سهمیه برابر بنزین برای همه ایرانیان

سهمیه برابر بنزین برای همه ایرانیان

تا چند روز آینده، مباحث این‌جا کلا وقف بحث «سهمیه برابر بنزین برای همه ایرانیان» خواهد بود و نقدها و پیش‌نهادها و نظرات موافق و مخالف افراد مختلف در این راستا منتشر خواهد شد.

موضع اساسی خود من این است که ما باید از نظام به شدت نابرابر یارانه‌ای فعلی - که چیزی بین ۵۰-۱۰۰ میلیارد دلار یارانه پنهان را به نفع دهک‌های بالا توزیع می‌کند- به سمت یک نظام برابرتر حرکت کنیم. یک قدم اساسی تغییر تخصیص بنزین یارانه‌ای از خودرو به فرد است تا به این وسیله دهک‌های محروم (۱-۴) را که عمدتا صاحب خودرو نیستند را در منافع یارانه‌های انرژی شریک کنیم. ایده «سهمیه بنزین برابر و قابل فروش برای همه ایرانیان» قدمی است که به نظرم ما را یک قدم به سیاست ایده‌آل «درآمد پایه حداقلی برای همه ایرانیان» نزدیک می‌کند.

حال این‌که مکانیسم دقیق «خرید و فروش سهمیه» و «کشف قیمت» و الخ چه باشد، سوال فنی و تخصصی است که هر چند باید با دقت فراوان و با جزییات بحث شود ولی اهمیت درجه دو دارد. اصل قضیه حرکت به سمت یک سیاست شمول‌گرا و برابرتر برای تخصیص یارانه‌ها است.

در مورد این مکانیسم، طیفی از گزینه‌ها مطرح است: از یک بازار حراج-دوسویه که همه ایرانیان سهمیه مازاد/کسری خود را در آن‌جا عرضه کرده و به قیمت روز تسویه کنند تا مکانیسم‌های خیلی ساده‌تری که قیمت تعادلی حدسی در آن از بالا تعیین شده و کسری/مازاد عرضه/تقاضا با مقداری مداخله پاک شده و قیمت تعادلی به تدریج کشف شود. همه می‌دانند این مکانیسم هر چه باشد باید یک سری ویژگی‌ها مثل ۱) سادگی استفاده برای همه شهروندان ۲) مصون از مداخله و دستکاری قیمت توسط خریدار/فروشنده عمده ۳) عدم تولید نوسانات قیمتی بزرگ ۴) اطمینان و پایداری عملیاتی و روزمره ۵) عدم نیاز به تزریق بودجه از سمت دولت در آن لحاظ شود. هیچ مکانیسمی عاری از خطا و ناکارایی نیست و سعی می‌کنیم در نوشته‌های روز آینده مزیت‌ها و نقاط ضعف مکانیسم‌های رقیب را بحث کنیم.

@hamed_ghoddusi تماس با نویسنده
@hamedghoddusi