در دانشگاه استیونس نیوجرسی اقتصاد درس میدهم. حوزه تخصصم اقتصاد خرد کاربردی، اقتصاد انرژی و منابع طبیعی، مدیریت ریسک و کنترل بهینه تصادفی است. به علوم انسانی هم علاقهمندم. مسایل توسعه و سیاستگذاری ایران را دنبال میکنم و گاهی چیزهایی مینویسم.
خصلت پویای بازارها.. چند ماه قبل این نمودار و این نوع «پیشبینی» خیلیها را نگران و پریشان کرده بود
خصلت پویای بازارها
میشود پرسید که چه خبر از نمودار معروف «برونیابی منحنی قیمت ارز» و دلاری که الان دیگر باید به «۴۰ هزار تومان» رسیده میبود؟
چند ماه قبل این نمودار و این نوع «پیشبینی» خیلیها را نگران و پریشان کرده بود. شاید بد نباشد که درسی از آن بگیریم: بازارها با برونیابی خطی و غیرخطی از گذشته عمل نمیکنند. نقد معروف «لوکاس» هم همین بود که اقتصاد یک سیستم هوشمند و پویا است و «رفتار» آیندهاش مثل گذشته نیست، حتی اگر ساختار عمیق (Deep Structure) آن یک سیستم پایدار باشد. عاملهای مختلف اقتصادی (مصرفکنندگان، تولیدکنندگان، بانک مرکزی، دولت، سرمایهگذاران، ...) با مشاهده روند قیمت و درک دینامیک بازار تصمیمات متعددی میگیرند که میتواند باعث تقویت یا خنثی شدن روند گذشته شود. در واقع آنها به صورت مرتب تعداد زیادی مساله بهینهسازی فردی را حل میکنند که جوابش روز به روز تغییر میکند.
علاوه بر تصمیمات عاملها، بخشی از روندهای گذشته ناشی از بازتنظیم رفتار عاملها برای تطبیق با شرایط جدید است. قرار نیست این بازتنظیم تا ابد ادامه پیدا کند. وقتی مردم ناگهان بدانند که قرار است ساعت ۲:۰۰ عصر آب گرم ساختمان برای ۱۲ ساعت قطع شود، مصرف آب برای استحمام و شستشوی ظروف در ساعتای صبح بیشتر میشود ولی این به معنی نیست که این روند قرار است در تمام طول روز تداوم پیدا کند. وقتی همه نظافت کردند، مصرف آب به جای قبلی خودش بر میگردد. برونیابی خطی از مصرف آب گرم در ساعت ۱۱:۰۰-۱۳:۳۰ ممکن است پیشبینیهای بسیار غلطی برای بقیه روز به بار بیاورد.
پس خوب است که از «برونیابی» برای «پیشبینی» آینده متغیرهای اقتصادی (خصوصا متغیرهایی معطوف به قیمت تعادلی در بازارها) استفاده نکنیم یا اگر استفاده کردیم با احتیاط و اما و اگر بسیار به کار ببریم و تقریبا مطمئن باشیم که این «برونیابی» غلط از آب در میآید.
@hamed_ghoddusi تماس با نویسنده
@hamedghoddusi