد داشت. مبارزه با داعش، فرصت حضور و نفوذ دائمیتری در عراق به آمریکا میدهد.
عربستان با افق ۲۰۳۰ در پی متنوعسازی اقتصاد خود است تا وابستگی به درآمد نفت را کاهش دهد و منابع جدید درآمدی را از طریق دریافت مالیات، فروش کالا و گسترده کردن سرمایهگذاری خارجی، فراهم آورد.
بدون امکانات مالی و تولید ثروت، کشورها ظرفیتهای نقشآفرینی خود را از دست میدهند. اردن، عراق، سوریه، لبنان، یمن و مصر سالها در بیثباتی و مشکلات اقتصادی زندگی خواهند کرد. اصل ژئوپلیتیک ملی و منطقهای در