‍ فرهاد قنبری:. گفتمان اعترافی، شکنجه گاه پنهان (برنامه ماه عسل)

‍ فرهاد قنبری:
گفتمان اعترافی، شکنجه گاه پنهان (برنامه ماه عسل)

یکی از گفتمان های مورد اشاره میشل فوکو گفتمان اعترافی است.
فوکو معتقد است در جامعه مدرن تمام افراد تحت کنترل گفتمان انظباطی و اعترافی هستند و افراد از خانه تا مدرسه و کلیسا و ارتش و...در حال درونی کردن هنجارها و رژیم های انضباطی هستند که آنها را مقید و پیرو گفتمان هژمونیک تربیت کند.

اعتراف شاید گفتمانی است که اعمال قدرت را به آشکارترین شکل به نمایش می گذارد.
فوکو در تعریف اعتراف می گوید«غرب مسیحی این الزام عجیب و غریب را اختراع کرد،الزامی که هر کسی را مجبور می کرد همه چیز را بگوید تا همه چیز زدوده شود،تا حتی جزئی ترین قصورها در پچپچه ی بی وقفه،عنان گسیخته و نفسگیری که هیچ چیز را نباید از قلم انداخت روی دایره ریخته شوند»

به عنوان مثال از نظر فوکو درمان مبتنی بر روانکاوی نمونه کامل انضباط اعترافی است که از طریق آن سوژه در جریان نقل مشکلات خود به روانکاو،مسئله را به عنوان مسئله ای که خاص خود اوست درونی می کند.

برنامه ماه عسل همان مراسم اعتراف است.جایی که در آن سوژه ها از مشکلات و سختی های خود می گویند و در نهایت غرق در اشک های خود عامل تمام بدبختی هایشان را دوری از خدا یا کمرنگ شدن اعتقاداتشان معرفی کرده و به این صورت خود را (و به نوعی مخاطب را)تسکین می دهند.

تولید سوژه دردمند هدفی است که در این برنامه پیگیری می شود. سوژه ای که اغلب توانسته است بر فقر و مشکلاتش غلبه کند ، به عنوان فرد موفقی معرفی می شود که توانسته است به افق های عالی زندگی خود دست یابد.
مهمانان این برنامه مشکلات خود را بدون اینکه به معلول هایی مانند جامعه و نیروهای اجتماعی و سیاسی اشاره کنند ،مشکلات شخصی خود تلقی کرده و در این نمایش اعتراف ،گناه خود را پذیرفته و رسیدن به موفقیت خود را به عنوان پالایش روحی خویش نیز توصیف می کنند.

از سوی دیگر این برنامه خشونت پنهانی و آزار دهنده ای را در قبال میهمانانش اعمال می کند. افرادی که در مقابل میلیون ها ببینده نشسته و با تحریک شدن احساساتش شروع می کند به اعتراف به تمام زخم ها و روان ضربه هایی که در زندگیش با آنها مواجه شده است. به زخم هایی که شاید حاضر به اعتراف آنها در تنهایی خویش و برای خود نیز نبودند.
مجری این برنامه خود را در جایگاه روانکاو یا بازجوی مهربان قرار می دهد و با تحریک احساسات بیشتر مهیمانانش رازهای سر به مهرشان را باز می کند.
میهمان این برنامه احتمالا دارد پس از خروج از سالن برنامه و غلبه بر احساساتش دچار یک سرخوردگی و عذاب وجدانی شود که چرا باید همه رازهای نهفته خود را برای میلیون ها نفر عیان می کرد .
@kharmagaas