من آن خرمگسی هستم که خدا وبال این دولتشهر کرده و تمام روز و همه جا شما را نیش زده و برمی انگیزانم. دیگر به آسانی کسی چون مرانخواهید یافت و از این رو به شما اندرز می دهم که از گرفتن جان من درگذرید. «دفاعیات سقراط» @farhad_ghanbariiiii
فرهاد قنبری:. از رضا شاه کبیر تا رضا پالانی
فرهاد قنبری:
از رضا شاه کبیر تا رضا پالانی
«به ایرانیان بنویسید که از آمریکایی‌ها بیشتر بترسند تا از روسها و انگلیسها. اینست حرف آخر رضا شاه و این حرف رضا شاه را هم تاریخ، مدلل خواهد داشت که آیا درست است یا نادرست»
(مجله خواندنیها. شنبه چهارم شهریور ۱۳۲۳ صفحه چهار)
اگر در مورد شاهان قاجار اتفاق نظری تقریبی بین تمام مردم اعمم از روحانیون، چپ ها، ملی مذهبی ها، لیبرال ها، ملی گراها و سایرین وجود دارد، در مورد رضا شاه پهلوی مسئله کاملا متفاوت است، به بی شک در تاریخ معاصر ایران هیچ شخصیتی به اندازه رضا شاه مورد قضاوت های متفاوت قرار نگرفته است.
اغلب روحانیون و مذهبی ها، رضا شاه را فردی بی اصل و نسبی می دانند و او را با عنوان تحقیر آمیز رضا پالانی مورد خطاب قرار می دهند. آنها با رکیک ترین واژه ها به او حمله می کنند و ریشه تمام مفاسد و بدبختی های یک قرن اخیر ایران را در سیاست های اجتماعی اقتصادی و فرهنگی او می دانند. در نظر این طیف رضا خان افسر حلقه به گوشی بود که یک روز انگلیسی ها او را سر کار آوردند و پس از استفاده لازم او را همچون تفاله ای به دور انداختند.
در مقابل اکثر ملی گراها و سلطنت طلب ها رضا شاه را پدر ایران مدرن می دانند و معتقدند که سیاست های او بود که ایران را از یک جامعه عشیره ای و شبانی خارج کرده و به سوی دروازه های بزرگ تمدن مدرن هدایت کرد. در اعتقاد این طیف رضاه شاه همچون عطیه ای الهی بود که در تاریکی شب بر کویر سترون ایران تابید و کشور را از تنگنای جهل و تعصب و خرافه و فقر بیرون کشید.
نگاه سایر جریان ها و گرایش های فکری به رضا شاه هم بسته به نوع نگاهشان به سیاست و جامعه متفاوت است. لیبرال ها نقد تندی بر روحیه دیکتاتوری رضا شاه می کنند و در عین حال اصلاحات اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی او را ستایش می کنند یا جریان چپ که به علت قائله پنجاه و سه نفر و سیاست خشن رضا شاه در قبال حاملان این جریان فکری، منتقد سخت او به شمار می روند.
رضا شاه فارغ از همه این لعن و نفرین ها و قهرمان سازی ها بخش مهمی از تاریخ معاصر ایران است.
تاریخی که تفاوت آن را در مقایسه ایران سال هزار و سیصد با هزار و سیصد و بیست به وضوح می توان مشاهده کرد.
ساخت راه آهن، احداث دانشگاه و راههای شوسه، ایجاد دادگستری و ثبت احوال، تشکیل ارتش مدرن، کناره گیری عاقلانه و واقع بینانه در شهریور بیست، انتخاب فروغی به عنوان نخست وزیر و برقراری روابط دیپلماتیک با کشورهای مختلف را می توان از اقدامات مهم و مثبت کارنامه رضا شاه نام برد.
در سوی دیگر کشتن و زندانی کردن افراد لایق که از یاران نزدیک خود او بودند (مانند دکتر داور) و مهمتر از همه دخالت در حوزه های خصوصی زندگی شهروندان از قبیل نحوه پوشش از قسمت های سیاه دوران حکومت او محسوب می شود.
@kharmagaas