«هیرشمن و راهبردهای توسعه اقتصادی» (۱). مسیر از پیش‌تعیین‌شده‌ای برای رسیدن به توسعه وجود ندارد

«هیرشمن و راهبردهای توسعه اقتصادی» (1)
مسیر از پیش‌تعیین‌شده‌ای برای رسیدن به توسعه وجود ندارد

🔹تصور بر این است که متصدیان توسعه واقعاً هميشه می‌دانند چه کاری باید انجام شود تا از عقب‌ماندگی خلاص شوند و به توسعه دست یابند و بنابراین قادر به وزن‌دهی هزینه‌ها در برابر فوايد مورد انتظار توسعه هستند. اما این نکته جای تردید دارد. دقیقاً همان‌طور که هیچ مجموعه معین «پیش‌شرط‌ها» برای توسعه اقتصادی وجود ندارد، تعریف تعداد ثابتی از ویژگی‌های عقب‌ماندگی نیز ناممکن است. آن‌چه که در یک موقعیت و در یک صحنه، مانع پیشرفت می‌شود شاید در شرایطی متفاوت نقش مفیدی ایفا کند.

🔹کشورهای توسعه‌ نیافته معمولاً تنها میوه‌های پیشرفت اقتصادی را می‌بینند و نسبت به راهي كه براي دستيابي به اين ميوه‌ها بايد طي كنند، دانش پیشرفته اندکی دارند. اگر آن‌ها خواهان و مشتاق این میوه‌ها باشند به گونه‌ای برای رسیدن به آنها تلاش خواهند کرد. بنابراین آن‌ها در حینی که شروع‌های نادرستی داشته و به موانع پی‌درپی برخورد می‌کنند و بر آن‌ها غلبه می‌یابند از تغییرات مورد نیاز در جامعه خویش در فرایند توسعه سر در خواهند آورد. در واقع به جای داشتن دانش پیشینی، به این سبک و روش است که آنها تعیین خواهند کرد کدام نهادها و ویژگی‌های شخصیتی ‌عقب‌مانده بوده و باید اصلاح یا کنار گذاشته شوند. بنابراین تنش توسعه بیشتر از آن که بین فوايد و هزینه‌های شناخته شده باشد، بین اهداف از یک‌سو و نادانی و پندارهای نادرست درباره راه رسیدن به آن اهداف از سوی دیگر است.

🔹پس عزم و اراده داشتن به تنهایی کافی نیست و باید با درکی از آن‌چه که باید انجام داد ترکیب شود؛ این ادراک نيز فقط به‌تدریج و در طی فرایند توسعه حاصل می‌شود. معدود حوزه‌هایی از امور انسانی هستند که چنین ناسازگاری بین هدف و وسیله را نشان می‌دهند: برای اینکه به درآمد سرانه بالاتر برسیم، مصرف جاری باید کاهش یابد؛ برای اینکه زمان فراغت بیشتری در دسترس قرار گیرد، زمان کاری را باید با دقت و سخت‌گیری بیشتری برنامه‌ریزی کرد؛‌ برای اینکه توزیع برابرتر درآمد داشته باشیم، شاید ابتدا باید نابرابری‌های جدیدی به وجود آوریم، و غیر آن. پس جاي شگفتی نیست که توسعه‌ اقتصادي در غالب اوقات، محصول جانبي جستجوي قدرت سياسي و نظامي بوده است. انتخاب‌ها و تصمیماتی که باید گرفته شود تا به توسعه برسیم، بیش از آنکه به افزایش رفاه جامعه وابسته باشد، به جستجوي قدرت و منزلت وابسته است.
https://telegram.me/jafar_kheirkhahan